Το βρετανικό πολεμικό πλοίο HMS Northumberland, που ναυπηγήθηκε το 1679 και βυθίστηκε στη Μεγάλη Καταιγίδα του 1703, ήρθε ξανά στο φως μετά από τρεις αιώνες, χάρη στη μετακίνηση της άμμου στα ανοικτά του Κεντ.
Οι αρχαιολόγοι εντόπισαν εξαιρετικά διατηρημένα τμήματα του ναυαγίου, περιλαμβανομένων σκοινιών, σφραγισμένων βαρελιών, κανονιών και ξύλινων βάσεων πυροβόλων.
Η έρευνα, που χρηματοδοτείται από την Historic England, αποκαλύπτει πολύτιμες πληροφορίες για την κατασκευή και τον εξοπλισμό των πλοίων της εποχής των Στιούαρτ.
Οι ειδικοί μιλούν για έναν «αγώνα με τον χρόνο» να διασωθεί το ναυάγιο, καθώς η έκθεσή του στα θαλάσσια στοιχεία μπορεί να οδηγήσει σε ταχεία φθορά, αφού ο λόγος που έχει μείνει σχεδόν «ανέγγιχτο» είναι το γεγονός ότι ήταν καλυμμένο από την άμμο.
Όπως αναφέρει ο Guardian: Αγώνας με τον χρόνο για τη μελέτη του HMS Northumberland, καθώς η άμμος που μετακινείται αποκαλύπτει μεγάλο τμήμα του καλοδιατηρημένου ναυαγίου στα ανοικτά του Κεντ.
Το βρετανικό πολεμικό πλοίο HMS Northumberland ναυπηγήθηκε το 1679, στο πλαίσιο ενός κύματος εκσυγχρονισμού του ναυτικού, υπό την εποπτεία του Σάμιουελ Πιπς, περίπου μία δεκαετία μετά τη διακοπή της συγγραφής του περίφημου ημερολογίου του και αφού είχε αναλάβει τη θέση του ανώτατου διοικητικού στελέχους του Βασιλικού Ναυτικού.
Είκοσι τέσσερα χρόνια αργότερα, έπειτα από συμμετοχή σε πολλές από τις σημαντικότερες ναυμαχίες της εποχής, το πλοίο βυθίστηκε στη Βόρεια Θάλασσα, θύμα της Μεγάλης Καταιγίδας του 1703 – μίας από τις φονικότερες φυσικές καταστροφές στην ιστορία της Βρετανίας.
Σήμερα, περισσότερο από τρεις αιώνες μετά, το Northumberland αποκαλύπτει τα μυστικά του χάρη στις μετακινήσεις της άμμου στα ανοικτά των ακτών του Κεντ, οι οποίες αποκάλυψαν μεγάλο τμήμα του ναυαγίου.
Έρευνα έδειξε ότι το ναυάγιο βρίσκεται σε εντυπωσιακή κατάσταση διατήρησης, με τα ξύλινα μέρη, τα σκοινιά και ακόμη και τα σφραγισμένα βαρέλια να έχουν προστατευτεί από τη φθορά και τη διάβρωση μέσα στην άμμο.
Η έρευνα, που χρηματοδοτήθηκε από την υπηρεσία Historic England – υπεύθυνη για την εποπτεία των προστατευόμενων ναυαγίων στη Βρετανία – διαπίστωσε ότι έχει διασωθεί πολύ μεγαλύτερο τμήμα από όσο πιστευόταν μέχρι πρότινος, γεγονός που ενδεχομένως καθιστά το Northumberland ένα από τα καλύτερα διατηρημένα ξύλινα πολεμικά πλοία στη χώρα. Ανάμεσα στα ευρήματα στον βυθό περιλαμβάνονται χάλκινα καζάνια, επτά σιδερένια κανόνια και τμήμα από ξύλινη βάση πυροβόλου.
Καθώς αποκαλύπτονται περισσότερα τμήματα του πλοίου, οι αρχαιολόγοι μιλούν για έναν «αγώνα με τον χρόνο» να συλλέξουν όσες περισσότερες πληροφορίες μπορούν από αυτό που αποκαλούν «χρονοκάψουλα των Στιούαρτ», πριν το ξύλινο ναυάγιο παραδοθεί στη θάλασσα.
