Από «δύσπνοια» έπασχαν τις προηγούμενες ημέρες οι Ευρωπαίοι ηγέτες, ακούγοντας την ανακοίνωση ότι ο Ντόναλντ Τραμπ θα είχε κατ’ ιδίαν τετ α τετ με τον Βλαντιμίρ Πούτιν στην Αλάσκα και μάλιστα χωρίς την παραμικρή παρουσία της Ευρώπης ή της Ουκρανίας στη συνάντηση.
►Το «τελεσίγραφο» του Τραμπ στον Πούτιν και η ώρα της συνάντησης
Ωστόσο, «τώρα μπορούν να αναπνεύσουν λίγο πιο εύκολα» -όπως σχολιάζει το Politico– καθώς έλαβαν διαβεβαιώσεις από τον πρόεδρο των ΗΠΑ ότι δεν θα κάνει πραγματικότητα τους χειρότερους εφιάλτες τους και δεν θα «ξεπουλήσει» την Ουκρανία, κατά τη συνάντηση με τον Ρώσο ομόλογό το βράδυ της Παρασκευής (15/8), στις 22:30 (ώρα Ελλάδας). Η συνάντηση θα γίνει στο Άνκορατζ της Αλάσκας όπως ανακοίνωσε ο αξιωματούχος του Κρεμλίνου Γιούρι Ουσακόφ.
Μπορούν να αναπνεύσουν καλύτερα, αλλά όχι πολύ καλύτερα, συνεχίζει το δημοσίευμα, εξηγώντας ότι –με το μέλλον της Ουκρανίας να συζητείται από άνδρες τόσο χειριστικούς όσο ο Πούτιν και τόσο ευμετάβλητους όσο ο Τραμπ, υπάρχει κάθε κίνδυνος τα πράγματα να πάρουν μια απροσδόκητη τροπή όταν οι δύο συναντηθούν στην Αλάσκα.
Οι δηλώσεις του Τραμπ για ανταλλαγές εδαφών τις τελευταίες ημέρες προκάλεσαν τρόμο στην ευρωπαϊκή πλευρά ότι οι ΗΠΑ θα διαμελίσουν την Ουκρανία σε μια ειρηνευτική συμφωνία με τη Μόσχα, που θα πραγματοποιηθεί χωρίς τη γνώμη τους.
Μια έντονη διπλωματική δραστηριότητα χθες Τετάρτη (13/8) φάνηκε να κατευνάζει αυτούς τους φόβους — προς το παρόν. Οι Ευρωπαίοι βγήκαν από μια τηλεφωνική συνδιάλεξη πεπεισμένοι ότι ο Τραμπ κατάλαβε ότι οποιαδήποτε συζήτηση για εδάφη πρέπει να προηγηθεί μιας εκεχειρίας και ότι η Ουκρανία θα πρέπει να έχει θέση στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων.
Μερικοί Ευρωπαίοι εντόπισαν ακόμη και σημάδια ότι οι Αμερικανοί, σε μια ανατροπή της στάσης τους, άρχισαν να δείχνουν προθυμία να αναλάβουν ρόλο στην παροχή εγγυήσεων ασφάλειας στην Ουκρανία μετά τον πόλεμο.
Ο Τραμπ γνωρίζει τις θέσεις της Ευρώπης και «τις συμμερίζεται σε μεγάλο βαθμό», δήλωσε ο Γερμανός καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς σε δήλωση μετά την τηλεφωνική συνομιλία, επαναλαμβάνοντας τις εξίσου αισιόδοξες δηλώσεις του Γάλλου προέδρου Εμανουέλ Μακρόν και του προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Αντόνιο Κόστα.
►Οι σπάνιες γαίες και το «πάρε – δώσε» πίσω από την συνάντηση Τραμπ με Πούτιν στην Αλάσκα
Η πρωθυπουργός της Λετονίας Εβίκα Σιλίνα, της οποίας η χώρα συνορεύει με τη Ρωσία, υιοθέτησε έναν παρόμοια αισιόδοξο τόνο. «Είμαστε όλοι στο ίδιο μήκος κύματος» όσον αφορά μια τελική ειρηνευτική συμφωνία, δήλωσε στο Politico.
«Ο Πρόεδρος Τραμπ είναι ένας εξαιρετικός και μοναδικός διαπραγματευτής, οπότε πιστεύω ότι στοχεύει στα καλύτερα δυνατά αποτελέσματα των συνομιλιών», πρόσθεσε η Σιλίνα, η οποία συμμετείχε σε προηγούμενη τηλεφωνική συνδιάσκεψη των ηγετών της ΕΕ με τον αμερικανό αντιπρόεδρο Τζέι Ντι Βανς.
«Φυσικά, αυτά μπορούσαν να πουν και αυτά είπαν. Οι προβλέψεις για το τι θα συμβεί στην πραγματικότητα είναι άλλο θέμα», σχολιάζει το Politico.
