Στη Γάζα, η πείνα δεν είναι απλά μία λέξη, αλλά μια βασανιστική πραγματικότητα που εξοντώνει αργά έναν λαό και ταυτόχρονα δοκιμάζει όλους τους υπολοίπους του πλανήτη για την ανθρωπιά τους.
Την ώρα που η «πολιτισμένη» Δύση παρακολουθεί μία γενοκτονία σε ζωντανή μετάδοση σαν να πρόκειται για κάποιο ριάλιτι σόου, οι εικόνες αποστεωμένων παιδιών κατακλύζουν το διαδίκτυο, ενώ ορισμένες κυβερνήσεις φτάνουν ακόμα και στο σημείο να εξισώσουν τη στήριξη προς τον εξαθλιωμένο λαό της Παλαιστίνης με την υποστήριξη στην… τρομοκρατική δράση της Χαμάς.
Παράλληλα, ανθρωπιστικές οργανώσεις αναφέρουν ότι η περιορισμένη ποσότητα βοήθειας που επέτρεψε το Ισραήλ να εισέλθει στη Γάζα την τελευταία εβδομάδα είναι απίθανο να αποτρέψει τον λιμό – για τον οποίο οι ειδικοί προειδοποιούν εδώ και μήνες.
Ενώ αρχικά οι περισσότεροι θάνατοι από πείνα αφορούσαν παιδιά και βρέφη, όλο και περισσότεροι ηλικιωμένοι υποκύπτουν στον υποσιτισμό που έχει επιβάλει το Ισραήλ στη Λωρίδα της Γάζας από τον Μάρτιο.
Την Κυριακή, έξι ακόμη ενήλικες πέθαναν από υποσιτισμό, ανεβάζοντας τον αριθμό των ενηλίκων που πέθαναν από την πείνα στη Γάζα σε 82 τις τελευταίες πέντε εβδομάδες – από τη στιγμή δηλαδή που καταγράφηκαν για πρώτη φορά αυτού του είδους οι θάνατοι.
Επίσης, 93 παιδιά έχουν επίσης πεθάνει από την πείνα μέσω του τεχνητού υποσιτισμού που έχει επιβάλει το Ισραήλ στους Παλαιστίνιους από την αρχή του πολέμου.
Πώς είναι να πεθαίνεις από την πείνα
Πώς είναι όμως όταν ένας λιμός χτυπάει έναν λαό; Πώς ένας άνθρωπος εξαθλιώνεται τόσο, ώστε να πεθάνει από την πείνα;
Ένας γιατρός που βρέθηκε στη Γάζα ως εθελοντής, περιγράφει στο Al Jazeera τη φρίκη του «πιο βάρβαρου τρόπου θανάτωσης» – όπως αναφέρει.
«Είναι φρικτό», είπε ο Δρ Τζέιμς Σμιθ, γιατρός έκτακτης ανάγκης που έχει προσφέρει εθελοντική βοήθεια δύο φορές στη Γάζα.
Στα αρχικά στάδια, μετά από ημέρες στέρησης τροφής, το σώμα αρχίζει να καταστρέφει τους μυς και άλλους ιστούς.
«Είναι ένας από τους πιο εξευτελιστικούς και βάρβαρους τρόπους θανάτωσης. Η πείνα είναι πάντα κάτι που προκαλείται από τον έναν άνθρωπο στον άλλο. Σκοπός της είναι να είναι παρατεταμένη και να μεγιστοποιεί τον πόνο», είπε.
Σύντομα, ο μεταβολισμός επιβραδύνεται, χάνεται η ικανότητα ρύθμισης της θερμοκρασίας, η λειτουργία των νεφρών διαταράσσεται και, κάτι που είναι κρίσιμο στη Γάζα, το ανοσοποιητικό σύστημα αρχίζει να εξασθενεί και η ικανότητα του σώματος να θεραπεύεται από τραυματισμούς μειώνεται.
Μόλις εξαντληθούν τα αποθέματα του σώματος, αυτό χάνει την ικανότητα να διοχετεύει θρεπτικά συστατικά σε ζωτικά όργανα και ιστούς. Ως αποτέλεσμα, βασικά όργανα όπως η καρδιά και οι πνεύμονες γίνονται λιγότερο αποτελεσματικά. Οι μύες συρρικνώνονται και οι άνθρωποι αισθάνονται αδύναμοι.
Τελικά, καθώς τα αποθέματα πρωτεϊνών του σώματος εξαντλούνται, οι ιστοί του σώματος καταστρέφονται και ο θάνατος δεν αργεί να έρθει.
