Η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να παραμείνει έτοιμη να διαπραγματευτεί με τον φιλορώσο Λίβυο στρατάρχη Χαλίφα Χάφταρ, προκειμένου να αποτρέψει τον Βλαντιμίρ Πούτιν από το να «εργαλειοποιήσει» περαιτέρω τη μετανάστευση, προειδοποίησε ο Ευρωπαίος Επίτροπος Μετανάστευσης Μάγκνους Μπρούννερ, σε συνέντευξή του στο POLITICO.
«Το γεγονός ότι η Ρωσία αυξάνει την επιρροή της στη Λιβύη είναι ακριβώς αυτό που μας ανησυχεί – και γι’ αυτό πρέπει να εμπλακούμε με τη Λιβύη», δήλωσε ο Μπρούννερ την Παρασκευή, στο περιθώριο συνόδου των Ευρωπαίων υπουργών Εσωτερικών στις Βαυαρικές Άλπεις.
«Υπάρχει σαφώς ο κίνδυνος η Ρωσία να χρησιμοποιήσει τους μετανάστες και συνολικά το μεταναστευτικό ως όπλο απέναντι στην Ευρώπη. Αυτή η εργαλειοποίηση συμβαίνει ήδη, και φοβόμαστε πως η Ρωσία σκοπεύει να κάνει το ίδιο και μέσω Λιβύης».
Οι δηλώσεις του έρχονται λίγες εβδομάδες αφότου ο Χάφταρ… ταπείνωσε τις Βρυξέλλες, εκδιώκοντας τον Επίτροπο Μετανάστευσης από τη Βεγγάζη κατά τη διάρκεια επίσκεψης με υπουργούς από την Ιταλία, την Ελλάδα και τη Μάλτα — χώρες που πιέζονται έντονα από τις μεταναστευτικές ροές από τη Βόρεια Αφρική.
Οι Λίβυοι αξιωματούχοι τότε ανακήρυξαν τον Μπρούννερ «persona non grata», επειδή εκείνος και τα υπόλοιπα μέλη της ευρωπαϊκής αποστολής αρνήθηκαν να φωτογραφηθούν με υπουργούς του Χάφταρ — φοβούμενοι μήπως η εικόνα αυτή θεωρηθεί ως έμμεση αναγνώριση μιας κυβέρνησης που η διεθνής κοινότητα δεν αναγνωρίζει επισήμως, σύμφωνα με το POLITICO που βασίζεται σε συνομιλίες με αξιωματούχους.
Ωστόσο, οι δηλώσεις του Μπρούννερ υποδεικνύουν ότι η ΕΕ σκοπεύει να συνεχίσει τον διάλογο με τον Χάφταρ, παρά τις επιφυλάξεις των Ευρωπαίων ηγετών να διαπραγματευτούν με τον στρατάρχη, ο οποίος διοικεί την Ανατολική Λιβύη ως στρατιωτική δικτατορία και εντείνει τη συνεργασία του με τη Μόσχα.
«Στη Βεγγάζη δεν γνωρίζαμε καν ποιοι ήταν αυτοί που κάθονταν απέναντί μας», είπε ο Μπρούννερ.
«Δεν ήταν ξεκάθαρη η διαδικασία, και για αυτό τελικά οι συνομιλίες δεν προχώρησαν. Ωστόσο είμαστε απολύτως έτοιμοι να συνεχίσουμε τον διάλογο. Κατά τη γνώμη μου, αυτό είναι επιτακτικά αναγκαίο».
Ο Μπρούννερ διευκρίνισε πως «εξακολουθούν να υπάρχουν τεχνικά κανάλια επικοινωνίας που λειτουργούν πολύ καλά» ανάμεσα στην ΕΕ και εκπροσώπους του Χάφταρ.
Αυξανόμενη ευρωπαϊκή ανησυχία
Η Ευρώπη δείχνει να κινείται υπό την πίεση ενός επείγοντος κινδύνου, καθώς Ιταλία και Ελλάδα εκπέμπουν σήμα κινδύνου λόγω της αύξησης στις αφίξεις αιτούντων άσυλο από τη Λιβύη.
Παρόλο που οι παράτυπες διελεύσεις προς την ΕΕ μειώθηκαν κατά 20% στο πρώτο εξάμηνο του 2025 σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2024, οι αφίξεις μέσω της κεντρικής Μεσογείου αυξήθηκαν — καθιστώντας τη συγκεκριμένη διαδρομή τη πιο πολυσύχναστη, με 39% όλων των αφίξεων.
Ως απάντηση, η ελληνική κυβέρνηση ανέστειλε προσωρινά (για τρεις μήνες) την επεξεργασία αιτήσεων ασύλου για όσους φτάνουν δια θαλάσσης από τη Βόρεια Αφρική — απόφαση που δέχθηκε σφοδρές επικρίσεις από οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Στο επίκεντρο των ευρωπαϊκών ανησυχιών βρίσκεται η πεποίθηση ότι ο Πούτιν επιχειρεί μέσω της Λιβύης αυτό που έχει ήδη δοκιμάσει σε μέρη της Ανατολικής Ευρώπης: έναν «υβριδικό πόλεμο» με όπλο τη μετανάστευση. Η ΕΕ κατηγορεί τη Μόσχα και το Μινσκ ότι διευκολύνουν παράτυπες διελεύσεις μεταναστών μέσω Πολωνίας και Λιθουανίας — μια τακτική με σκοπό την αποσταθεροποίηση και την ενίσχυση ακροδεξιών, φιλορωσικών κομμάτων.
Ο Μπρούννερ τονίζει ότι η ρωσική επιρροή στη Λιβύη αφήνει ελάχιστα περιθώρια στην Ευρώπη:
«Πρέπει να θέσουμε όλα τα διπλωματικά χαρτιά στο τραπέζι όσον αφορά το μεταναστευτικό», είπε. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει αναπτυξιακή βοήθεια στη Λιβύη ή διευκόλυνση της χορήγησης θεωρήσεων εισόδου (visa) για Λίβυους πολίτες.
Την Τρίτη, οι Ευρωπαίοι υπουργοί Εσωτερικών θα συζητήσουν τη στρατηγική έναντι της Λιβύης σε άτυπη σύνοδο στην Κοπεγχάγη, με τη συμμετοχή και του Μπρούννερ.
