Ο Αμερικανός Πρόεδρος Τραμπ και ο Τούρκος Πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν προσπάθησαν στο παρασκήνιο να κανονίσουν μια συνάντηση μεταξύ ανώτερων Αμερικανών και Ιρανών αξιωματούχων στην Κωνσταντινούπολη εν μέσω της κλιμάκωσης του πολέμου του Ισραήλ με το Ιράν, όπως αποκαλύπτει το Axios.
Αλλά η προσπάθεια ναυάγησε όταν δεν κατέστη δυνατή η επικοινωνία με τον ανώτατο ηγέτη του Ιράν — ο οποίος κρύβεται λόγω φόβων δολοφονίας — για να εγκρίνει τη συνάντηση, σύμφωνα με τρεις Αμερικανούς αξιωματούχους και μια πηγή με άμεση γνώση του θέματος.
Νέες λεπτομέρειες αυτής της προσπάθειας αποκαλύπτουν το διπλωματικό παρασκήνιο αλλά και τον βαθμό στον οποίο ο Τραμπ πίεζε για μια άμεση συνάντηση με τους Ιρανούς – μάλιστα προσφέρθηκε να παραστεί και ο ίδιος, εάν χρειαστεί – με την ελπίδα να επιτύχει μια πυρηνική συμφωνία και να αποφύγει τη στρατιωτική επέμβαση των ΗΠΑ.
Στις μέρες που ακολούθησαν, ο Τραμπ και ανώτεροι αξιωματούχοι του Λευκού Οίκου έβλεπαν ότι μια διπλωματική λύση ήταν όλο και λιγότερο εφικτή – και ήταν περισσότερο πεπεισμένοι ότι οι ΗΠΑ θα έπρεπε να συμμετάσχουν στον πόλεμο για να εξαλείψουν το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα, σύμφωνα με Αμερικανούς αξιωματούχους.
Με αυτά τα δεδομένα, ο Τραμπ επανέλαβε την Παρασκευή (20/6) ότι θα λάβει μία απόφαση για το αν θα συμμετάσχει στον πόλεμο τις επόμενες «δύο εβδομάδες», λέγοντας ότι ήθελε «χρόνο να δει αν οι άνθρωποι θα συνέλθουν ή όχι».
«Τους δίνω ένα χρονικό περιθώριο. Θα δούμε ποια θα είναι αυτή η χρονική περίοδος. Και θα έλεγα ότι δύο εβδομάδες θα είναι το μέγιστο», δήλωσε ο Τραμπ στους δημοσιογράφους.
Το βράδυ του Σαββάτου, ο Τραμπ σε μια νέα σύσκεψη της ομάδας εθνικής ασφαλείας στον Λευκό Οίκο, συζητούν για τον πόλεμο μεταξύ Ισραήλ και Ιράν, ο οποίος έχει εισέλθει στην ένατη ημέρα του.
Το τηλεφώνημα του Ερντογάν στον Τραμπ
Ας σημειωθεί ότι ο Τραμπ δέχθηκε τηλεφώνημα από τον Ερντογάν τη Δευτέρα, κατά τη διάρκεια συνάντησης με τους ηγέτες της G7 στον Καναδά.
Ο Ερντογάν πρότεινε τη διοργάνωση συνάντησης στην Κωνσταντινούπολη την επόμενη μέρα μεταξύ Αμερικανών και Ιρανών αξιωματούχων για να διερευνηθεί μια διπλωματική λύση στον πόλεμο, όπως δήλωσαν στο Axios τρεις Αμερικανοί αξιωματούχοι και μια πηγή με άμεση γνώση του θέματος.
Ο Τραμπ συμφώνησε και είπε στον Ερντογάν ότι ήταν πρόθυμος να στείλει τον Αντιπρόεδρο Βανς και τον απεσταλμένο του Λευκού Οίκου Στιβ Γουίτκοφ – και μάλιστα να ταξιδέψει ο ίδιος στην Τουρκία για να συναντηθεί με τον Ιρανό πρόεδρο Μασούντ Πεζεσκιάν – εάν αυτό ήταν απαραίτητο για να επιτευχθεί συμφωνία, όπως ανέφεραν πηγές στο Axios.
Ένας αξιωματούχος του Λευκού Οίκου δήλωσε ότι τις ώρες πριν από την τηλεφωνική επικοινωνία με τον Ερντογάν, ο Τραμπ έλαβε «σήματα» από τους Ιρανούς μέσω άλλων διπλωματικών διαύλων ότι ήθελαν να συναντηθούν.
Παρότι συζητήθηκε η προσωπική εμπλοκή του Τραμπ, όπως είπε ο αξιωματούχος, στο σχέδιο ήταν να σταλούν οι Βανς και Γουίτκοφ.
Ο Ερντογάν και ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Χακάν Φιντάν διαβίβασαν στη συνέχεια την πρόταση στον Πεζεσκιάν και στον Ιρανό υπουργό Εξωτερικών Αμπάς Αραγκτσί, όπως ανέφεραν οι πηγές.
