Ο Χαλίφα Χαφτάρ προκάλεσε την Τρίτη (8/7) ένα πρωτοφανές διπλωματικό επεισόδιο με την ΕΕ, κατά την επίσκεψη ευρωπαϊκής αντιπροσωπείας στη Λιβύη.
Με αυτόν τον τρόπο «τινάχθηκε στον αέρα» και το ευρωπαϊκό σχέδιο για περιορισμό των μεταναστευτικών ροών από τη χώρα της Βόρειας Αφρικής.
Το διπλωματικό φιάσκο έγινε στη σκιά της κατακόρυφης αύξησης της μεταναστευτικής ροής από τη Λιβύη προς την Κρήτη και τη Γαύδο, με τις τοπικές Αρχές να σηκώνουν τα χέρια, αδύναμες να διαχειριστούν την κατάσταση. Ανάλογα κύματα καταγράφονται και στην Ιταλία και στη Μάλτα.
Ο Χαφτάρ θεωρείται πως μπορεί να διαδραματίσει κομβικό ρόλο. Παρότι, η επαφή με την κυβέρνηση της Τρίπολης έγινε, η πραγματικότητα είναι πως το μεγαλύτερο ποσοστό μεταναστών φαίνεται να ξεκινά από την ανατολική Λιβύη που βρίσκεται υπό τον έλεγχό του.
Όμως, ο Χαλίφα δεν είναι ο μόνος Χαφτάρ με σημαντικό ρόλο στα τεκταινόμενα της Λιβύης. Κεντρικό ρόλο διαδραματίζει ο Σαντάμ Χαφτάρ που υπηρετεί ως αρχηγός του Επιτελείου των χερσαίων δυνάμεων του Λιβυκού Εθνικού Στρατού και διοικητής της Ταξιαρχίας Ταρίκ Μπεν Ζεγιάντ.
Ο Σαντάμ είναι γιος του Χαλίφα Χαφτάρ και στο παρελθόν έχει βρεθεί στο «μικροσκόπιο» του ΟΗΕ για λαθρεμπόριο πετρελαίου.
Ο Σαντάμ Χαφτάρ και οι κατηγορίες για λαθρεμπόριο με τα πετρέλαια της Λιβύης
Αρκετές αραβικές εφημερίδες, επικαλούμενες έκθεση των Ηνωμένων Εθνών κατηγόρησαν εμμέσως τον Σαντάμ Χαφτάρ για «λαθρεμπόριο» πετρελαίου μέσω έμμεσης επιρροής σε ιδιωτική πετρελαϊκή εταιρεία που δραστηριοποιείται σε «πωλήσεις αργού πετρελαίου».
Η ιστοσελίδα Asharq Al-Awsat ανέφερε στις 23 Φεβρουαρίου ότι μια λιβυκή εταιρεία που συνδέεται με τον στρατηγό Χαλίφα Χαφτάρ, ο οποίος ελέγχει την ανατολική Λιβύη, έχει εξαγάγει πετρέλαιο αξίας τουλάχιστον 600 εκατομμυρίων δολαρίων από τον Μάιο, σύμφωνα με ναυτιλιακά αρχεία και ειδικούς του ΟΗΕ.
Η έκθεση ανέφερε ότι η Arkenu Oil, μια σχετικά άγνωστη εταιρεία που ιδρύθηκε το 2023, ενδέχεται να διευκολύνει την εκτροπή μέρους των εσόδων από το λιβυκό πετρέλαιο μακριά από την Κεντρική Τράπεζα της Λιβύης.
Από την πλευρά της, η εφημερίδα The Arab Weekly ανέφερε στις 18 Φεβρουαρίου ότι η Arkenu ελέγχεται έμμεσα από τον Σαντάμ Χαφτάρ, ο οποίος υπηρετεί ως αρχηγός του επιτελείου των χερσαίων δυνάμεων του αποκαλούμενου Λιβυκού Εθνικού Στρατού, σύμφωνα με την Ομάδα Εμπειρογνωμόνων του ΟΗΕ.
Το πρακτορείο Reuters είχε προηγουμένως ερευνήσει την εταιρεία και, βάσει ναυτιλιακών εγγράφων και δεδομένων από τον Όμιλο Χρηματιστηρίου του Λονδίνου (LSEG) και την Kpler, διαπίστωσε ότι κάποια έσοδα από το πετρέλαιο «εκτρέπονται μακριά από την Κεντρική Τράπεζα της Λιβύης». Παράλληλα, ο ερευνητικός οργανισμός The Sentry εξέφρασε «σοβαρές ανησυχίες για πιθανή διαφθορά».
