Ο πρόεδρος της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι υπέγραψε τη μεταρρύθμιση κατά της διαφθοράς, υπαναχωρώντας στις πιέσεις για επαναφορά της ανεξαρτησίας των αρχών που ελέγχουν υποθέσεις διασπάθισης κονδυλίων – κυρίως για την άμυνα – από τα κεφάλαια της δυτικής βοήθειας.
Ο πρόεδρος της Ουκρανίας είχε προσπαθήσει αρχικά να καταργήσει την ανεξαρτησία των δύο αρχών (NABU και SAPO) πυροδοτώντας σφοδρές αντιδράσεις στο εσωτερικό και εξωτερικό, οι οποίες στόχευαν προσωπικά στον ίδιο, κατακεραυνώνοντάς τον για τα ανεξέλεγκτα φαινόμενα διαφθοράς και αυταρχισμού στη χώρα.
Άτακτη υποχώρηση από Ζελένσκι
Σε μια προσπάθεια να διασώσει την εικόνα του και να κερδίσει ξανά την εμπιστοσύνη των διεθνών συμμάχων, ο Ζελένσκι ακύρωσε την αρχική απόφαση και προώθησε ένα νέο νόμο για τη διαφθορά. «Αυτός εγγυάται την κανονική, ανεξάρτητη λειτουργία των οργανισμών κατά της διαφθοράς και όλων των αρχών επιβολής του νόμου στη χώρα μας. Είναι η σωστή απόφαση», τόνισε, ανακοινώνοντας την υπογραφή του.
Ο Ζελένσκι αναγνώρισε επίσης ότι «είναι πολύ σημαντικό το κράτος να ακούει τη φωνή της κοινωνίας», αναφερόμενος στις πρόσφατες οργισμένες διαδηλώσεις προς το πρόσωπό του.
«Η Ουκρανία είναι μια δημοκρατία – δεν υπάρχει καμία αμφιβολία γι’ αυτό. Οι κυβερνητικοί αξιωματούχοι θα ενημερώσουν αμέσως και τους εταίρους της Ουκρανίας για αυτόν τον νόμο», συμπλήρωσε, δείχνοντας πως στις προτεραιότητές του ήταν να εξευμενίσει και τους Ευρωπαίους, οι οποίοι τον απείλησαν ακόμη και με τερματισμό της βοήθειας.
Όταν έγινε γνωστή η ψήφιση, ξέσπασαν πανηγυρισμοί στο πλήθος που είχε συγκεντρωθεί σε πάρκο κοντά στο Κοινοβούλιο, μία από τις πολλές καθημερινές διαμαρτυρίες που πραγματοποιούνται τις τελευταίες δύο εβδομάδες, κυρίως από νέους Ουκρανούς.
Ο νέος νόμος υπερψηφίστηκε με 331 ψήφους υπέρ και καμία κατά, μια ταχύτατη ανατροπή του προηγούμενου νομοσχεδίου που είχε προωθηθεί με εντολή Ζελένσκι και είχε στηριχθεί από το κόμμα του, «Υπηρέτης του Λαού».
Η κοινοβουλευτική συνεδρίαση μεταδόθηκε τηλεοπτικά για πρώτη φορά από το 2022, αίροντας την απαγόρευση βιντεοσκόπησης για λόγους ασφαλείας. Στόχος ήταν να προβληθεί σε όλο τον κόσμο η έγκριση του νόμου για τον κατευνασμό των αντιδράσεων.
«Το φτιάξαμε» λέει η ουκρανική κυβέρνηση
Οι βουλευτές της αντιπολίτευσης πραγματοποίησαν πύρινες ομιλίες κατά του Ζελένσκι και διακυβέρνησής τους. Από την πλευρά της, η πρωθυπουργός της Ουκρανίας Γιούλια Σβιριντένκο δήλωσε ότι η μεταρρύθμιση αποτελεί «άμεση και υπεύθυνη απάντηση στις προσδοκίες της ουκρανικής κοινωνίας και των ευρωπαϊκών μας εταίρων».
