Η κερκόπορτα στην ΕΕ έχει ανοίξει προ πολλού για να περάσει η τουρκική αμυντική βιομηχανία η οποία ήδη συνάπτει συμβόλαια συνεργασίας και συμμετέχει σε διεθνείς διαγωνισμούς ευρωπαϊκών χωρών σε ορισμένους εκ των οποίων πρωτεύει!
Επομένως αποτελούν «κενό γράμμα» οι όποιες διαμαρτυρίες και απειλές που διατυπώνει η Αθήνα επειδή ο κανονισμός SAFE της ΕΕ δεν προβλέπει ομοφωνία για συμμετοχή τρίτης χώρας (εκτός ΕΕ) στο σχέδιο «ReArm Europe» για κοινή ευρωπαϊκή ασφάλεια και ενιαία αμυντική βιομηχανία.
Η Ελλάδα εθελοτυφλεί και οι πολιτικοί ταγοί της επιχειρούν να κρυφτούν πίσω από το δάχτυλο τους μήπως και κρύψουν τις ευθύνες τους για το τέλμα στο οποίο έχει περιέλθει η ελληνική αμυντική βιομηχανία.
Η αλήθεια για την Ελλάδα είναι πικρή. Η τουρκική αμυντική βιομηχανία έχει κερδίσει με το σπαθί της την αναγνώριση των κολοσσών της ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανίας και ήδη επιδιώκουν συνεργασία μαζί της. Οι δε ευρωπαϊκές χώρες η μία μετά την άλλη δεν διστάζουν να προμηθεύονται αμυντικά συστήματα που παράγονται στην Τουρκία αφού τα αποδείχτηκαν αξιόπιστα και αποτελεσματικά επι του επιχειρησιακού πεδίου.
Επομένως, ο SAFE δεν είναι «κανονισμός Κερκόπορτα» όπως τον αποκαλεί ο Ν. Δένδιας αλλά ένας ευρωπαϊκός κανονισμός που ανοίγει την πόρτα και σε τρίτους που έχουν αποδείξει στην πράξη ότι είναι ικανοί, αξιόπιστοι και πρωτοπόροι στον κρίσιμο τομέα της αμυντικής βιομηχανίας.
Δεν είναι τυχαίο ότι τρεις τουρκικές εταιρείες (Aselsan, Baykar και Tusas ) στις 100 μεγαλύτερες βιομηχανίες όπλων του κόσμου σύμφωνα με την κατάταξη του σουηδικού Ινστιτούτου SIPRI.
Οι τρεις αυτές εταιρείες που εδρεύουν στην Τουρκία, το 2024 είδαν τα έσοδα τους από όπλα να αυξάνονται κατά 24% φτάνοντας στα 6 δισεκατομμύρια δολάρια.
- Η ASELSAN, είχε έσοδα 2,44 δισ. δολάρια και καταλαμβάνει τη 54η θέση.
- Η Baykar είχε πωλήσεις 1.9 δισ. δολ. και βρίσκεται στην 68η θέση. Η Baykar έχει πουλήσει UAV συνολικά σε 27 χώρες, μεταξύ των οποίων σε έξι χώρες μέλη του ΝΑΤΟ και τέσσερις της Ευρωπαϊκής Ενωσης.
- Η TUSAS με κύκλο εργασιών (στρατιωτικού εξοπλισμού και υπηρεσιών) 1,7 δισ. δολάρια είναι στη 78η θέση.
Μέχρι τώρα η συμμετοχή της Τουρκίας σε αμυντικούς διαγωνισμούς που σχετίζονται με την ΕΕ είναι περιορισμένη και επικεντρώνεται κυρίως σε συνεργασίες με μεμονωμένα κράτη μέλη της ΕΕ και όχι σε προγράμματα που χρηματοδοτούνται άμεσα από την ΕΕ.
Αν και δεν είναι μέλος της ΕΕ, η Τουρκία είναι ένας σημαντικός εταίρος με συνεργασία σε διάφορα αμυντικά προγράμματα.