Δύο Αμερικανοί αξιωματούχοι δήλωσαν ότι οι Πεζεσκιάν και Αραγτσί προσπάθησαν να επικοινωνήσουν με τον Ανώτατο Ηγέτη του Ιράν, Αγιοταλάχ Αλί Χαμενεΐ, για να λάβουν την έγκρισή του.
Αλλά με τον Χαμενεΐ, ο οποίος κρύβεται από φόβο μήπως δολοφονηθεί από το Ισραήλ, δεν κατέστη δυνατή η επικοινωνία.
Μετά από αρκετές ώρες, η ιρανική πλευρά ενημέρωσε τους Τούρκους ότι δεν μπορούσαν να λάβουν την έγκριση του Χαμενεΐ. Στη συνέχεια, η Τουρκία ενημέρωσε τις ΗΠΑ ότι η συνάντηση ακυρώθηκε, όπως δήλωσε Αμερικανός αξιωματούχος.
Το μήνυμα Τραμπ στον Χαμενεΐ
Λίγο αργότερα, ο Τραμπ δημοσίευσε στο Truth Social το μήνυμα προς τον Χαμενεΐ.
«Το Ιράν έπρεπε να είχε υπογράψει τη «συμφωνία» που τους είπα να υπογράψουν. Τι ντροπή και σπατάλη ανθρώπινων ζωών. Με απλά λόγια, ΤΟ ΙΡΑΝ ΔΕΝ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΕΧΕΙ ΠΥΡΗΝΙΚΑ ΟΠΛΑ. Το έχω πει ξανά και ξανά! Όλοι πρέπει να εκκενώσουν αμέσως την Τεχεράνη!», όπως έγραψε ο Τραμπ.
Ένας ανώτερος αξιωματούχος του Λευκού Οίκου δήλωσε ότι η διακοπή των συνομιλιών δεν ήταν ο μοναδικός λόγος για την ανάρτηση και τόνισε ότι δεν υπάρχει «άμεση συσχέτιση».
Ο αξιωματούχος πρόσθεσε ότι η έκκληση του Τραμπ προς τους πολίτες να εκκενώσουν την Τεχεράνη — μια πόλη 10 εκατομμυρίων κατοίκων, με 17 εκατομμύρια στην ευρύτερη μητροπολιτική περιοχή — αντανακλούσε την επιθυμία του να προστατεύσει τις ζωές των Ιρανών.
Ας σημειωθεί ότι τις τελευταίες ημέρες, οι Ιρανοί έχουν δηλώσει, τόσο δημόσια όσο και κατ’ ιδίαν, ότι δεν θα διαπραγματευτούν απευθείας με τις ΗΠΑ, εκτός εάν το Ισραήλ σταματήσει τις επιθέσεις του.
Ο Τραμπ δήλωσε την Παρασκευή ότι θα είναι «πολύ δύσκολο» να σταματήσει ο πόλεμος για να επιτραπούν άμεσες διαπραγματεύσεις με τις ΗΠΑ, σημειώνοντας ότι το Ισραήλ «τα πάει καλά» στις προσπάθειές του να καταργήσει το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν.
Το Σάββατο, ο Ερντογάν συναντήθηκε με τον υπουργό Εξωτερικών του Ιράν, Αραγτσί, στην Κωνσταντινούπολη και τον προέτρεψε να πραγματοποιήσει απευθείας συνομιλίες με την κυβέρνηση Τραμπ.
Ο Ερντογάν δήλωσε στον Αραγτσί ότι η Τουρκία είναι έτοιμη να διευκολύνει τέτοιες συνομιλίες το συντομότερο δυνατό, σύμφωνα με ανακοίνωση του γραφείου του Τούρκου προέδρου.
Μετά από όλα αυτά, το Σάββατο (21/6) το πρωί, έξι βομβαρδιστικά stealth B-2 αναχώρησαν από τη βάση τους στο Μιζούρι και άρχισαν να κατευθύνονται δυτικά, σύμφωνα με δεδομένα παρακολούθησης πτήσεων.
Τα B-2 αναμένεται να διαδραματίσουν βασικό ρόλο σε οποιαδήποτε πιθανή αμερικανική επίθεση στο Ιράν, ικανά να μεταφέρουν τις βόμβες «bunker buster» των 30.000 λιβρών που είναι πιθανό να χρησιμοποιηθούν για την καταστροφή της βαριά οχυρωμένης εγκατάστασης εμπλουτισμού ουρανίου στο Φορντό.
Ο Τραμπ δήλωσε την Παρασκευή ότι το Ισραήλ έχει «πολύ περιορισμένη ικανότητα» να προκαλέσει ζημιά στο Φορντό. «Μπορούν να διαπεράσουν ένα μικρό τμήμα, αλλά δεν μπορούν να πάνε πολύ βαθιά. Δεν έχουν αυτή την ικανότητα. Και θα πρέπει να δούμε τι θα συμβεί. Ίσως να μην είναι απαραίτητο», όπως δήλωσε ο Τραμπ.