Η σαουδαραβική εφημερίδα Asharq Al-Awsat ανέφερε ότι το έγγραφο του ΟΗΕ υπογράμμισε τον διορισμό του Σαντάμ Χαφτάρστη στρατιωτική του θέση τον Μάιο του περασμένου έτους, γεγονός που του επέτρεψε να ενισχύσει τον έλεγχό του στις σχέσεις της Λιβύης με γειτονικές χώρες και στα οικονομικά της συμφέροντα, σύμφωνα με ειδικούς.
Σε διαρκή διχασμό η Λιβύη μετά την αποκαθήλωση Καντάφι
Από την πτώση του Μουαμάρ Καντάφι το 2011, η Λιβύη μαστίζεται από συγκρούσεις μεταξύ ένοπλων φατριών και παραμένει βαθιά διχασμένη. Μια διεθνώς αναγνωρισμένη κυβέρνηση λειτουργεί στην Τρίπολη στα δυτικά, ενώ παράνομες δυνάμεις υπό τον Χαφτάρ ελέγχουν την ανατολική πλευρά της χώρας.
Οι δυνάμεις του Χαφτάρ, οι οποίες ελέγχουν τα περισσότερα από τα πετρελαϊκά κοιτάσματα της Λιβύης, έχουν κατά διαστήματα διακόψει την παραγωγή ή τις εξαγωγές, πιο πρόσφατα τον Αύγουστο του περασμένου έτους, προκειμένου να διασφαλίσουν τη συνέχιση της ροής χρημάτων προς την ανατολή.
Η Arab Weekly ανέφερε ότι οι δημοσιογράφοι δεν κατόρθωσαν να βρουν τους ιδιοκτήτες της Arkenu, αλλά μια oμάδα eμπειρογνωμόνων του ΟΗΕ δήλωσε, σε έκθεση που υποβλήθηκε στο Συμβούλιο Ασφαλείας στις 13 Δεκεμβρίου, ότι η εταιρεία ελέγχεται έμμεσα από τον Σαντάμ Χαφτάρ.
Η Arkenu έχει την έδρα της στην παραθαλάσσια πόλη Βεγγάζη, στην ανατολική Λιβύη, που βρίσκεται υπό τον έλεγχο του Χαλίφα Χαφτάρ, σύμφωνα με την ιστοσελίδα της εταιρείας.
Η Λιβύη είναι μέλος του ΟΠΕΚ
Από τότε που διορίστηκε αρχηγός του επιτελείου των χερσαίων δυνάμεων, τον Μάιο του περασμένου έτους, ο Σαντάμ Χαφτάρ έχει ενισχύσει τον έλεγχό του στις οικονομικές σχέσεις του Στρατού και στις συναλλαγές του με γειτονικές χώρες, σύμφωνα με την έκθεση του ΟΗΕ.
Η Arkenu συνδέθηκε για πρώτη φορά με εξαγωγές πετρελαίου, όταν της αποδόθηκε η ιδιοκτησία αποστολής τον Μάιο από την Arabian Gulf Oil Company (AGOCO), θυγατρική της Εθνικής Εταιρείας Πετρελαίου (NOC), σύμφωνα με έγγραφο με ημερομηνία 11 Ιουλίου, το οποίο εξέτασε το Reuters.
Το Reuters ανέφερε, επίσης, ότι η Arkenu έχει εξαγάγει επτά φορτία πετρελαίου από τις 11 Ιουλίου 2024, ανεβάζοντας το σύνολο των εξαγωγών της μεταξύ Μαΐου και Δεκεμβρίου 2024 σε 7,6 εκατομμύρια βαρέλια, αξίας περίπου 600 εκατομμυρίων δολαρίων βάσει των μέσων μηνιαίων τιμών του Brent.
Παρά την συνεχιζόμενη αναταραχή στη Λιβύη από την ανατροπή του Μουαμάρ Καντάφι, οι εξαγωγές πετρελαίου παραμένουν υπό τον έλεγχο της κεντρικής κυβέρνησης.
Η Εθνική Εταιρεία Πετρελαίου, η οποία λειτουργεί επί μακρόν ανεξάρτητα και διατηρεί πολιτική ουδετερότητα, εξακολουθεί να αντιπροσωπεύει τη συντριπτική πλειονότητα των εξαγωγών της χώρας. Κατά την ίδια περίοδο που η Arkenu πραγματοποίησε τις οκτώ εξαγωγές της, εξήγαγε περίπου 264 εκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου αξίας σχεδόν 21 δισεκατομμυρίων δολαρίων, σύμφωνα με στοιχεία της Kpler.