Η ΕΕ ενώ έχει υπογράψει Σύμφωνα Ασφάλειας και Αμυνας με αρκετές άλλες χώρες, δεν έχει υπογράψει παρόμοιο σύμφωνο με την Τουρκία.
Γερμανία
Η Τουρκία, όπως και η Ελλάδα είναι -βάσει στοιχείων- οι καλύτεροι πελάτες των Γερμανικών Αμυντικών Βιομηχανιών. Διαχρονικά και οι δύο χώρες αγοράζουν βαρύ οπλισμό από την Γερμανία. (Υποβρύχια, τορπίλες, άρματα).
Πρόσφατα, τον Φεβρουάριο του 2025 η Τουρκία (Repkon) υπέγραψε σύμβαση με την Γερμανία για την κατασκευή χιλιάδων βλημάτων πυροβολικού!
Η Repkon, μια κορυφαία τουρκική αμυντική εταιρεία, υπέγραψε συμβόλαιο με έναν από τους κορυφαίους κατασκευαστές πυρομαχικών της Γερμανίας για τη δημιουργία μιας εγκατάστασης με το κλειδί στο χέρι για την πλήρωση βλημάτων πυροβολικού 155 mm με εκρηκτικά.
Η εγκατάσταση, που αναμένεται να τεθεί σε λειτουργία στις αρχές του 2027, όχι μόνο θα χειρίζεται παραδοσιακά πυρομαχικά αλλά θα ενσωματώνει και σύγχρονα πυρομαχικά επόμενης γενιάς υψηλής έκρηξης, ενισχύοντας την ασφάλεια εφοδιασμού της Γερμανίας σε αυτόν τον τομέα.
Ηνωμένο Βασίλειο
- Το Ηνωμένο Βασίλειο διατηρεί σταθερές σχέσεις με την Τουρκία. Από το 2015 και μέχρι σήμερα έχουν υπογραφεί συμβόλαια αξίας περί 2,2 δισ. ευρώ. Τα περισσότερα από αυτά θεωρούνται καίρια για τη μελλοντική περαιτέρω ανάπτυξη της τουρκικής αεροναυπηγικής βιομηχανίας.
Κατά την πρόσφατη άτυπη σύνοδο της Ε.Ε. για την ευρωπαϊκή άμυνα ο προσκεκλημένος Βρετανός πρωθυπουργός Κιρ Στάρμερ άσκησε πίεση στον Γάλλο Πρόεδρο να εγκρίνει τη διάθεση από την κοινοπραξία, στην οποία συμμετέχουν, πυραύλων Meteor στην Τουρκία. Κάτι ανάλογο, εξάλλου, υποστηρίζει και η Γερμανία για την περίπτωση των μαχητικών αεροσκαφών Eurofighter.
Ιταλία
- Μέσα σε λίγους μήνες η Τουρκία αγόρασε την Ιταλική εταιρεία Piaggio Aerospace και σύναψε συνεργασία με τη Leonardo για την παραγωγή προηγμένων drones για τις ευρωπαϊκές αγορές.
Η Piaggio Aerospace πουλήθηκε πριν μερικούς μήνες στην τουρκική Baykar ιδιοκτησίας του γαμπρού του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, που αναπτύσσει UAV και drones. Η Ρώμη αγνόησε τον ευρωπαϊκό κανονισμό 2019/452 (σε εφαρμογή από τις 11 Οκτωβρίου 2020), που προβλέπει ότι οι άμεσες ξένες επενδύσεις που βρίσκονται υπό άμεσο κρατικό έλεγχο της Ε.Ε. θα πρέπει να κοινοποιούνται και στα υπόλοιπα κράτη-μέλη. Η αρμόδια ιταλική αρχή δεν έστειλε ενημέρωση (notification form) στα υπόλοιπα κράτη-μέλη του ευρωπαϊκού μηχανισμού που έχει συσταθεί γι’ αυτό τον σκοπό.