Το ναυάγιο του Northumberland – ενός από τα περισσότερα από δώδεκα πολεμικά πλοία που χάθηκαν στη Μεγάλη Καταιγίδα – εντοπίστηκε για πρώτη φορά το 1980 στην περιοχή Goodwin Sands, σε αβαθή νερά ανοικτά της πόλης Deal, στην ανατολική ακτή του Κεντ. Ο θαλάσσιος αρχαιολόγος της Historic England, Hefin Meara, δήλωσε ότι η περιοχή, παρότι δύσβατη και επικίνδυνη για καταδύσεις, «είναι εξαιρετική για τη διατήρηση τέτοιου είδους υλικού».
Όπως είπε: «Είμαστε απίστευτα τυχεροί, γιατί το ναυάγιο ήταν θαμμένο επί τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα και η άμμος το διατήρησε σε εξαιρετική κατάσταση. Το σκοινί, για παράδειγμα, είναι σαν να μην έχει περάσει ούτε μέρα από την τελευταία πλεύση του πλοίου, ενώ έχουμε βαρέλια και άλλα αντικείμενα σε άριστη κατάσταση – αυτή τη στιγμή απλώς δεν γνωρίζουμε τι περιέχουν».
Παρότι η έρευνα έδειξε ότι κάποια μέρη του ναυαγίου προεξέχουν από τον βυθό, ο Meara σημείωσε ότι «μεγάλο μέρος του πλοίου παραμένει θαμμένο βαθύτερα μέσα στην άμμο». «Υπάρχει τεράστιο αρχαιολογικό υλικό σε αυτό το σημείο, και μπορούμε να μάθουμε πάρα πολλά», πρόσθεσε.
Αυτό περιλαμβάνει και απαντήσεις σε ερωτήματα για το πώς κατασκευάζονταν και εξοπλίζονταν τα πλοία σε μια κρίσιμη φάση της ναυτικής ιστορίας της Βρετανίας, όταν ο Πιπς, ως γραμματέας του ναυαρχείου, προσπαθούσε να εκσυγχρονίσει τον στόλο και να τον καταστήσει σύγχρονη πολεμική δύναμη.
Ο Meara σημείωσε ότι η έκταση της οργανικής ύλης που έχει διασωθεί είναι ασυνήθιστη. «Τα κανόνια από σίδηρο διατηρούνται καλά στα ναυάγια, αλλά είναι σπάνιο να βρεθούν και οι ξύλινες βάσεις τους. Υπάρχουν πολλά παρόμοια ευρήματα που μας επιτρέπουν να εμβαθύνουμε και να κατανοήσουμε περισσότερα».
Ανάμεσα στα καλά διατηρημένα ναυάγια, οι θαλάσσιοι αρχαιολόγοι και ιστορικοί αναφέρουν το Mary Rose του 16ου αιώνα, αλλά και πλοία του 17ου και 18ου αιώνα. «Το συγκεκριμένο ναυάγιο καλύπτει το κενό ανάμεσα σε αυτές τις περιόδους», ανέφερε.
Σε αντίθεση με το Mary Rose, ωστόσο, το κόστος και οι πρακτικές δυσκολίες σημαίνουν ότι δεν υπάρχουν σχέδια για την ανέλκυση του Northumberland. «Έχουμε εξαιρετικά δυναμικά περιβάλλοντα στον βυθό, όπου ναυάγια μπορεί να παραμένουν θαμμένα για εκατοντάδες χρόνια – και ξαφνικά, η άμμος μετακινείται», εξήγησε ο Meara.
«Ξαφνικά, το ναυάγιο εκτίθεται σε θαλάσσιους οργανισμούς και χημικές διεργασίες που επιδρούν σε υλικά όπως ο σίδηρος. Ένα ναυάγιο που μπορεί να διατηρηθεί για αιώνες σε άριστη κατάσταση, μόλις εκτεθεί, μπορεί να διαβρωθεί πολύ γρήγορα. Έχουμε, λοιπόν, ένα μικρό παράθυρο ευκαιρίας να ανακαλύψουμε τι κρύβεται εκεί και να δώσουμε απαντήσεις στα ερωτήματα. Πλέον εξαρτόμαστε από τα στοιχεία της φύσης και τρέχουμε να σώσουμε ό,τι μπορούμε».
