Η Καρδιά του Βοχ αποτελεί σύμβολο του ανέγγιχτου περιβάλλοντος της Νέας Καληδονίας, αλλά το περίγραμμά της αλλάζει εξαιτίας της κλιματικής κρίσης.
Στην δυτική ακτή της Νέας Καληδονίας, η Ιζομπέλ Γκοά ψάχνει ανάμεσα στις πυκνές και μπερδεμένες ρίζες των μαγκρόβιων για λασποκαβούρια. Η Γκοά ζει στα περίχωρα της πιο διάσημης σχηματισμένης περιοχής μαγκρόβιων του αρχιπελάγους: ένα ανοιχτοπράσινο, καρδιοειδές κομμάτι δάσους γνωστό ως η Καρδιά του Βοχ.
Όπως αναφέρει στον Guardian, «είναι μεγαλοπρεπές. Είναι αυτό που ο Θεός τοποθέτησε στη γη για εμάς», λέει η Γκοά. «Έχει παρουσία. Η καρδιά μου φέρει αυτήν την καρδιά μέσα της. Είναι σημαντικό να την προστατεύουμε και να φερόμαστε με σεβασμό στα μαγκρόβια που βρίσκονται μέσα.»
Το εμβληματικό της περίγραμμα έφερε στη Καρδιά του Βοχ διεθνή αναγνώριση και εμφανίζεται σε διαφημιστικές πινακίδες στη Νέα Καληδονία, ως σύμβολο του ανέγγιχτου φυσικού περιβάλλοντος της περιοχής.
Ωστόσο, η καρδιά δέχεται πλέον την επίθεση της κλιματικής κρίσης, καθώς η άνοδος της θάλασσας αλλάζει την αλατότητα του νερού και μεταβάλλει το είδος της βλάστησης που μπορεί να επιβιώσει εκεί. Το χαρακτηριστικό της σχήμα και το οικοσύστημα μέσα σε αυτό αλλάζουν επίσης.
Στα τέλη της δεκαετίας του 1990, η ανοιχτή, άγονη επιφάνεια της καρδιάς αντίθετε έντονα με το πράσινο δάσος μαγκρόβιων γύρω της, δημιουργώντας την εμβληματική της σιλουέτα όταν παρατηρείται από ψηλά.
«Ήταν απλώς ένας κιτρινωπός αλμυρός λασπότοπος», λέει ο δρ Σίριλ Μαρσάν, ειδικός σε μαγκρόβια στο Πανεπιστήμιο της Νέας Καληδονίας. «Δεν μπορούσαν να επιβιώσουν μαγκρόβια εκεί.»
Τα τελευταία 20 χρόνια, οι συνθήκες στο νερό άρχισαν να αλλάζουν. Ένα είδος ανθεκτικό στα αλμυρά νερά μαγκρόβιου, η Avicennia, άρχισε να αναπτύσσεται εκεί και πλέον έχει πλήρως εποικίσει την καρδιά.
Η αλλαγή σχετίζεται με την άνοδο της στάθμης της θάλασσας: τα δεδομένα δείχνουν ότι τα νερά κατά μήκος της δυτικής ακτής της Νέας Καληδονίας έχουν ανέβει περίπου 2 χιλιοστά το χρόνο για αρκετές δεκαετίες. Καθώς τα παλιρροϊκά νερά εισχωρούν πιο συχνά στην καρδιά, το αλμυρό έδαφος αραιώνεται – ιδανικές συνθήκες για την ανάπτυξη της Avicennia. Καθώς το είδος εξαπλώνεται, το χαρακτηριστικό σχήμα της καρδιάς αλλάζει.
Ο Μαρσάν λέει ότι αν η στάθμη της θάλασσας συνεχίσει να ανεβαίνει, η αλατότητα θα μειωθεί περαιτέρω. Αυτό θα αλλάξει ξανά τις συνθήκες, επιτρέποντας σε ένα άλλο είδος μαγκρόβιου – τη Rhizophora – να εξαπλωθεί στην καρδιά.
