Στη Γαλλία βρίσκονται ήδη οι πρώτοι αμερικανοί ακαδημαϊκοί που εγκατέλειψαν την Αμερική του Ντόναλντ Τραμπ.
Ειδικότερα, όπως μεταδίδει το Politico, το Πανεπιστήμιο Aix της Μασσαλίας (AMU) παρουσίασε την περασμένη εβδομάδα οκτώ ερευνητές με έδρα τις ΗΠΑ, οι οποίοι βρίσκονταν στο τελικό στάδιο ένταξης στο πρόγραμμα «Ασφαλές Μέρος για την Επιστήμη» του ιδρύματος, το οποίο στοχεύει στην προσέλκυση ερευνητών που έχουν βιώσει ή φοβούνται περικοπές χρηματοδότησης υπό την κυβέρνηση Τραμπ. Το AMU υπόσχεται ένα λαμπρότερο μέλλον στην ηλιόλουστη μεσογειακή πόλη-λιμάνι.
Ενώ τόσο η Γαλλία όσο και η Ευρωπαϊκή Ένωση έχουν δρομολογήσει σχέδια πολλών εκατομμυρίων ευρώ για να προσελκύσουν ερευνητές από την άλλη πλευρά του πλανήτη, αφότου ο Τραμπ ανέλαβε την προεδρία των ΗΠΑ τον Ιανουάριο, η πρωτοβουλία του AMU ήταν η πρώτη του είδους της στη χώρα – που σημαίνει ότι οι οκτώ ερευνητές που έγιναν δεκτοί είναι οι πρώτοι ακαδημαϊκοί πρόσφυγες που σχεδιάζουν να ανταλλάξουν τις Ηνωμένες Πολιτείες με τη Γαλλία.
Μιλώντας από το εργαστήριο αστροφυσικής του πανεπιστημίου, ο πρόεδρος του AMU, Έρικ Μπερτόν, παρομοίασε την κατάσταση με εκείνη των Ευρωπαίων ακαδημαϊκών που διέφυγαν από τις διώξεις της ναζιστικής Γερμανίας τόσο πριν όσο και κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.
«Αυτό που διαδραματίζεται σήμερα εδώ δεν είναι άσχετο με μια άλλη σκοτεινή περίοδο της ιστορίας μας», είπε.
Ο Μπερτόν και ο πρώην πρόεδρος της Γαλλίας Φρανσουά Ολάντ έχουν πιέσει για τη δημιουργία ενός καθεστώτος «επιστημονικού πρόσφυγα».
Καθώς οι περισσότεροι από τους ερευνητές που παρακολούθησαν την ομιλία του Μπερτόν δεν είχαν ακόμη υπογράψει τα συμβόλαιά τους με το AMU, ζήτησαν να τηρηθεί η ανωνυμία τους για να προστατεύσουν τις ερευνητικές τους θέσεις στις ΗΠΑ σε περίπτωση που τελικά δεν γίνονταν δεκτοί ή απέρριπταν την προσφορά.
«Όλο το σύστημα έρευνας και εκπαίδευσης στις ΗΠΑ δέχεται πραγματικά επίθεση»
Μεταξύ των αιτούντων ήταν ο Τζέιμς, ένας κλιματολόγος σε ένα έγκριτο ερευνητικό πανεπιστήμιο, και η σύζυγός του, η οποία μελετά τη διασταύρωση των δικαστικών συστημάτων και των δημοκρατιών. Ο Τζέιμς δήλωσε ότι έκαναν αίτηση επειδή «εργάζονταν σε τομείς που είναι στοχοποιημένοι» και θα μπορούσαν να είναι επιρρεπείς σε περικοπές χρηματοδότησης.
Ενώ ο Τζέιμς, ο οποίος δεν ήθελε να χρησιμοποιηθεί το επώνυμό του, δήλωσε ότι δεν θεωρεί τον εαυτό του και τους συναδέλφους του ως ακαδημαϊκούς «πρόσφυγες», εξέφρασε βαθιά ανησυχία για το μέλλον της ακαδημαϊκής έρευνας υπό τον Τραμπ.