Σε πόσο καιρό πεθαίνει ένας άνθρωπος από την πείνα
Αν και η επιστημονική έρευνα για το θέμα αυτό είναι περιορισμένη για ηθικούς λόγους, εκτιμάται ότι ένας ενήλικας που τρέφεται καλά και είναι κατά τα άλλα υγιής θα μπορούσε να επιβιώσει χωρίς τροφή για 45 έως 61 ημέρες.
Ωστόσο, μετά από 22 μήνες πολέμου, λίγοι άνθρωποι στη Γάζα θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν καλά τρέφοντες ή υγιείς, με αποτέλεσμα να είναι ευάλωτοι στον υποσιτισμό και στις πολλές μολυσματικές ασθένειες που επικρατούν στην περιοχή.
«Με την πείνα, το σώμα χάνει την ικανότητα να αντιδράσει ανοσολογικά σε ασθένειες ή τραύματα που κανονικά θα μπορούσε να αντιμετωπίσει, όπως μια γαστρεντερίτιδα, ένα τραύμα ή μια αναπνευστική λοίμωξη, οπότε συχνά είναι ο υποσιτισμός σε συνδυασμό με μια λοίμωξη που προκαλεί τον θάνατο», εξήγησε ο Δρ Σμιθ.
Ποιοι άνθρωποι διατρέχουν τον μεγαλύτερο κίνδυνο να πεθάνουν από πείνα
Οι ηλικιωμένοι, τα παιδιά, όσοι είναι ήδη άρρωστοι και, δυστυχώς, όσοι είναι μόνοι.
«Ένα παιδί θα πεθάνει νωρίτερα από την πείνα. Η απώλεια μυών και λίπους συμβαίνει σχεδόν αμέσως. Ομοίως, και τα άτομα μεγαλύτερης ηλικίας θα πεθάνουν γρηγορότερα», δήλωσε ο Δρ Γκασάν Αμπού-Σίτα, ένας παλαιστίνιος βρετανός χειρουργός που εργάστηκε για 43 ημέρες στη Γάζα.
«Ωστόσο, δεν είναι μόνο η ηλικία. Υπάρχουν και κοινωνικές διαφορές», συνέχισε.
«Υπάρχουν σήμερα χιλιάδες ορφανά που περιφέρονται στη Γάζα. Δεν υπάρχει κανείς να τα ταΐσει ή να διακινδυνεύσει τη ζωή του για να τους βρει τροφή, οπότε είναι πιο πιθανό να πεθάνουν», είπε.
Ποιοι άνθρωποι πεθαίνουν από πείνα στη Γάζα
Υπάρχουν συντριπτικές ενδείξεις ότι, μέσω των διαφόρων αποκλεισμών που έχει επιβάλει το Ισραήλ στη Γάζα, η απειλή του θανάτου από την πείνα έχει εξαπλωθεί από τους ευάλωτους σε όλους τους κατοίκους της Γάζας.
Τον Φεβρουάριο του 2024, πέντε μήνες μετά την έναρξη του πολέμου του Ισραήλ στη Γάζα, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας εκτίμησε ότι ένα στα έξι παιδιά κάτω των δύο ετών, ειδικά στο βόρειο τμήμα της Γάζας – που τότε βρισκόταν υπό ισραηλινή πολιορκία – υπέφερε από οξύ υποσιτισμό.
Μέχρι τον Αύγουστο του 2025, 82 ενήλικες είχαν πεθάνει από την πείνα μέσα σε μόλις πέντε εβδομάδες.
Η ισραηλινή «στρόφιγγα» στα τρόφιμα προς τη Γάζα
Το Ισραήλ ελέγχει εδώ και δεκαετίες την ποσότητα των τροφίμων που επιτρέπει να εισέρχονται στη Γάζα, γεγονός που υποδηλώνει ότι γνωρίζει ήδη με ακρίβεια πόσα χρειάζονται για να αποφευχθεί ή να προκληθεί πείνα στη Γάζα.
Το 2007, μετά την ανάληψη της εξουσίας από τη Χαμάς, το Ισραήλ επέβαλε τον πρώτο του αποκλεισμό στον πληθυσμό της Γάζας, μειώνοντας τη βοήθεια που επέτρεπε να εισέλθει στην περιοχή, ενώ παράλληλα διαβεβαίωνε δημοσίως ότι δεν άφηνε τον πληθυσμό να λιμοκτονεί.
