Ένα νέο κοινό εργαλείο έκδοσης χρέους για την άντληση κεφαλαίων από τις αγορές σε περιόδους κρίσης, σχεδιάζει η Κομισιόν. Πρόκειται για ένα μηχανισμό που θα δίνει στις Βρυξέλλες μια μόνιμη δυνατότητα έκδοσης ευρωομολόγων με εγγυήσεις από την ΕΕ.
Η πρόταση, που σύμφωνα με τους Financial Times, προβλέπει τη δημιουργία ενός μηχανισμού μέσω του οποίου η ΕΕ θα μπορεί να αντλεί κεφάλαια για να χρηματοδοτεί επιχορηγήσεις ή δάνεια προς τα κράτη-μέλη σε περίπτωση κρίσης, σύμφωνα με τρεις πηγές που γνωρίζουν το προσχέδιο της πρότασης.
Βάσει του σχεδιασμού της Κομισιόν, ο συγκεκριμένος μηχανισμός θα μπορούσε να ενταχθεί στο πλαίσιο του επόμενου πολυετούς προϋπολογισμού της ΕΕ, με ισχύ μετά το 2028, τον οποίο οι Βρυξέλλες αναμένεται να παρουσιάσουν στα μέσα Ιουλίου.
Το μέτωπο των «φειδωλών» της Ευρώπης
Όπως επισημαίνεται, επιδίωξη της Κομισιόν είναι η δημιουργία ενός μηχανισμού που θα θέσει μια σταθερή βάση για την έκδοση κοινού χρέους. Πρόκειται για μια προοπτική απορρίπτεται κατηγορηματικά μέχρι σήμερα από τους αποκαλούμενους και «φειδωλούς» της Ευρώπης, με προεξάρχουσες τη Γερμανία, τη Σουηδία και την Ολλανδία.
Το Βερολίνο δημόσια, ξεκαθάρισε τον περασμένο μήνα, πως αποκλείει κάθε ιδέα ενός κοινού δανεισμού, ιδιαίτερα για τη χρηματοδότηση επιχορηγήσεων προς τα κράτη – μέλη. Η Σουηδία από την πλευρά της απέστειλε και σχετικό έγγραφο στην Κομισιόν, τονίζοντας πως «είναι αντίθετη σε κοινό δανεισμό από την ΕΕ για επιχορηγήσεις», ενώ και η Ολλανδία απέκλεισε τη συγκατάθεσή της σε οποιαδήποτε νέο εργαλείο για την ανάληψη κοινού χρέους.
Σημειώνεται πως ο προϋπολογισμός της ΕΕ απαιτεί ομοφωνία από τα 27 κράτη – μέλη, οπότε οι σχεδιασμοί της Κομισιόν αναμένεται να αντιμετωπίσουν σοβαρά εμπόδια. Εντούτοις, ο κοινός δανεισμός για τη χορήγηση δανείων – εξαιρουμένων επιχορηγήσεων – είναι μια πρακτική που έχει χρησιμοποιηθεί ήδη κατά την περίοδο της πανδημίας του Covid-19, αλλά και για το κοινό ευρωπαϊκό Ταμείο για την ενίσχυση της άμυνας και της ασφάλειας, σπάζοντας ένα ταμπού δεκαετιών.
Έλλειψη κεφαλαίων – Ο «ελέφαντας στο δωμάτιο»
Η Κομισιόν προωθεί τον εν λόγω μηχανισμό προκειμένου να ανταποκριθεί στις αυξανόμενες ανάγκες χρηματοδότησης, σε ανταγωνιστικότητα, ενέργεια αλλά και ασφάλεια, ιδιαίτερα μετά την απόφαση των ευρωπαϊκών κρατών μελών του ΝΑΤΟ να αυξήσουν τις αμυντικές δαπάνες τους στο 5% του ΑΕΠ.
Η Ευρώπη βρίσκεται αντιμέτωπη με ένα αυξανόμενο χρηματοδοτικό κενό, καθώς πολλά κράτη μέλη της ΕΕ δυσκολεύονται να εξασφαλίσουν τους απαιτούμενους πόρους ώστε να ανταποκριθούν στις νέες γεωπολιτικές, ενεργειακές και οικονομικές προκλήσεις. Η έλλειψη κεφαλαίων είναι ο «ελέφαντας στο δωμάτιο» και πολλοί υποστηρίζουν πως ένας αξιόπιστος και μόνιμος μηχανισμός άντλησης πόρων μοιάζει πλέον πιο επιτακτικός από ποτέ.
