Ο Έλον Μασκ υπήρξε ο κορυφαίος της κυβέρνησης του Ντόναλντ Τραμπ. Η συμβολή του μεγιστάνας της τεχνολογίας στην εκλογική νίκη του Τραμπ ήταν αναμφίβολα καθοριστική. Τον υποστήριξε σε οικονομικό και προσωπικό επίπεδο και ανταμείφθηκε από τον νέο πρόεδρο των ΗΠΑ αναλαμβάνοντας έναν ρόλο «υπερυπουργού».
Εδώ και μήνες, οι δυο τους ήταν οι «καλύτεροι φίλοι» και οι στενότεροι συνεργάτες, με εκατέρωθεν αποθεωτικές δηλώσεις. Στην πραγματικότητα, ο καθένας έπαιρνε από τον άλλον αυτό που ήθελε. Και όπως είχε επισημανθεί και στην αρχή αυτής της «αγαστής» σχέσης, για τον Έλον Μασκ τα πάντα έχουν να κάνουν τελικά με τα δικά του «θέλω». Η συμπεριφορά του είχε προκαλέσει αρκετές φορές εντάσεις με άλλα στελέχη της αμερικανικής κυβέρνησης. Ο Μασκ, σύμφωνα με τις πληροφορίες, φερόταν προσβλητικά σε αρκετούς υπουργούς, τους απαξίωνε και προχωρούσε σε ακραίες δημόσιες εμφανίσεις, που προκαλούσαν αμηχανία.
Διαρροές έκαναν λόγο για έναν αλλοπρόσαλλο χαρακτήρα, που περισσότερο δημιουργεί προβλήματα, παρά λύνει. Μάλιστα υπήρξαν και δημοσιεύματα που απέδιδαν αυτή τη συμπεριφορά σε ακραία χρήση ναρκωτικών ουσιών, όπως κεταμίνη, ecstasy (MDMA) και παραισθησιογόνα μανιτάρια.
Μέσω του DOGE, του υπουργείου που δημιούργησε ο Τραμπ για τον «κολλητό» του, ο Μασκ προχώρησε σε τεράστιες περικοπές δαπανών και επιδομάτων του ομοσπονδιακού κράτους, αλλά και απολύσεις πολλών δημοσίων υπαλλήλων. Οι ενέργειές του πυροδότησαν σφοδρές αντιδράσεις σε μεγάλο μέρος της αμερικανικής κοινωνίας, αλλά και ένα κίνημα για μποϊκοτάζ των εταιρειών του.
Τα χρυσά συμβόλαια που εδραίωσαν την κυριαρχία του Μασκ
Η αποχώρησή του από την κυβέρνηση αποδόθηκε στο τερματισμό της σύμβασης που είχε ως «ειδικός κυβερνητικός υπάλληλος». Το διαζύγιο, αν και αρχικά φάνηκε «συναινετικό», τελικά κατέληξε σε αυτό που αρμόζει στους χαρακτήρες τους. Με αφορμή το νέο φορολογικό νομοσχέδιο της κυβέρνησης Τραμπ, το οποίο ο Μασκ χαρακτήρισε ως «αηδιαστικό έκτρωμα», αντάλλαξαν μέσω αναρτήσεων… «λόγια βαριά».
«Χωρίς εμένα θα είχε χάσει τις εκλογές», ανέφερε ο Μασκ, εμπλέκοντας μάλιστα τον Ντόναλντ Τραμπ στο σκάνδαλο Επστάιν, υποστηρίζοντας πως αυτός είναι και ο πραγματικός λόγος για τον οποίο δεν έχουν δοθεί στη δημοσιότητα τα αρχεία.
Time to drop the really big bomb:@realDonaldTrump is in the Epstein files. That is the real reason they have not been made public.
Have a nice day, DJT!