Σε δήλωση του ιταλικού υπουργείου τονίζεται ότι η προσφορά της Baykar προτιμήθηκε από άλλες δύο τελικές και δεσμευτικές προσφορές από διεθνείς παίκτες. «Θεωρήθηκε η καταλληλότερη προσφορά για τη διασφάλιση των συμφερόντων των εργαζομένων και των πιστωτών της Piaggio Aerospace και για την αναζωογόνηση των βιομηχανικών προοπτικών του ομίλου», ανέφερε το υπουργείο.
Η συγκεκριμένη ιταλική εταιρεία είχε πουληθεί στην Mubadala επενδυτικό fund του Άμπου Ντάμπι μετά από πίεση του τότε πρωθυπουργό Ματέο Ρέντσι.
Τα τελευταία χρόνια είχε εστιάσει την παραγωγή της στο εργοστάσιο της Λιγουρίας, σε πολυτελή αεροσκάφη, όπως το P.180 Avanti, χωρητικότητας 6 έως 9 επιβατών.
Η επένδυση μέσω της Baykar στην Ιταλία έχει στρατηγική γεωπολιτική σημασία και βιομηχανική αξία για την Τουρκία.
Με βατήρα την Piaggio Aerospace η Τουρκία βάζει τα Bayraktar (μη επανδρωμένα αεροσκάφη μάχης) στην ευρωπαϊκή αμυντική αγορά με την ετικέτα Made in Italy.
Η Baykar έχει δεσμευτεί να διατηρήσει και να ενισχύσει τις δραστηριότητες παραγωγής αεροσκαφών και συντήρησης κινητήρων καθώς και παραγωγής εξαρτημάτων κινητήρα».
Σε μια περίοδο που η Ιταλία και γενικότερα οι ευρωπαϊκές χώρες βιώνουν σήμερα σοβαρή καθυστέρηση στην παραγωγή drones, ο τουρκικός όμιλος Baykar έρχεται να καλύψει ένα κενό. Η Ιταλία ήδη έχει εκφράσει την ανάγκη ενίσχυσης του στόλου μη επανδρωμένων αεροσκαφών.
Ισπανία
- Η Ισπανία είναι η χώρα της Ε.Ε που έχει μακροχρόνια συνεργασία με την Τουρκία στον τομέα των αμυντικών προμηθειών. Στην Ισπανία ανέθεσε η Τουρκία την κατασκευή του ελικοπτεροφόρου «Anadolu» που σήμερα έχει μετατραπεί σε πλωτή πλατφόρμα μεταφοράς UAV.
Στην Ισπανία κατασκευάζονται και τα μεταγωγικά Α-400 (πολυεθνικό ευρωπαϊκό κονσόρτσιουμ), αλλά και τα αεροσκάφη ναυτικής συνεργασίας CN-235.
Η Ισπανία επέλεξε το Hurjet της Τουρκίας ως το επόμενο εκπαιδευτικό αεροσκάφος της. Η επιλογή αυτή αντικατοπτρίζει την αυξανόμενη αξιοπιστία της τουρκίας ως προμηθευτή όπλων, αυξάνοντας τις προοπτικές για ευρύτερη συνεργασία στον τομέα της άμυνας στην Ευρώπη.
Η Turkish Aerospace Industries (TAI), η μεγαλύτερη αεροδιαστημική εταιρεία της Τουρκίας, υπέγραψε στις 14 Μαΐου 2025 συμφωνία με τον ευρωπαϊκό γίγαντα Airbus και περίπου 15 ισπανικές εταιρείες άμυνας για την από κοινού παραγωγή του εκπαιδευτικού και επιθετικού αεροσκάφους Hurjet για τον ισπανικό στρατό. Η συμφωνία σηματοδοτεί την πρώτη πώληση αεροσκάφους με κινητήρα τζετ από την Τουρκία σε σύμμαχο του ΝΑΤΟ και αναμένεται να αποτελέσει αφετηρία για την εμβάθυνση της συνεργασίας μεταξύ της Τουρκίας και της Ευρώπης στον τομέα της άμυνας.
