Λάβρος για τη συμφωνία της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και του Ντόναλντ Τραμπ είναι ο Paul Taylor, σε άρθρο που δημοσιεύεται στον Guardian.
Ο Paul Taylor, ανώτερος συνεργάτης στο Κέντρο Ευρωπαϊκής Πολιτικής, κάνει λόγο για ταπείνωση της VDL από τον Πρόεδρο των ΗΠΑ και συνθηκολόγηση της ΕΕ.
Ακολουθεί το άρθρο του Guardian μεταφρασμένο στα ελληνικά:
«Η παράδοση είναι πάντα ένας τρόπος για να τελειώσει ένας πόλεμος. Η υποταγή της προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, στις απαιτήσεις του Ντόναλντ Τραμπ για μια κατάφωρα μονόπλευρη εμπορική συμφωνία, στην οποία τα περισσότερα ευρωπαϊκά προϊόντα που εξάγονται στις ΗΠΑ θα υπόκεινται σε πολύ υψηλότερους δασμούς από ό,τι τα αμερικανικά προϊόντα στην ΕΕ, δεν είναι μόνο εξευτελιστική· δεν αποτρέπει επίσης έναν διατλαντικό εμπορικό πόλεμο.
Πράγματι, για να παραφράσουμε τον Πρώσο στρατιωτικό στοχαστή Καρλ φον Κλαούζεβιτς, δεν είναι παρά η συνέχιση ενός εμπορικού πολέμου με άλλα μέσα. Μετά από έξι μήνες εκφοβισμού από τον Τραμπ, οι Ευρωπαίοι υπέκυψαν σε έναν προσωρινό διακανονισμό που τιμωρεί τους εξαγωγείς τους και δεσμεύει το μεγαλύτερο εμπορικό μπλοκ του κόσμου να αγοράζει εκατοντάδες δισεκατομμύρια δολάρια σε αμερικανικά ορυκτά καύσιμα και όπλα για όσο διαρκεί η προεδρία του, αντί να ρισκάρουν την επιβολή γενικών δασμών 30% που είχε απειλήσει να εφαρμόσει από την 1η Αυγούστου.
Αυτό απείχε πολύ από τη συμφωνία μηδενικών δασμών που είχε προτείνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στην αρχή των συνομιλιών. Ο γενικός δασμός 15% που τελικά αποδέχτηκε η φον ντερ Λάιεν ήταν χειρότερος από το ποσοστό 10% – παρόμοιο με τη συμφωνία του Ηνωμένου Βασιλείου – που αξιωματούχοι των Βρυξελλών πίστευαν ότι είχαν εξασφαλίσει μόλις δύο εβδομάδες πριν.
Η συμφωνία σηματοδοτεί τον δεύτερο εξευτελισμό των Ευρωπαίων εταίρων του Τραμπ μέσα σε δύο μήνες, έπειτα από μια σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ στην οποία οι σύμμαχοι ενέδωσαν στις απαιτήσεις του να δαπανούν το 5% του ΑΕΠ τους για την άμυνα, με το 3,5% να αφορά βασικές στρατιωτικές δαπάνες. Και οι δύο περιπτώσεις χαρακτηρίστηκαν από αναξιοπρεπείς κολακείες εκ μέρους των Ευρωπαίων αξιωματούχων απέναντι στο υπερτροφικό εγώ του Αμερικανού προέδρου και από την απροθυμία τους να τον αμφισβητήσουν ή να διορθώσουν ακόμη και τις πιο κατάφωρες αναλήθειες του κατά τη διάρκεια βασανιστικών κοινών εμφανίσεων στα μέσα ενημέρωσης.
Η πρόεδρος της Επιτροπής δήλωσε ότι η συμφωνία δημιουργεί «βεβαιότητα σε αβέβαιους καιρούς» και προσφέρει σταθερότητα και προβλεψιμότητα για τις επιχειρήσεις και στις δύο πλευρές της μεγαλύτερης εμπορικής σχέσης στον κόσμο, αξίας 1,7 τρισεκατομμυρίων δολαρίων. Ωστόσο, ακόμη και αυτός ο ισχυρισμός μοιάζει αμφίβολος, αφού παραμένει αβεβαιότητα γύρω από το καθεστώς των φαρμακευτικών προϊόντων, τα οποία εκείνη επέμεινε ότι καλύπτονται από τον δασμό 15%, αλλά ο Τραμπ δήλωσε ότι δεν θα περιλαμβάνονται στη συμφωνία.