— Elon Musk (@elonmusk) June 5, 2025
Από την πλευρά του, ο Πρόεδρος των ΗΠΑ – όπως συνηθίζει – προχώρησε και σε απειλές, προειδοποιώντας πως θα τερματίσει τις κρατικές συμβάσεις με τις εταιρείες του Έλον Μασκ, δηλαδή τη SpaceX, τη Starlink και την Tesla. «Ο ευκολότερος τρόπος για να εξοικονομήσουμε χρήματα στον προϋπολογισμό μας, δισεκατομμύρια και δισεκατομμύρια δολάρια, είναι να τερματίσουμε τις κρατικές επιδοτήσεις και τις συμβάσεις του Έλον», έγραψε ο Ντόναλντ Τραμπ στο Truth Social, τη δική του πλατφόρμα κοινωνικής δικτύωσης.
Τα τελευταία χρόνια, οι εταιρείες του Μασκ έχουν λάβει τουλάχιστον 38 δισεκατομμύρια δολάρια σε συμβόλαια, δάνεια, επιδοτήσεις και φορολογικές ελαφρύνσεις. Και το σημαντικότερο δεν είναι το ποσό, το οποίο πολλοί εκτιμούν πως είναι πολύ μεγαλύτερο, αλλά ότι μέσω αυτών των συμβάσεων, οι εταιρείες του Έλον Μασκ εδραιώθηκαν και θωρακίστηκαν έναντι του ανταγωνισμού.
Αμερικανικά ΜΜΕ παρουσιάζουν ένα μέρος των κεφαλαίων που έχουν εισρεύσει στις εταιρείες του Έλον Μασκ, αλλά και όσων προβλέπονται να εισρεύσουν τα επόμενα χρόνια βάσει των συμβάσεων που έχουν υπογραφεί:
- Η SpaceX έχει λάβει 22 δισ. δολάρια σε ομοσπονδιακές δαπάνες, σύμφωνα με την πρόεδρο και COO της εταιρείας, Γκουίν Σότγουελ.
- Για το 2024, τουλάχιστον 25% των εσόδων της SpaceX προέρχονται από ομοσπονδιακά συμβόλαια αξίας 3,4 δισ. δολαρίων.
- Δεκάδες συμβόλαια με τη NASA, το Υπουργείο Άμυνας και ακόμη πέντε κρατικές υπηρεσίες αναμένεται να αποφέρουν άλλα 11,8 δισ. δολάρια στις εταιρείες του Μασκ τα επόμενα χρόνια.
- Η Starlink εξασφάλισε 6 δισ. δολάρια σε ομοσπονδιακά συμβόλαια από το 2022 έως το 2023, σύμφωνα με τη δημόσια βάση δεδομένων για τις κυβερνητικές δαπάνες.
- Η Tesla έχει λάβει πάνω από 11 δισ. δολάρια σε κανονιστικά πιστωτικά οφέλη από ομοσπονδιακές και πολιτειακές αρχές, σύμφωνα με ανάλυση της Washington Post. Σε αυτά περιλαμβάνονται 2,1 δισ. δολάρια από ομοσπονδιακά κεφάλαια για την ανάπτυξη νέων ηλεκτρικών οχημάτων και μπαταριών, όπως αναφέρει η οργάνωση Good Jobs First. Από το 2014, περίπου το 1/3 των κερδών της Tesla, ύψους 36 δισ. δολαρίων, προέρχεται από την πώληση αυτών των κανονιστικών πιστώσεων σε άλλες αυτοκινητοβιομηχανίες.
- Επιπλέον, η Tesla έχει λάβει σχεδόν 800 εκατ. δολάρια από τα Υπουργεία Ενέργειας και Οικονομικών από το 2007 με ένα εξαιρετικά κρίσιμο δάνειο 465 εκατ. δολαρίων το 2010.
«Δεν εξαρτώνται όλοι οι επιχειρηματίες αυτής της κλίμακας από ομοσπονδιακά χρήματα — σίγουρα όχι η Nvidia, ούτε η Microsoft, ούτε η Amazon, ούτε η Meta», είχε δηλώσει σε δημοσίευμα της Washington Post, ο Τζέφρι Σονενφελντ, καθηγητής στη Σχολή Διοίκησης του Γέιλ.