Πρόσωπο με πληροφορίες από τις συνομιλίες της Τετάρτης εξέφρασε μια πιο επιφυλακτική νότα. Αν και «συνολικά υπήρχε μια θετική ατμόσφαιρα», είπε στο Politico, «ο Τραμπ, όπως πάντα, μίλησε πολύ για το τι θα κάνει, αλλά με έναν τρόπο που κανείς δεν μπορούσε να πει τι ακριβώς θα κάνει».
Οι απόψεις του Τραμπ για τη Ρωσία και τον Πούτιν, τον οποίο κάποτε χαιρέτισε ως «ιδιοφυΐα», φαίνεται να σκληραίνουν. Επιδιώκοντας το Νόμπελ Ειρήνης, υπόσχεται «σοβαρές συνέπειες» αν ο Πούτιν δεν φανεί σοβαρός στην Αλάσκα για τον τερματισμό του πολέμου, υπονοώντας πιθανώς ότι οι ΗΠΑ θα εντείνουν τις δευτερεύουσες κυρώσεις σε χώρες που εμπορεύονται με τη Ρωσία.
Ωστόσο, οι Ευρωπαίοι γνωρίζουν πολύ καλά ότι δεν έχει περάσει πολύς καιρός από τότε που ο Τραμπ εξευτέλισε δημοσίως τον Ζελένσκι, πίεσε την Ουκρανία να πληρώσει το κόστος του πολέμου μέσω μιας συμφωνίας για ορυκτά και συλλογίστηκε τα πλεονεκτήματα των μεγάλων συμφωνιών οικονομικής ανάπτυξης με τον Πούτιν. Θα είναι πολύ επιφυλακτικοί απέναντι στον Πούτιν και τον Τραμπ, οι οποίοι θα προσπαθήσουν να στρέψουν τη συζήτηση σε προσοδοφόρες συμβάσεις για ενέργεια και ορυκτά σπάνιων γαιών, απομακρύνοντάς την από θέματα όπως οι αποζημιώσεις και τα απαχθέντα παιδιά.
Τι συμβαίνει με τον Βανς;
Ακόμη και ο Βανς, γνωστός ως σφοδρός επικριτής της Ουκρανίας μετά την επίθεση εναντίον του Ζελένσκι στο Οβάλ Γραφείο τον Φεβρουάριο, είχε αλλάξει τις απόψεις του, σύμφωνα με έναν Ευρωπαίο αξιωματούχο.
Ένας άλλος Ευρωπαίος αξιωματούχος σχολίασε: «Οι άνθρωποι εντυπωσιάστηκαν αρκετά από τον Βανς, ο οποίος αναζητά λύσεις, ενώ είναι σαφές ότι ο Πούτιν είναι ο κακός εδώ».
Ο Βανς, που βρίσκεται σε διακοπές στο Ηνωμένο Βασίλειο, πέρασε το Σάββατο στην εξοχική κατοικία του υπουργού Εξωτερικών του Ηνωμένου Βασιλείου Ντέιβιντ Λάμι, όπου συναντήθηκε με τον Ρουστέμ Ουμέροφ, γραμματέα του Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας και Άμυνας της Ουκρανίας, και τον Αντρέι Γερμάκ, επικεφαλής του γραφείου του Ζελένσκι.
Η συνάντηση αυτή άλλαξε τη στάση του Βανς; Αν ναι, μόνο μέχρι ενός σημείου. Την Κυριακή, υιοθέτησε μια αρκετά «παραδοσιακή» στάση στο Fox News: «Τελειώσαμε με τη χρηματοδότηση του πολέμου στην Ουκρανία», είπε. «Νομίζω ότι οι Αμερικανοί έχουν βαρεθεί να στέλνουν τα χρήματά τους σε αυτόν τον πόλεμο. Αλλά αν οι Ευρωπαίοι θέλουν να αναλάβουν δράση και να αγοράσουν όπλα από αμερικανούς κατασκευαστές, δεν έχουμε κανένα πρόβλημα, αλλά εμείς δεν θα το χρηματοδοτήσουμε πια».
Αυτό δεν ακούγεται ακριβώς ότι οι ΗΠΑ ενδιαφέρονται περισσότερο για την παροχή εγγυήσεων ασφάλειας μετά τον πόλεμο.
Ωστόσο, η έλξη του να φανούν ειρηνοποιοί φαίνεται να κερδίζει έδαφος στην κυβέρνηση. Ο Βανς σημείωσε αργότερα, σε μια αεροπορική βάση στη Βρετανία την Τετάρτη, ότι ο Τραμπ «είπε πολύ απλά ότι θα κάνουμε αποστολή μας ως κυβέρνηση να φέρουμε ξανά την ειρήνη στην Ευρώπη».