Η δήλωση της φον ντερ Λάιεν ότι αυτό ήταν «το δεύτερο θεμέλιο, επιβεβαιώνοντας την διατλαντική εταιρική σχέση», προσπαθεί να ωραιοποιήσει το γεγονός ότι ήταν η δεύτερη φορά που ο Τραμπ χρησιμοποίησε απειλές και λεονταρισμούς για να εκβιάσει “χρηματικά ανταλλάγματα προστασίας” από δειλές ευρωπαϊκές χώρες, που απελπισμένα προσπαθούν να αποφύγουν έναν πλήρη αποχωρισμό των ΗΠΑ απέναντι στην απειλή της Ρωσίας προς την ήπειρο.
Ωστόσο, πέρα από τα μειονεκτήματα που αντιμετωπίζουν πλέον οι Ευρωπαίοι κατασκευαστές στη μεγαλύτερη εξαγωγική αγορά της ΕΕ, δεν είναι σαφές ότι η συμφωνία θα εξασφαλίσει το τέλος των διατλαντικών εμπορικών τριβών ή ότι θα ωθήσει τον Τραμπ να τηρήσει σκληρότερη στάση απέναντι στον πόλεμο του Βλαντίμιρ Πούτιν κατά της Ουκρανίας.
Η συνάντηση της Κυριακής στο γήπεδο γκολφ του Τραμπ στο Τέρνμπερι της Σκωτίας ήταν μια επίδειξη ωμής ισχύος. Όπως το περιέγραψε εύστοχα κάποιος σατιρικός σχολιαστής, η στάση της προέδρου της Επιτροπής θα έπρεπε εφεξής να ονομάζεται «φον ντερ Ξαπλωμένη».
Η εικόνα δεν θα μπορούσε να είναι πιο ταπεινωτική για την εκπρόσωπο 450 εκατομμυρίων Ευρωπαίων. Η φον ντερ Λάιεν αναγκάστηκε να πετάξει στη Σκωτία και να περιμένει μέχρι να ολοκληρώσουν ο πρόεδρος και ο γιος του τον γύρο του γκολφ, και στη συνέχεια να υπομείνει τις καυχησιολογίες του για τη μεγαλοπρέπεια της επίχρυσης αίθουσας Donald J Trump όπου πραγματοποιήθηκε η συνάντηση.
Καθόταν σιωπηλή καθώς ο Τραμπ ισχυριζόταν ότι μόνο οι ΗΠΑ παρέχουν επείγουσα διατροφική βοήθεια στους πεινασμένους Παλαιστίνιους στη Γάζα, παρόλο που η ΕΕ είναι ένας από τους μεγαλύτερους παρόχους ανθρωπιστικής βοήθειας. Δεν αμφισβήτησε το αφήγημά του για την πολύμηνη παρεμπόδιση των παραδόσεων τροφίμων του ΟΗΕ σε εκτοπισμένους στην εμπόλεμη περιοχή από το Ισραήλ.
Ακόμα χειρότερα, ένιωσε την υποχρέωση να επαναλάβει το αφήγημα του Τραμπ ότι το εμπόριο ΕΕ–ΗΠΑ είναι ανισόρροπο και ότι στόχος των διαπραγματεύσεων ήταν η «εξισορρόπηση» της σχέσης, χωρίς να αναφερθεί στο μεγάλο πλεόνασμα των ΗΠΑ στο εμπόριο υπηρεσιών με την Ευρώπη. Κανένας από τους δύο ηγέτες δεν ανέφερε τους ψηφιακούς κανονισμούς της ΕΕ, οι οποίοι παραμένουν εν δυνάμει νάρκη στις διατλαντικές σχέσεις και μπορεί να πυροδοτήσουν κρίση εντός εβδομάδων, εάν η Επιτροπή επιβάλει πρόστιμα σε αμερικανικούς τεχνολογικούς κολοσσούς που κριθεί ότι έχουν παραβιάσει τον Νόμο για τις Ψηφιακές Αγορές (Digital Markets Act).
