Οι Ευρωπαίοι σύμμαχοι της Ουκρανίας πρόκειται να αντλήσουν δεκάδες δισεκατομμύρια ευρώ μέσω δανείων από την ΕΕ, στο πλαίσιο του προγράμματος SAFE, προκειμένου να αγοράσουν όπλα για λογαριασμό του Κιέβου και να ενισχύσουν τον ουκρανικό στρατό.
Την πρόθεση σχετικά με την αγορά όπλων μέσω δανειοδότησης για τον εξοπλισμό της Ουκρανίας επιβεβαίωσαν αξιωματούχοι ευρωπαϊκών κρατών στο Politico.
Τα κεφάλαια, όπως ανέφεραν, θα αντληθούν από το νέο πρόγραμμα δανείων Security Assistance Facility for Europe» (SAFE) ύψους 150 δισ. ευρώ, το οποίο θεωρητικά δημιουργήθηκε για την ενίσχυση της άμυνας των κρατών – μελών και της ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανίας.
Ποιες χώρες θα πάρουν δάνεια, ποιες το σκέφτονται και ποιες το απορρίπτουν
Η Ελλάδα, με επίσημη ανακοίνωση του Κυριάκου Μητσοτάκη θα λάβει δάνειο 1,2 δισ. ευρώ. Τη συμμετοχή τους στο πρόγραμμα έχουν επιβεβαιώσει ήδη και η Πολωνία, η Τσεχία, η Λετονία και η Βουλγαρία.
Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, η Φινλανδία, η Δανία, η Εσθονία, η Λιθουανία και η Σλοβακία εξετάζουν επίσης τη λήψη δανείων. Η Γαλλία αναμένεται επίσης να αιτηθεί δάνειο, ενώ η Γερμανία, η Σουηδία και η Ολλανδία μάλλον θα απέχουν, σύμφωνα με πρόσωπα με γνώση των σχεδιασμών τους.
Το πρόγραμμα προσφέρει χαμηλότερο κόστος δανεισμού για αγορές εξοπλιστικών από κοινού σε σύγκριση με τις μεμονωμένες αγορές. Επιπλέον υπάρχει σχετική πρόβλεψη για μεταβίβαση των όπλων που θα αγοραστούν στην Ουκρανία.
Ακόμη και τα κράτη που δεν λαμβάνουν δάνεια μπορούν να επωφεληθούν από τις ομαδικές αγορές για να μειώσουν το κόστος παράδοσης όπλων. Με δεδομένη την πρόθεση του Τραμπ να μη συνεχίσει την στρατιωτική και οικονομική βοήθεια προς την Ουκρανία, παρά μόνο εάν πρόκειται για «μπίζνες» με πωλήσεις όπλων, οι Ευρωπαίοι καλούνται πλέον να αναλάβουν ολόκληρο τον «λογαριασμό» για την υποστήριξη του Κίεβου.
Εκτός από την αγορά όπλων για λογαριασμό της Ουκρανίας, οι Ευρωπαίοι του «Συνασπισμού των Προθύμων» εξετάζουν και το ενδεχόμενο της απευθείας αγοράς όπλων από ουκρανικές εταιρείες, μια πρακτική που επίσης προβλέπεται στο πλαίσιο του προγράμματος SAFE. Ουκρανός διπλωμάτης δήλωσε στο Politico πως μια τέτοια ενέργεια «θα αυξήσει την κλίμακα της αμυντικής παραγωγής και την τεχνολογική ενσωμάτωσή του με την ΕΕ».
Ο Ευρωπαίος Επίτροπος Άμυνας, Αντριους Κουμπίλιους, έγραψε την Πέμπτη ότι τουλάχιστον 20 χώρες σκοπεύουν να ζητήσουν έως και 100 δισ. ευρώ. Το τελικό ποσό αναμένεται να ξεκαθαρίσει σύντομα, παρότι η Κομισιόν έχει δηλώσει πως δεν πρόκειται να απορρίψει καθυστερημένες αιτήσεις.
Τι προσφέρει το πρόγραμμα SAFE
Η ΕΕ προσφέρει περίοδο αποπληρωμής 45 ετών και προκαταβολές έως και 15%. Τα δάνεια είναι μακροπρόθεσμα και χαμηλότοκα, καλυπτόμενα από το υψηλό αξιόχρεο της ΕΕ (ΑΑΑ).
Το πρόγραμμα αρχικά προσέλκυσε περίπου 20 χώρες, για τις οποίες τα δάνεια της ΕΕ είναι οικονομικότερα από ό,τι θα πετύχαιναν με δανεισμό απευθείας από τις αγορές. Σε πρώτη φάση η προσφορά δεν συγκίνησε τα πιο εύρωστα κράτη της Βόρειας Ευρώπης, όπως η Σουηδία, η Δανία και η Φινλανδία, τα οποία είναι επιφυλακτικά σε κοινά σχήματα δανεισμού λόγω του ισχυρού τους αξιόχρεου.
Για να δελεάσουν τους συμμάχους της Ουκρανίας, οι εκπρόσωποι της Κομισιόν κάλεσαν τις χώρες να χρησιμοποιήσουν το SAFE για την αγορά όπλων προς την Ουκρανία. «Σας παροτρύνουμε να εντάξετε την Ουκρανία στα σχέδιά σας. Προμήθειες για την Ουκρανία και με την Ουκρανία, μπορούν να κάνουν τη διαφορά για τη συλλογική μας ασφάλεια», ανέφεραν σε επιστολή τους προς τα κράτη-μέλη.
Η Δανία και η Φινλανδία πλέον φαίνεται να είναι θετικές στη συμμετοχή. Αντίθετα, χώρες με υψηλό δημόσιο χρέος και ελλείμματα, όπως η Αυστρία και η Ιταλία, εμφανίζονται πιο επιφυλακτικές, φοβούμενες ότι θα επιβαρύνουν περαιτέρω τα δημοσιονομικά τους και θα καθυστερήσει η έξοδός τους από τη διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος της ΕΕ.
Η Γαλλία, που εδώ και καιρό στηρίζει την αύξηση των ευρωπαϊκών αμυντικών δαπανών, είναι πιθανό να συμμετάσχει παρά τους εγχώριους δημοσιονομικούς περιορισμούς, λόγω των υψηλών ελλειμμάτων και του διογκούμενου χρέους. Το Βέλγιο, παρότι έχει επίσης υψηλό δημόσιο χρέος, αναμένεται να ζητήσει μεταξύ 7 και 11 δισ. ευρώ, σύμφωνα με σχετική πηγή.
Χώρες που βρίσκονται μακριά από τη Ρωσία, όπως η Μάλτα και η Ισπανία, δεν αναμένεται να υποβάλουν αιτήσεις.