Ο Μπράιαν Σάντμπεργκ, καθηγητής ιστορίας στο Πανεπιστήμιο του Βόρειου Ιλινόις, ο οποίος ερευνά την κλιματική αλλαγή κατά την περίοδο της Μικρής Εποχής των Παγετώνων – από τον 16ο έως τον 19ο αιώνα περίπου- είχε ήδη προγραμματίσει να περάσει ένα χρόνο στη Μασσαλία ως επισκέπτης καθηγητής. Ενώ συμμετείχε σε ένα εργαστήριο στην πόλη τον Μάρτιο, έμαθε για το πρόγραμμα του AMU και αποφάσισε να υποβάλει αίτηση.
«Ολόκληρο το σύστημα της έρευνας και της εκπαίδευσης στις Ηνωμένες Πολιτείες δέχεται πραγματικά επίθεση», δήλωσε ο Σάντμπεργκ.
Το AMU δήλωσε ότι 298 ερευνητές από πανεπιστήμια υψηλού κύρους, όπως το Στάνφορντ και το Γέιλ, είχαν υποβάλει αίτηση, παρά την έλλειψη αναγνωρισιμότητας του πανεπιστημίου εκτός Γαλλίας σε σύγκριση με ορισμένα από τα αντίστοιχα πανεπιστήμια του Παρισιού. Ο Μπερτόν δήλωσε ότι ο μεγάλος όγκος των υποψηφίων μιλάει για τον «επείγοντα χαρακτήρα» της κατάστασης στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού.
Η σχολή έχει ήδη διαθέσει 15 εκατομμύρια ευρώ για να πληρώσει το πρόγραμμα και πιέζει τη γαλλική κυβέρνηση να καλύψει το ίδιο ποσό, το οποίο θα της επιτρέψει να διπλασιάσει σχεδόν τις προγραμματισμένες προσλήψεις από 20 σε 39.
Οι δυσκολίες για τους «πρόσφυγες – επιστήμονες»
Παρόλα αυτά, η μετακίνηση σε μια νέα χώρα όπου τα αγγλικά δεν είναι η επίσημη γλώσσα είναι ένα μεγάλο βήμα. Υπάρχει επίσης το ζήτημα των μισθών, οι οποίοι είναι χαμηλότεροι για τους ακαδημαϊκούς στη Γαλλία από ό,τι στις Ηνωμένες Πολιτείες, και το γεγονός ότι υπάρχουν διαθέσιμα λιγότερα χρήματα για την έρευνα.
Μια βιο-ανθρωπολόγος που βρίσκεται στο ξεκίνημα της καριέρας της δήλωσε ότι περιμένει ακόμη τις λεπτομέρειες του συμβολαίου από το AMU προτού βάλει το στυλό στο χαρτί λόγω των μισθολογικών διαφορών, αν και την παρηγορεί το γεγονός ότι το κόστος ζωής είναι χαμηλότερο στη Γαλλία – ειδικά αν σκεφτεί κανείς ότι η εκπαίδευση για τα δύο παιδιά της, τα οποία, όπως είπε, ανυπομονούσαν να εγκατασταθούν στη Μασσαλία, θα είναι δωρεάν.
Ο πρόεδρος του πανεπιστημίου επέμεινε ότι οι συμμετέχοντες στο πρόγραμμα «Ασφαλές μέρος για την επιστήμη» θα αμείβονται με τους ίδιους μισθούς με τους γάλλους ερευνητές. Η δήλωση προσπάθησε να κατευνάσει τις ανησυχίες της ακαδημαϊκής κοινότητας της Γαλλίας ότι τα χρήματα θα επικεντρωθούν τώρα στην προσέλκυση αμερικανών επιστημόνων, ενώ οι ντόπιοι ερευνητές διαμαρτύρονται εδώ και καιρό για ανεπαρκή χρηματοδότηση.
Αλλά η εν λόγω βιο-ανθρωπολόγος δήλωσε ότι μια πιο ανέμελη ζωή θα μπορούσε να αντισταθμίσει τον χαμηλότερο μισθό. «Θα υπάρχει πολύ λιγότερο άγχος στο σύνολό του, πολιτικά, ακαδημαϊκά», αναλογίστηκε.
