Έξι μήνες μετά την έναρξη της δεύτερης θητείας του Ντόναλντ Τραμπ, η ελίτ της εθνικής ασφάλειας στις ΗΠΑ, ειδικοί και αξιωματούχοι που συμμετείχαν στο ετήσιο συνέδριο Aspen Security Forum, παραδέχτηκαν – δημόσια και ιδιωτικά – πως ήδη η διακυβέρνησή του έχει οδηγήσει σε ανατροπή της παγκόσμιας τάξης.
Όπως επισήμαναν, σύμφωνα με το Politico, ο Τραμπ έχει προκαλέσει μια μη αναστρέψιμη αλλαγή στη μεταπολεμική παγκόσμια τάξη πραγμάτων.
Στο θέρετρο Aspen Meadows, όπου διεξάγεται το ετήσιο συνέδριο για την εθνική ασφάλεια στις ΗΠΑ, πρώην και νυν αξιωματούχοι των ΗΠΑ, αλλά και του εξωτερικού, επιχειρηματίες και αναλυτές, αναγνώρισαν ότι η κυβέρνηση Τραμπ έχει πλήξει σοβαρά τις αρχές της ελεύθερης αγοράς και της μακροπρόθεσμης διεθνούς συνεργασίας που ίσχυαν μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
«Πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι μάλλον δεν θα επιστρέψουμε ακριβώς σε αυτό το σύστημα», δήλωσε η πρώην Υπουργός Εξωτερικών και συμπρόεδρος του Aspen Strategy Group, Κοντολίζα Ράις, στην τελική συζήτηση του συνεδρίου. Η Ράις είναι συμπρόεδρος της Aspen Strategy Group.
Αποδόμηση ενός συστήματος πολλών δεκαετιών
Τα λόγια της αντανακλούν την εντυπωσιακή επίδραση που έχει ήδη η δεύτερη διακυβέρνηση Τραμπ, η οποία μέσα σε έξι μήνες έχει αποδομήσει κανόνες και συμβάσεις που καθόριζαν τις εμπορικές και στρατιωτικές σχέσεις των ΗΠΑ με τους συμμάχους τους εδώ και πολλές δεκαετίες.
Παράλληλα, έχει καταργήσει οργανισμούς που διαχειρίζονται θέματα εξωτερικής πολιτικής – όπως η πλέον ανενεργή USAID – και έχει μειώσει σημαντικά το προσωπικό στις υπηρεσίες πληροφοριών, στο Πεντάγωνο και στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ.
Η κυβέρνηση υποστηρίζει πως οι αλλαγές είναι απαραίτητες για μια πιο συγκεντρωμένη και αποτελεσματική εξωτερική πολιτική που να προτάσσει το εθνικό συμφέρον. Οι επικριτές, ωστόσο, επισημαίνουν ότι οι ΗΠΑ υπονομεύουν την ικανότητά τους να διαχειρίζονται κρίσεις, χάνουν την αξιοπιστία τους στους συμμάχους και πλήττουν την παγκόσμια οικονομία με την επιθετική τους στάση.
Σε κάθε περίπτωση, οι παρευρισκόμενοι στην Άσπεν προσπαθούν να προσαρμοστούν σε έναν κόσμο υπό την κυριαρχία του τραμπικού δόγματος «America First» και όπως αυτός αντιλαμβάνεται το «Πρώτα η Αμερική».
Κατά την πρώτη του θητεία, η εθνική ασφάλεια των ΗΠΑ πίστευε ότι θα μπορούσε να επηρεάσει τις πολιτικές του Τραμπ ή ότι οι αλλαγές του θα ανατρέπονταν εύκολα μετά την αποχώρησή του. Τώρα, η ίδια κοινότητα δυσκολεύεται να επηρεάσει ακόμα και περιθωριακά, ειδικά αφού η κυβέρνηση δεν επιθυμεί να συμμετέχει στον διάλογο.
Το Πεντάγωνο αποχώρησε από το συνέδριο
Μία μέρα πριν την έναρξη του συνεδρίου, το Πεντάγωνο απέσυρε όλους τους ομιλητές του, αποκαλώντας το συνέδριο «φωλιά των παγκοσμιοποιητών» που δεν συμβαδίζει με τις αξίες της κυβέρνησης.
Τελικά, μόνο ένα κυβερνητικό στέλεχος συμμετείχε: ο Άνταμ Μπόλερ, ειδικός απεσταλμένος του Τραμπ για την απελευθέρωση ομήρων. Ο άλλος υψηλόβαθμος αξιωματούχος, ο πρέσβης των ΗΠΑ στην Τουρκία και ειδικός απεσταλμένος για τη Συρία Τομ Μπάρακ, αποσύρθηκε λόγω των ισραηλινών επιδρομών στη Συρία.
Ο Μπόλερ συμμετείχε σε μια φιλική συνέντευξη επί σκηνής με τη δημοσιογράφο του CNN Κέιτλαν Κόλινς, όπου εξήγησε πώς η ομάδα Τραμπ διαχειρίζεται αντιφατικά χαρτοφυλάκια και υποστήριξε ότι η κυβέρνηση λειτουργεί με απόλυτο συντονισμό για την επίτευξη βασικών στόχων, όπως η απελευθέρωση Αμερικανών ομήρων από αυταρχικά καθεστώτα, καθώς αυτός είναι και ο τομέας του Μπόλερ.