Ωστόσο, έγγραφα που αποκαλύφθηκαν μετά από μια νομική μάχη μεταξύ μιας ισραηλινής ΜΚΟ και της κυβέρνησης επιβεβαίωσαν ότι, μεταξύ 2007 και 2010, το Ισραήλ μείωσε σκόπιμα τα τρόφιμα που επέτρεπε να εισέρχονται στη Γάζα σε επίπεδα «ελάχιστης διαβίωσης».
«Σε γενεαλογικό επίπεδο, η ζημιά του υποσιτισμού είναι μόνιμη», δήλωσε ο Δρ Αμπού-Σίτα, μιλώντας για τις μόνιμες επιπτώσεις της πείνας στη λειτουργία του εγκεφάλου και την επικράτηση άλλων παθήσεων, όπως ο διαβήτης, η υψηλή αρτηριακή πίεση και οι καρδιακές παθήσεις μεταξύ των επιζώντων.
Ο Δρ Σμιθ επεσήμανε την αυξημένη συχνότητα με την οποία υποσιτισμένες μητέρες γεννούν λιποβαρή μωρά, με συνέπειες που «επηρεάζουν όλες τις γενιές».
Μπορεί να αποφευχθεί ο λιμός στη Γάζα;
Είναι απίθανο. Πριν από λιγότερο από μια εβδομάδα, ο Μηχανισμός Ενοποιημένης Ταξινόμησης Φάσεων Επισιτιστικής Ασφάλειας (IPC) που υποστηρίζεται από τον ΟΗΕ, εξέδωσε την πιο σοβαρή προειδοποίησή της μέχρι σήμερα: ότι στη Γάζα εξελίσσεται το χειρότερο σενάριο λιμού.
Ωστόσο, άλλοι παρατηρητές πιστεύουν ότι ο λιμός έχει ήδη φτάσει στη Γάζα.
«Υπάρχουν τρία αυστηρά κριτήρια για να κηρυχθεί επίσημα λιμός», εξήγησε ο Δρ Τζόουνς.
Τα δύο πρώτα: η εκτεταμένη ακραία έλλειψη τροφίμων και τα υψηλά επίπεδα οξέος υποσιτισμού, τα οποία έχουν ήδη εκπληρωθεί, είπε. Τα στοιχεία που επιβεβαιώνουν το τρίτο – τον βαθμό θνησιμότητας που σχετίζεται με τον υποσιτισμό – είναι δύσκολο να επιβεβαιωθούν, πρόσθεσε.
«Μερικοί από αυτούς που διατρέχουν τον μεγαλύτερο κίνδυνο να πεθάνουν από υποσιτισμό πιθανώς δεν έχουν τη δυνατότητα να φτάσουν σε νοσοκομείο όπου συνήθως καταγράφονται οι θάνατοι», είπε.
«Ομοίως, ενώ πολλά παιδιά στη Γάζα παρουσιάζουν τώρα σημάδια υποσιτισμού, διατρέχουν επίσης υψηλό κίνδυνο να σκοτωθούν από ισραηλινά βλήματα και πυροβολισμούς, τα οποία θα καταγραφούν ως η κύρια αιτία θανάτου τους. Ωστόσο, όποιον όρο και αν χρησιμοποιήσουμε για να περιγράψουμε την κατάσταση, οι άνθρωποι εξακολουθούν να σκοτώνονται από την πείνα σε όλη τη Γάζα, ενώ ο κόσμος παρακολουθεί», είπε.
«Αυτό είναι χειρότερο από την πείνα. Είναι το πιο απαίσιο θέαμα μαρτυρίου», κατέληξε.
Ρήγμα στην ισραηλινή ηγεσία – Ο στρατός λέει «όχι» στον Νετανιάχου για τη Γάζα
Διχασμός επικρατεί στο Ισραήλ μετά τη διαρροή ότι ο Μπενιαμίν Νετανιάχου είπε σε υπουργούς αυτήν την εβδομάδα ότι σκοπεύει να ζητήσει την υποστήριξη του υπουργικού συμβουλίου για ένα σχέδιο πλήρους κατάληψης της Λωρίδας της Γάζας, το οποίο, ωστόσο, βρίσκει αντίθετο τον ισραηλινό στρατό.
Μάλιστα, όπως μεταδίδει το Times Of Israel επικαλούμενο εβραϊκά ΜΜΕ, αρκετοί υπουργοί ανέφεραν ότι ο Νετανιάχου χρησιμοποίησε τον όρο «κατάληψη της Λωρίδας» σε ιδιωτικές συνομιλίες, περιγράφοντας το όραμά του για την επέκταση των στρατιωτικών επιχειρήσεων στη Γάζα — μια αξιοσημείωτη αλλαγή τόνου, καθώς η κυβέρνηση ετοιμάζεται να συζητήσει το μέλλον της.