Η ανησυχία για τυχόν «κόλπα» του Πούτιν
Ο Γιαν Τεχάου, επικεφαλής της Γερμανίας για την Eurasia Group, ένα think tank, προειδοποίησε επίσης ότι ο Τραμπ μπήκε στη συνάντηση με τους Ευρωπαίους με διαφορετικούς στόχους από αυτούς.
Για τον Τραμπ, το κλειδί είναι να μην βγει από τη σύνοδο κορυφής της Αλάσκας ως «χαμένος». Αυτή η επίπτωση — ότι θα μπορούσε να ξεγελαστεί από τον Πούτιν — τον κάνει να βράζει από οργή στον λογαριασμό του στο Truth Social.
Ο Τεχάου είπε ότι ο Τραμπ και η κυβέρνησή του είχαν ως κίνητρο να συνεργαστούν με τους Ευρωπαίους την Τετάρτη από την επιθυμία να κατανοήσουν τις τακτικές του Πούτιν και να μην φανεί ότι τους «ξεγέλασε» στην Αλάσκα.
«Ο Τραμπ δεν μπορεί να καταλάβει πλήρως τον Πούτιν. Καταλαβαίνει ότι ο Πούτιν έχει διαφορετική ατζέντα από ό,τι πίστευε αρχικά. Υπό αυτή την έννοια, οι Ευρωπαίοι είναι χρήσιμοι για να αποκτήσει πληροφορίες και να τον υποστηρίξουν αν όλα πάνε κατά διαόλου», πρόσθεσε ο αναλυτής.
Βασικά, υπάρχουν επίσης έντονες ανησυχίες ότι ο Πούτιν μπορεί να μην έχει πραγματική επιθυμία να καταλήξει σε συμφωνία. Ο βασικός του στόχος — που δεν έχει ακόμη επιτευχθεί — είναι να καταστρέψει ένα δημοκρατικό, ανεξάρτητο ουκρανικό κράτος, σύμφωνα με το δημοσίευμα.
«Δεν υπάρχουν μεγάλες προσδοκίες για την Παρασκευή», δήλωσε ένας από τους αξιωματούχους της ΕΕ, ενώ ο Τεχάου υποστήριξε ότι ο Πούτιν θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει τη συνάντηση για να κάνει μια «άσκοπη» χειρονομία, όπως η αναστολή των βομβαρδισμών σε μια συγκεκριμένη περιοχή της Ουκρανίας, σε μια προσπάθεια να πείσει τον Τραμπ ότι επιθυμεί την ειρήνη.
Τι φοβάται η Ευρώπη
Η ευρωπαϊκή πλευρά ανησυχεί ιδιαίτερα ότι ο Τραμπ θα μπορούσε να συνάψει συμφωνία με τον Πούτιν που δεν θα ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις της — για παράδειγμα, καλώντας την Ουκρανία να παραχωρήσει περισσότερα εδάφη ή απαιτώντας από τις χώρες της ΕΕ να άρουν τις κυρώσεις κατά της Ρωσίας ως προϋπόθεση για τη συμφωνία.
Το Κίεβο και οι Ευρωπαίοι σύμμαχοί του θα μπορούσαν να απορρίψουν μια «ελαττωματική» συμφωνία. Αλλά αν το κάνουν, ο Τραμπ θα μπορούσε τότε να σηκώσει τα χέρια, να δηλώσει ότι έχει κάνει ό,τι μπορούσε και να κατηγορήσει τους Ευρωπαίους ότι εμποδίζουν την ειρήνη, προειδοποίησε ο Τεχάου.
«Αυτό θα ήταν βολικό για τον Τραμπ. Μπορεί να πει ότι οι πραγματικοί εχθροί της ειρήνης βρίσκονται αλλού: είναι οι Ουκρανοί και οι Ευρωπαίοι που εμποδίζουν την ειρήνη», είπε.
Πράγματι, ο Τραμπ δεν έχει ακόμη ευθυγραμμιστεί με όλες τις απαιτήσεις της Ευρώπης για μια τελική ειρηνευτική συμφωνία.
Και ίσως το πιο ανησυχητικό είναι ότι συνεχίζει να επαναλαμβάνει αφηγήσεις για τον πόλεμο στην Ουκρανία που είναι ευνοϊκές για τη Ρωσία.
Πριν από την τηλεφωνική του συνομιλία με τους ηγέτες της ΕΕ, ο Τραμπ αναφέρθηκε στον πρωθυπουργό της Ουγγαρίας Βίκτορ Ορμπάν — τον πιο σφοδρό αντίπαλο της Ουκρανίας στην Ευρώπη.
Ο Ούγγρος ηγέτης φέρεται να είπε ότι η Ρωσία είναι καλύτερη στο να κερδίζει πολέμους.
Ο Τραμπ χαρακτήρισε αυτή την άποψη «πολύ ενδιαφέρουσα».