«Είναι πιθανό σε 30, 40 ή 50 χρόνια μόνο η Rhizophora να αναπτυχθεί εκεί», λέει ο Μαρσάν. «Η καρδιά μπορεί να εξαφανιστεί εντελώς.»
Παρά το ότι η αυξημένη κάλυψη μαγκρόβιων φαίνεται θετική, η άνοδος της στάθμης της θάλασσας πλημμυρίζει και αφαιρεί ενδιαιτήματα μαγκρόβιων πιο κοντά στη θάλασσα. Το μεταβαλλόμενο οικοσύστημα σημαίνει ότι η θάλασσα και τα μαγκρόβια προωθούνται προς τις παράκτιες κοινότητες, μειώνοντας τη διαθέσιμη γη και τα θαλάσσια ενδιαιτήματα.
Τα μαγκρόβια πάντα μετακινούνταν και άλλαζαν με την πάροδο του χρόνου, αλλά ο Μαρσάν λέει ότι πλέον αυτό συμβαίνει με πρωτοφανή ταχύτητα. Μετρώντας το βάθος της λάσπης και αξιολογώντας τα πρότυπα ιζημάτων, ο Μαρσάν και η ομάδα του κατάφεραν να προσδιορίσουν πώς έχουν μετακινηθεί τα μαγκρόβια με την πάροδο του χρόνου.
«Στο παρελθόν, θα χρειαζόταν 500 χρόνια [για να μετακινηθούν τόσο μακριά τα μαγκρόβια], τώρα συμβαίνει σε δεκαετίες, εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής», λέει.
Οι αλλαγές στα μαγκρόβια – και τα οικοσυστήματα που υποστηρίζουν – είναι σημαντικές για τις παράκτιες κοινότητες που εξαρτώνται από αυτά για τη διαβίωσή τους. Παγκοσμίως, εκτιμάται ότι πάνω από το ήμισυ των συστημάτων μαγκρόβιων κινδυνεύουν με κατάρρευση έως το 2050, ενώ μεταξύ 1994 και 2020 η κάλυψη μαγκρόβιων μειώθηκε κατά 3,4% παγκοσμίως.
«Δεν μπορούμε να το αφήσουμε να χαθεί»
Η προστασία της καρδιάς αποτελεί προτεραιότητα για την τοπική κοινότητα και τους τουριστικούς φορείς.
Για πάνω από 15 χρόνια, ο Γκύντερ Γκεράντ, πιλότος στην τουριστική εταιρεία πτήσεων Haut Vol, δείχνει στους τουρίστες την Καρδιά του Βοχ από αέρος. Λέει ότι είναι ένα από τα πιο διάσημα αξιοθέατα στη Νέα Καληδονία.
«Ξεκινήσαμε τις πτήσεις ανακάλυψης γιατί όλοι ήθελαν να δουν την Καρδιά», λέει ο Γκεράντ.
Ο έμπειρος πιλότος παίζει σημαντικό ρόλο στην τοπική οικονομία. «Οι άνθρωποι έρχονται να δουν την Καρδιά, τα μαγκρόβιά μας και τους κοραλλιογενείς υφάλους μας, οπότε είναι πολύ σημαντικό να διατηρήσουμε αυτά τα οικοσυστήματα για τη διαβίωσή μας», προσθέτει.
Στον Βοχ, οι ντόπιοι τονίζουν τη σημασία της προστασίας των μαγκρόβιων τους.
Η Γκοά και μια ομάδα γυναικών από το κοντινό χωριό φυτεύουν βλαστοί μαγκρόβιων σε γειτονικό φυτώριο. Γνωρίζει ότι τα μαγκρόβια είναι κρίσιμα για την επιβίωση της κοινότητάς της.
«Είναι ένα οικοσύστημα που μας προστατεύει από τη διάβρωση και τα μεγάλα κύματα. Μας προστατεύει και προστατεύει τη χώρα», λέει. «Γενιά με γενιά διδάσκουμε τα παιδιά μας να κυνηγούν στα μαγκρόβια. Δεν μπορούμε να το αφήσουμε να χαθεί.»
Η Γκοά προσθέτει: «Πρέπει να το προστατεύσουμε για το μέλλον της κουλτούρας μας.»