Η κυβερνητική χρηματοδότηση παρείχε ζωτικά κεφάλαια σε κρίσιμες φάσεις των επιχειρήσεων του Μασκ. Για παράδειγμα η NASA και το υπ. Άμυνας των ΗΠΑ υποστήριξαν την SpaceX στα πρώτα χρόνια της λειτουργίας της, βοηθώντας την να αναπτύξει υποδομές. Επίσης, σύμφωνα με ερευνητές του Κογκρέσου, το ομοσπονδιακό κράτος ανέχτηκε αρκετές φορές την αδυναμία της εταιρείας να ανταποκριθεί εγκαίρως στα ορόσημα που είχαν τεθεί βάσει των συμφωνιών.
Επιπλέον, τα κεφάλαια που έλαβε η Tesla από το υπουργείο Ενέργειας αποδείχτηκαν καθοριστικά για τη ραγδαία άνοδο της αυτοκινητοβιομηχανίας. Με αυτά τα χρήματα κατάφερε να αναπτύξει το Model S και να αγοράσει εργοστάσιο στην Καλιφόρνια. Είναι ενδεικτικό πως λίγους μήνες αργότερα εισήχθη και στο χρηματιστήριο.
«Η Tesla δεν θα είχε επιβιώσει χωρίς αυτά τα κεφάλαια», δήλωσε ένας πρώην υψηλόβαθμος υπάλληλος της εταιρείας που γνωρίζει τα οικονομικά δεδομένα της αυτοκινητοβιομηχανίας. Μιλώντας υπό τον όρο της ανωνυμίας, υπογράμμισε χαρακτηριστικά πως «ήταν ένα κρίσιμο δάνειο, σε μια κρίσιμη στιγμή».
Μακροχρόνια σύγκρουση ή «εκεχειρία»;
Τα παραπάνω στοιχεία δείχνουν το βάθος της σχέσης του Έλον Μασκ με το αμερικανικό Δημόσιο, μια σχέση που πλέον φαίνεται να απειλείται ευθέως από τη σύγκρουση με τον Ντόναλντ Τραμπ. Από την άλλη ο πρόεδρος των ΗΠΑ γνωρίζει ότι το να κάνεις αντίπαλο τον Έλον Μασκ δεν είναι μια «έξυπνη κίνηση», εξαιτίας της επιδραστικότητας που έχει σε μεγάλο μέρος της αμερικανικής κοινωνίας και ιδιαίτερα σε οπαδούς του MAGA, του πολιτικού ρεύματος του Ντόναλντ Τραμπ.
Ο Μασκ άφησε να εννοηθεί πως σκοπεύει να συνεχίσει τη σύγκρουση, λέγοντας πως «ο Τραμπ έχει ακόμη 3,5 χρόνια ως πρόεδρος, αλλά εγώ θα είμαι εδώ για πάνω από 40 χρόνια». Ξεκίνησε μάλιστα και μια «δημοσκόπηση» στο Χ με το ερώτημα προς τους χρήστες εάν στις ΗΠΑ θα πρέπει να δημιουργηθεί ένα νέο κόμμα που «να εκπροσωπεί πραγματικά το 80% του κέντρου». Ωστόσο, δεν είναι λίγοι αυτοί που εκτιμούν πως ενδεχομένως οι δύο πλευρές – λόγω συμφερόντων – θα μπορούσαν να ρίξουν τελικά τους τόνους και να οδηγηθούν σε μια «εκεχειρία»… τουλάχιστον μέχρι νεοτέρας. «Ένα πράγμα είναι σίγουρο», όπως έγραψε ο Μασκ στο X κατά τη διάρκεια της επίθεσής του στον Τραμπ: «Δεν είναι βαρετό!».