Το αρχικό σχέδιο είναι να παραδοθούν 30 Hurjet στην Ισπανία με συνολικό κόστος 275 εκατομμύρια ευρώ (309,5 εκατομμύρια δολάρια)
Το ερώτημα που γεννάται είναι γιατί η Ισπανία απευθύνεται στην Τουρκία αφού η ίδια διαθέτει μια αξιόλογη αεροπορική βιομηχανία που θα μπορούσε κάλλιστα να αναπτύξει μόνη της ένα νέο εκπαιδευτικό αεροσκάφος ;
Η απάντηση είναι ότι η ευρωπαϊκή Airbus, κινείται πολύ αργά, ενώ η τουρκική TAI διαθέτει ήδη το Hurjet που έχει περάσει από όλα τα δοκιμαστικά τέστ. Η παρθενική πτήση του Hurjet πραγματοποιήθηκε το 2023 και το εκπαιδευτικό αεροσκάφος αναμένεται να μπει σε μαζική παραγωγή το 2026. Η Τουρκική Πολεμική Αεροπορία σχεδιάζει αρχικά να αποκτήσει 16 μονάδες με στόχο τα εκατό. Οι τουρκικές Ένοπλες Δυνάμεις θα χρησιμοποιήσουν τα Hurjet όχι μόνο ως προηγμένα εκπαιδευτικά αεροσκάφη και ελαφρά αεροσκάφη επίθεσης, αλλά και για τους Turkish Stars, την ακροβατική ομάδα. Με την πώληση του Hurjet, το ετήσιο εμπόριο στον τομέα της άμυνας και της ασφάλειας μεταξύ της Τουρκίας και της Ισπανίας αναμένεται να αυξηθεί 3 έως 4 δισεκατομμύρια δολάρια.
Το στρατηγικό βάθος της συμπαραγωγής του εκπαιδευτικού αεροσκάφους από την Airbus και τις ισπανικές εταιρείες να αναπτύξουν τα ηλεκτρονικά συστήματα και άλλα εξαρτήματα για το Hurjet θα επιτρέψει στις τουρκικές εταιρείες να ενταχθούν ευρύτερα στο ευρωπαϊκό οικοσύστημα άμυνας, να οικοδομήσουν σχέσεις εμπιστοσύνης με σημαντικούς ευρωπαίους εταίρους και ενδεχομένως να εξασφαλίσουν πιο προηγμένους ρόλους και συμβάσεις υψηλότερης αξίας σε μελλοντικά κοινά προγράμματα.
Οι Ισπανοί και κατ επέκταση οι ευρωπαίοι ήδη οραματίζονται τα Hurjet όχι μόνο ως εκπαιδευτικά και επιθετικά αεροσκάφη, αλλά και ως μαχητικά που θα συμμετέχουν σε αερομαχίες.
Εάν η Τουρκία καταφέρει να αγοράσει τα αεροσκάφη Eurofighter Typhoon, που κατασκευάζονται από κοινοπραξία Γερμανίας, Ιταλίας, Ισπανίας και Ηνωμένου Βασιλείου, βρετανικές εταιρείες ενδέχεται να θελήσουν να ενσωματώσουν τα δικά τους αεροηλεκτρονικά συστήματα στο Hurjet. Αυτό θα άνοιγε επιπλέον ευκαιρίες πώλησης για το τουρκικό εκπαιδευτικό αεροσκάφος στις ευρωπαϊκές αγορές.
Πορτογαλία
Τον Δεκέμβριο του περασμένου έτους, η κρατική εταιρεία Defense Technologies Engineering Corporation (STM) της Τουρκίας κέρδισε διαγωνισμό που προκήρυξε το πορτογαλικό ναυτικό για την κατασκευή στρατιωτικών σκαφών.