Κάθε άλλο παρά φέρνει ειρήνη στην εποχή μας· η συμφωνία της Κυριακής αφήνει ορισμένα κρίσιμα ζητήματα ανοιχτά, τα οποία δεν έχουν ακόμη διευθετηθεί, όπως το ποιους γεωργικούς δασμούς θα καταργήσει η ΕΕ και αν τα αλκοολούχα ποτά θα εξαιρεθούν από τους δασμούς. Όσον αφορά τον χάλυβα και το αλουμίνιο, ο Τραμπ επέμεινε ότι ο δασμός 50% των ΗΠΑ θα συνεχίσει να εφαρμόζεται παγκοσμίως, ενώ η φον ντερ Λάιεν δήλωσε ότι οι δύο πλευρές θα επανέλθουν σε ιστορικά ποσοστώσεις με χαμηλότερους δασμούς.
Αυτό ήταν το πολύ μια άσκηση περιορισμού της ζημιάς, προκειμένου να αποφευχθεί ένα μεγαλύτερο άμεσο πλήγμα στις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις. «Δεν πρέπει να ξεχνάμε πού θα ήμασταν την 1η Αυγούστου», δήλωσε η πρόεδρος της Επιτροπής υπερασπιζόμενη τη συμφωνία. «Θα είχαμε φτάσει στο 30% και θα ήταν πολύ πιο δύσκολο να πέσουμε στο 15%». Η συμφωνία φαίνεται να προστατεύει τα συμφέροντα των Γερμανών κατασκευαστών αυτοκινήτων περισσότερο από εκείνα των παραγωγών τροφίμων και ποτών της Μεσογείου, αν και η φον ντερ Λάιεν ανέφερε ότι κατέστησε σαφές πως ορισμένοι γεωργικοί δασμοί της ΕΕ θα διατηρηθούν.
Ποια θα μπορούσε να ήταν η εναλλακτική; Ορισμένοι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι, ιδίως στη Γαλλία, υποστηρίζουν ότι η ΕΕ θα έπρεπε να είχε τηρήσει σκληρότερη στάση από την αρχή, εφαρμόζοντας αντίμετρα αμέσως μόλις τέθηκαν σε ισχύ οι αυξημένοι δασμοί βάσει της ανακοίνωσης του Τραμπ για την «Ημέρα Απελευθέρωσης» τον Απρίλιο και ενεργοποιώντας το εργαλείο κατά του εξαναγκασμού για να απειλήσει με ενέργειες κατά αμερικανικών εταιρειών υπηρεσιών και επενδύσεων στην Ευρώπη.
Οι Βρυξέλλες δεν μπόρεσαν να αξιοποιήσουν πιο δυναμικά τις εμπορικές τους εξουσίες λόγω των διαιρέσεων μεταξύ των 27 κρατών μελών, με τη Γερμανία, την Ιταλία και την Ιρλανδία να ζητούν αυτοσυγκράτηση για να προστατέψουν τα οικονομικά τους συμφέροντα, ενώ η Γαλλία και η Ισπανία υποστήριξαν μια πιο σθεναρή στάση της ΕΕ. Το αποτέλεσμα ήταν μια συμφωνία που αναμφίβολα θα πλήξει την ευρωπαϊκή οικονομία – ο επικεφαλής οικονομολόγος του ομίλου Axa, Ζιλ Μοέκ, υπολογίζει ότι θα μπορούσε να μειώσει το ΑΕΠ του μπλοκ κατά 0,5% – αλλά απέτρεψε πιθανά ανταποδοτικά εμπορικά μέτρα που θα μπορούσαν να έχουν ακόμα βαρύτερο τίμημα.
Η Ευρώπη πρέπει τώρα να επιταχύνει την ολοκλήρωση εμπορικών συμφωνιών με άλλους εταίρους σε όλο τον κόσμο, ώστε να περιορίσει τη ζημιά από τις πολιτικές του Τραμπ. Στην καλύτερη περίπτωση, αυτός ο εξευτελισμός θα μπορούσε να αποτελέσει κίνητρο για την ΕΕ να οικοδομήσει μια συμμαχία ομονοούντων, βασισμένων σε κανόνες, εμπορικών εθνών και μπλοκ χωρίς τις ΗΠΑ. Αλλά αυτό θα απαιτούσε περισσότερο θάρρος και περισσότερη ενότητα απ’ όση έχει επιδείξει το μπλοκ στην αντιμετώπιση του Τραμπ».