«Επιβεβαιώνει τη δέσμευση της Ουκρανίας στη δημοκρατική διακυβέρνηση, το κράτος δικαίου και την θεσμική ωριμότητα. Ως Κυβέρνηση, θα επικοινωνήσουμε αυτό το σημαντικό βήμα με όλους τους διεθνείς εταίρους μας. Η ενίσχυση του κράτους δικαίου παραμένει στο επίκεντρο της μεταρρυθμιστικής μας ατζέντας και του ευρωπαϊκού μέλλοντος της Ουκρανίας», τόνισε.
Ο υπουργός Εξωτερικών της Ουκρανίας, Αντρίι Σιμπίχα, σχολίασε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ότι «ο νόμος δείχνει τις αρχές μας» και ότι «η Ουκρανία είναι προσηλωμένη στις μεταρρυθμίσεις και στην καταπολέμηση της διαφθοράς στον δρόμο προς την ΕΕ και το ΝΑΤΟ». «Το φτιάξαμε», έγραψε, εννοώντας τις αλλαγές που έγιναν στον προηγούμενο νόμο που είχε εγκρίνει η κυβέρνηση και ο Ζελένσκι.
ΕΕ: Αποκαθίστανται βασικές δικλείδες ασφαλείας, αλλά απαιτούνται κι άλλα βήματα
Ο εκπρόσωπος της Κομισιόν για τη διεύρυνση, Γκιγιόμ Μερσιέ, δήλωσε ότι «η ΕΕ είχε εκφράσει σοβαρές ανησυχίες για την ψήφιση των τροπολογιών στον Ποινικό Κώδικα της Ουκρανίας την περασμένη εβδομάδα».
«Από τότε, είμαστε σε στενή επαφή με τις ουκρανικές αρχές για να διορθωθεί η κατάσταση. Τα μηνύματά μας ήταν ξεκάθαρα: Η Ουκρανία, ως μελλοντικό κράτος μέλος της ΕΕ, πρέπει να διατηρήσει τα ανεξάρτητα αντιδιαφθορικά σώματα – αυτά είναι ακρογωνιαίοι λίθοι του κράτους δικαίου», ανέφερε και πρόσθεσε:
«Σήμερα, το κοινοβούλιο αποκατέστησε τις βασικές δικλείδες ασφαλείας για την ανεξαρτησία αυτών των θεσμών. Κατά την άποψή μας, ο νέος νόμος απαντά στις βασικές προκλήσεις της NABU και της SAPO. Ωστόσο, πρέπει να εξετάσουμε το τελικό κείμενο του νόμου μόλις αυτό γίνει διαθέσιμο».
Ο Μερσιέ υπογράμμισε επίσης ότι αυτή η ψήφιση δεν είναι το τέλος της διαδικασίας. «Η ένταξη της Ουκρανίας στην ΕΕ απαιτεί συνεχή προσπάθεια για την ενίσχυση της ικανότητας καταπολέμησης της διαφθοράς και την εφαρμογή του κράτους δικαίου», δήλωσε και συνέχισε: «Αναμένουμε από την Ουκρανία να τηρήσει τις δεσμεύσεις της και να προχωρήσει άμεσα σε αποφασιστικά βήματα», είπε.
Ανάμεσα στις επιμέρους «προσδοκίες» της ΕΕ, ο Μερσιέ τόνισε: τον άμεσο διορισμό επικεφαλής της Υπηρεσίας Οικονομικής Ασφάλειας, την αποκατάσταση διεθνών εμπειρογνωμόνων στην επιτροπή επιλογής δικαστών, τον διορισμό τεσσάρων διεθνών και ελεγμένων δικαστών στο Συνταγματικό Δικαστήριο και την απόσυρση προβληματικών τροπολογιών στον Ποινικό Κώδικα.
Η Επίτροπος Διεύρυνσης της ΕΕ, Μάρτα Κος, καλωσόρισε την ψήφιση, σημειώνοντας: «Η Ράντα διόρθωσε την καταστροφική ψήφο της περασμένης εβδομάδας που υπονόμευε την ανεξαρτησία της NABU και της SAPO».
«Ο σημερινός νόμος αποκαθιστά κρίσιμες δικλείδες ασφαλείας, όμως παραμένουν προκλήσεις. Η ΕΕ στηρίζει τις απαιτήσεις των πολιτών για μεταρρυθμίσεις. Η υπεράσπιση των θεμελιωδών αξιών και η καταπολέμηση της διαφθοράς πρέπει να παραμείνουν προτεραιότητα», κατέληξε.