Στο μεταξύ το Πορτογαλικό Ναυτικό ξεκίνησε την διαδικασία εκσυγχρονισμού των φρεγατών κλάσης Vasco da Gama (MEKO 200PN). Η Υπηρεσία Υποστήριξης και Προμηθειών του ΝΑΤΟ (NSPA) εξέδωσε αίτηση υποβολής προτάσεων (RFP) για αυτήν την αναβάθμιση, με προθεσμία την 24η Ιουνίου 2025. Τουρκικές εταιρείες διεκδικούν και αυτό το πρόγραμμα του Πορτογαλικού Ναυτικού.
Παράλληλα η STM συμμετέχει στο σχεδιασμό και την κατασκευή δύο βοηθητικών πλοίων μεταφοράς πετρελαίου και εφοδιαστικής για το Πορτογαλικό Ναυτικό. Πρόκειται για ξεχωριστό έργο από την αναβάθμιση της φρεγάτας MEKO.
Ρουμανία
Η Ρουμανία βρίσκεται στη διαδικασία απόκτησης δύο φρεγατών για να ενισχύσει τις ναυτικές της δυνατότητες και την παρουσία του ΝΑΤΟ στη Μαύρη Θάλασσα.
Στον εν εξελίξει διαγωνισμό κονταροχτυπιούνται η Τουρκία (STM) με την Ολλανδία ( Damen).
Η Ρουμανία είχε προηγουμένως ακυρώσει σύμβαση με την Naval Group (Γαλλία) για την κατασκευή κορβετών και τον εκσυγχρονισμό φρεγατών.
Παλαιότερα η τουρκική STM δεν είχε καταφέρει να κερδίσει τον διαγωνισμό εκσυγχρονισμού των φρεγατών Type-22 του στόλου της Ρουμανίας.
Κροατία
Η Κροατία ταλαντεύεται μεταξύ Τουρκίας και Σουηδίας για την αγορά δύο έως τριών εξελιγμένων πολυλειτουργικών κορβετών συνολικού κόστους 1 δισ. ευρώ. Στο συγκεκριμένο πρόγραμμα έχουν εμφανιστεί άλλοι δύο μνηστήρες η Γαλλία και η Νορβηγία.
Μέχρι σήμερα το Κροατικό Ναυτικό βασίζεται σε απαρχαιωμένα περιπολικά και πυραυλικά σκάφη με περιορισμένες δυνατότητες ναυτικών επιχειρήσεων. Η Κροατία πλέον έχει ανάγκη διεξαγωγής επιχειρήσεων ανοιχτής θάλασσας και παράκτιας ζώνης.
Στον διαγωνισμό της Κροατίας βαρύνουσα σημασία έχει το ποσοστό συμπαραγωγής με τα Κροατικά ναυπηγεία (Brodosplit ή “3. Maj” ) διασφαλίζοντας την απαιτούμενη μεταφορά τεχνολογίας για το έργο.
Το κύριο πλεονέκτημα της Turkiye είναι η δυνατότητα προσαρμογής, όπως αποδεικνύεται στο ουκρανικό πρόγραμμα MILGEM. Η Τουρκία ξεχωρίζει για τους χρόνους παράδοσης και το κόστος.
Επίσης η Τουρκία διαθέτει το υπερόπλο των μη επανδρωμένων αεροναυτικών μέσων UAV.
Η μελλοντική ναυτική ισχύς θα εξαρτάται κυρίως από την μη επανδρωμένη τεχνολογία, όπως τα drones και τα αυτόνομα σκάφη. Η ανάπτυξη τέτοιου εξοπλισμού που παράγει κυρίως η Τουρκία είναι ιδανική για την εκτεταμένη ακτογραμμή της Κροατίας, με τα πολλά νησιά και τα λεπτά κανάλια της. Για την Κροατία η επένδυση σε drones θα παρείχε ένα ισχυρό μέσο, σε λογικές τιμές για την προστασία της Αδριατικής.