«Ο κύβος ερρίφθη — θα προχωρήσουμε σε πλήρη κατάληψη της Λωρίδας της Γάζας», μετέδωσε ο ιστότοπος ειδήσεων Ynet επικαλούμενος τα λόγια ενός ανώτερου αξιωματικού κοντά τον Νετανιάχου.
«Θα γίνουν επιχειρήσεις ακόμη και σε περιοχές όπου κρατούνται όμηροι. Αν ο αρχηγός του γενικού επιτελείου δεν συμφωνεί, πρέπει να παραιτηθεί», πρόσθεσαν, αναφερόμενοι στον αρχηγό του γενικού επιτελείου του ισραηλινού στρατού, υποστράτηγο Εγιάλ Ζαμίρ, ο οποίος σύμφωνα με πληροφορίες αντιτίθεται στην προτεινόμενη κατάληψη της Γάζας.
Ο ισραηλινός στρατός ελέγχει επί του παρόντος περίπου το 75% της Λωρίδας της Γάζας, αλλά σύμφωνα με το νέο σχέδιο, αναμένεται να καταλάβει και το υπόλοιπο έδαφος, θέτοντας ολόκληρο τον θύλακα υπό ισραηλινό έλεγχο.
Δεν είναι σαφές τι θα σήμαινε μια τέτοια κίνηση για τα εκατομμύρια των αμάχων της Λωρίδας της Γάζας και για τις ανθρωπιστικές οργανώσεις που δραστηριοποιούνται στον θύλακα.
Ο ισραηλινός στρατός (IDF) έχει δηλώσει ότι αντιτίθεται στην κατάληψη ολόκληρης της Λωρίδας της Γάζας, καθώς εκτιμά ότι θα χρειαστούν χρόνια για να καταστραφούν όλες οι υποδομές της Χαμάς.
Επιπλέον, η προσέγγιση των στρατευμάτων στον τόπο κράτησης των ομήρων θα μπορούσε να θέσει τους ομήρους σε κίνδυνο εκτέλεσης από τους απαγωγείς τους.
Ο Νετανιάχου δήλωσε νωρίτερα τη Δευτέρα ότι θα συγκαλέσει το υπουργικό συμβούλιο για να δώσει εντολή στον IDF σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο θα προχωρήσει ο πόλεμος, με ορισμένους να πιστεύουν ότι ο ισραηλινός πρωθυπουργός θα μπορούσε να ζητήσει από τον στρατό να αναστείλει τις επιχειρήσεις, προκειμένου να δοθεί περαιτέρω ευκαιρία στις διαπραγματεύσεις για τους ομήρους.
Την Κυριακή, το Channel 12 News μετέδωσε ότι είχε προκύψει διαφωνία στο υπουργικό συμβούλιο ασφαλείας σχετικά με την πιθανή κατάληψη της Γάζας, με τον πρωθυπουργό και τον υπουργό Άμυνας Ισραήλ Κατζ να παραμένουν, σύμφωνα με πληροφορίες, αναποφάσιστοι.
Μεταξύ εκείνων που φέρεται να τάσσονται υπέρ της επέκτασης των επιχειρήσεων στη Γάζα είναι ο υπουργός Στρατηγικών Υποθέσεων Ρον Ντέρμερ, ο υπουργός Οικονομικών Μπεζαλέλ Σμοτρίτς, ο υπουργός Εθνικής Ασφάλειας Ιταμάρ Μπεν Γβίρ, ο στρατιωτικός γραμματέας υποστράτηγος Ρόμαν Γκόφμαν και ο γραμματέας του υπουργικού συμβουλίου Γιόσι Φουχς.
Από την άλλη πλευρά, μεταξύ αυτών που φέρεται να τάσσονται υπέρ της συνέχισης των προσπαθειών για την επίτευξη συμφωνίας κατάπαυσης του πυρός και απελευθέρωσης των ομήρων είναι ο Ζαμίρ, ο υπουργός Εξωτερικών Γκιντεόν Σαάρ, ο ηγέτης του κόμματος Σας Αριέ Ντερί, ο σύμβουλος Εθνικής Ασφάλειας Τζαχί Χανέγκμπι, ο επικεφαλής της Μοσάντ Νταβίντ Μπαρνεά, ο διαπραγματευτής της Σιν Μπετ, γνωστός με το εβραϊκό γράμμα «Μεμ», και ο υποστράτηγος (ε.α.) Νιτζάν Αλον, ο οποίος επιβλέπει τον φάκελο των ομήρων για τον στρατό.