«Έχω έναν πρόεδρο και μια ομάδα που με στηρίζουν», είπε ο Μπόλερ. «Αυτό μου δίνει δύναμη. Όταν αποφασίσαμε να δράσουμε για το Ιράν, ο πρόεδρος στήριξε την προσπάθειά μου. Και έτσι καταφέραμε να απελευθερώσουμε Αμερικανούς».
Υπό τον «φόβο» του Τραμπ
Λόγω της περιορισμένης παρουσίας της κυβέρνησης, οι συμμετέχοντες στα πάνελ αναγκάστηκαν να συζητήσουν μεταξύ τους τις δραματικές αλλαγές στην εξωτερική πολιτική. Ωστόσο οι περισσότεροι απέφυγαν να προχωρήσουν σε τοποθετήσεις που θα τους έφερναν σε άμεση αντιπαράθεση με την ομάδα του Ντόναλντ Τραμπ.
Έγιναν μάλιστα θετικές αναφορές στην υποστήριξη του Τραμπ προς την Ουκρανία και στις επιτυχίες των αμερικανικών αεροπορικών επιδρομών στις πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν.
Ακόμα και η αναδιοργάνωση των ομοσπονδιακών οργανισμών αντιμετωπίστηκε με παραίτηση ή και συγκρατημένη αισιοδοξία. Κάποιοι αναγνώρισαν ότι το Στέιτ Ντιπάρτμεντ είχε ανάγκη από μεταρρυθμίσεις, αλλά εξέφρασαν αντίθεση στον τρόπο με τον οποίο υλοποιούνται οι περικοπές.
«Όλοι χρειάζονται μεταρρύθμιση», είπε πρώην Αμερικανός διπλωμάτης, «αλλά αυτό δεν είναι μεταρρύθμιση. Είναι διάλυση οργανισμών και κακομεταχείριση ομοσπονδιακών υπαλλήλων».
Οι πάνελ επεσήμαναν επίσης την ανάγκη επανεξέτασης του τρόπου με τον οποίο οι ΗΠΑ παρέχουν ξένη βοήθεια. Σε μία συζήτηση για το μέλλον της διεθνούς βοήθειας, συμφώνησαν ότι η στρατηγική του Τραμπ για πρόσβαση σε κρίσιμα ορυκτά στην περιοχή των Μεγάλων Λιμνών της Αφρικής αποτελεί ευκαιρία για νέες συμμαχίες, εκεί όπου η Κίνα επιχειρεί να αποκτήσει επιρροή. «Υπάρχουν εύλογα ερωτήματα, αλλά δεν θα την καταδίκαζα συλλήβδην», είπε η Κόμφορτ Έρο, διευθύντρια του International Crisis Group.
Πάντως ορισμένοι συμμετέχοντες εξέφρασαν απογοήτευση για την έλλειψη κριτικής προς τον Τραμπ και την απουσία ουσιαστικής συζήτησης για τις επιπτώσεις της πολιτικής του στην αμερικανική δημοκρατία και στους διεθνείς θεσμούς.
Ο σύμβουλος εθνικής ασφάλειας του Μπάιντεν, Τζέικ Σάλιβαν, υποστήριξε ότι είναι λάθος να θεωρείται πως οι Αμερικανοί έχουν υιοθετήσει το «όραμα» και τις πολιτικές θέσεις του Τραμπ. «Διαβάζουμε τα μηνύματα μόνο προς μία κατεύθυνση, και αυτό είναι λάθος», είπε και πρόσθεσε: «Πιστεύω ότι οι Αμερικανοί εξακολουθούν να στηρίζουν την ουσιαστική διεθνή συνεργασία και πιστεύουν ότι το μέλλον μας είναι συνδεδεμένο με το μέλλον των άλλων λαών».
Η απειλή της Κίνας στο επίκεντρο
Ένα επαναλαμβανόμενο θέμα ήταν η αγανάκτηση με το Κογκρέσο και την αδυναμία του να εγκρίνει προϋπολογισμό στην ώρα του, γεγονός που προκαλεί καθυστερήσεις σε αμυντικές πρωτοβουλίες και δυσκολίες στις προμήθειες.
Η απειλή από την Κίνα στην Ινδο-Ειρηνική εμφανίστηκε σε πολλές συζητήσεις, με προειδοποιήσεις για αυξανόμενο κίνδυνο σύγκρουσης με αφορμή την Ταϊβάν ή άλλα σημεία έντασης.
«Βρισκόμαστε στο πιο επικίνδυνο σημείο»
«Βλέπω πολλά να καταρρέουν, αλλά δεν βλέπω να χτίζεται κάτι στη θέση τους», σημείωσε ο Τζέικ Σάλιβαν στην τοποθέτησή του για τα όσα αλλάζει ο Ντόναλντ Τραμπ με τις πολιτικές του.
Όμως η πιο ανησυχητική προειδοποίηση ίσως ήρθε από τον Υπουργό Εξωτερικών της Σιγκαπούρης Βίβιαν Μπαλακρισνάν: «Όποιος έχει διαβάσει ιστορία γνωρίζει ότι η πιο επικίνδυνη περίοδος είναι το μεσοδιάστημα ανάμεσα σε δύο παγκόσμιες τάξεις. Βρισκόμαστε σε αυτό το μεσοδιάστημα; Ναι, βρισκόμαστε».
