Ελάχιστοι είναι οι μήνες από την εποχή που ο Έλον Μασκ έμοιαζε ανίκητος. Στο τιμόνι της Tesla και της SpaceX, με την ανοιχτή υποστήριξη του προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ, κυριαρχούσε όχι μόνο στον κόσμο της τεχνολογίας αλλά και στη δημόσια σφαίρα, διαμορφώνοντας τάσεις και πολιτικές. Ωστόσο, το 2025 φαίνεται να σηματοδοτεί την αρχή της καθοδικής του πορείας, με την εικόνα του «ανίκητου» Μασκ να αρχίζει να ραγίζει.
►«Πεθαίνετε»: Ο Έλον Μασκ χτυπά καμπανάκι για την Ευρώπη και την Ελλάδα – Ο ανησυχητικός χάρτης
Ο «ανίκητος» Έλον Μασκ… νικήθηκε
Η αρχή της πτώσης του Έλον Μασκ δεν ξεκίνησε με οικονομικούς δείκτες, αλλά… με ένα μαυρισμένο μάτι. Όπως αποκάλυψε ο ίδιος, ο τραυματισμός προήλθε από τον 5χρονο γιο του κατά τη διάρκεια παιχνιδιού — μια εικόνα που τότε φάνταζε αθώα, ίσως και ανθρώπινη. Σήμερα, όμως, μοιάζει με προειδοποιητικό σημάδι για την καταιγίδα που ακολούθησε.
Η συνέχεια ήταν πολύ πιο σοβαρή: μια αλληλουχία πολιτικών, επιχειρηματικών και επικοινωνιακών λαθών, που κλόνισαν την εικόνα και την οικονομική αξία της αυτοκρατορίας του Μασκ. Η Tesla βλέπει τη μετοχή της να διολισθαίνει, η SpaceX αντιμετωπίζει αυξανόμενους ανταγωνισμούς και οι δημόσιες παρεμβάσεις του στο X (πρώην Twitter) προκαλούν διχασμό.
Μετά την εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ, ο Έλον Μασκ δεν άργησε να πάρει θέση στον νέο πολιτικό χάρτη. Αυτοδιορίστηκε επικεφαλής του φανταχτερά ονομαζόμενου «Υπουργείου Κυβερνητικής Αποδοτικότητας» (DOGE), ξεκινώντας ένα άτυπο κυνήγι δαπανών και επιδεικνύοντας ανοιχτή περιφρόνηση για τον ομοσπονδιακό διοικητικό μηχανισμό των ΗΠΑ.
Η στενή του σχέση με τον Τραμπ λειτούργησε ως ισχυρό σήμα προς τις αγορές: πολλοί επενδυτές είδαν τη σύμπλευση των δύο ανδρών ως στρατηγική «συγχώνευση» συμφερόντων, με αποτέλεσμα την εκτόξευση των μετοχών των εταιρειών του Μασκ, όπως η Tesla και η SpaceX.
Πώς ξεκίνησε η «κάτω βόλτα» για τον Έλον Μασκ
Ωστόσο, η υπερβολική πολιτική έκθεση του Έλον Μασκ δεν άργησε να γυρίσει μπούμερανγκ. Η εικόνα του ως «τεχνο-μεσσία» θόλωσε, καθώς η δημοτικότητά του στις ΗΠΑ κατρακύλησε, ιδιαίτερα μετά τη στενή του ταύτιση με τον Ντόναλντ Τραμπ. Οι συνέπειες δεν άργησαν να φανούν και στο ταμείο: οι πωλήσεις της Tesla σημείωσαν πτώση 13%, ενώ η μετοχή της εταιρείας υποχώρησε πάνω από 30% σε σχέση με τα υψηλά που είχε καταγράψει αμέσως μετά τις εκλογές. Το αφήγημα του «ανίκητου Μασκ» δέχεται πλέον ισχυρά ρήγματα — και οι αγορές αντιδρούν αναλόγως.
Το πραγματικό σοκ στην πορεία του Έλον Μασκ ήρθε όταν αποφάσισε να στραφεί κατά του Ντόναλντ Τραμπ – και μάλιστα δημόσια. Μέσω αναρτήσεων στην πλατφόρμα X (πρώην Twitter), ο Μασκ υπονόησε εμπλοκή του Τραμπ στις υποθέσεις του Τζέφρι Έπσταϊν, ζητώντας μάλιστα την αποπομπή του από την προεδρία και την αντικατάστασή του από τον αντιπρόεδρο των ΗΠΑ, Τζ. Ντ. Βανς. Η αντίδραση του Τραμπ ήταν αστραπιαία και σκληρή: απείλησε ευθέως με ακύρωση όλων των συμβολαίων της SpaceX με το αμερικανικό Δημόσιο — μια εξέλιξη που θα μπορούσε να πλήξει ανεπανόρθωτα τα οικονομικά και το γόητρο της εταιρείας.
Η σύγκρουση αποκλιμακώθηκε προσωρινά, με τον Μασκ να διαγράφει τις αναρτήσεις και να απολογείται, έστω και αόριστα. Όμως το πλήγμα είχε ήδη συντελεστεί: η φορολογική μεταρρύθμιση του Τραμπ περιέκοψε τις επιδοτήσεις για ηλεκτρικά οχήματα, χτυπώντας άμεσα τα οικονομικά της Tesla.
«Πλούσιος στα… χαρτιά»
Παρά την εντυπωσιακή καθαρή περιουσία των 360 δισ. δολαρίων, ο Έλον Μασκ είναι αυτό που οι αναλυτές αποκαλούν «πλούσιος στα χαρτιά». Ο πλούτος του βασίζεται κυρίως στην αξία των μετοχών που κατέχει — και κυρίως στην εμπιστοσύνη των επενδυτών. Το πρόβλημα είναι ότι αυτή η εμπιστοσύνη έχει αρχίσει να καταρρέει. Η πολιτική του έκθεση, οι αμφιλεγόμενες δηλώσεις και οι οικονομικές απώλειες έχουν οδηγήσει ακόμα και τους πιο πιστούς υποστηρικτές του να αμφισβητούν την ηγεσία του. Πλέον, αυξάνονται οι φωνές που ζητούν την παρέμβαση του Διοικητικού Συμβουλίου της Tesla, με στόχο τη σταθεροποίηση της κατάστασης και τον επαναπροσδιορισμό της στρατηγικής της εταιρείας.
Επιπλέον, τα πρότζεκτ που ο ίδιος παρουσιάζει ως «το μέλλον» της επιχειρηματικής του αρμάδας -τα ρομποταξί, η τεχνητή νοημοσύνη και ο πύραυλος Starship– είτε καθυστερούν είτε αποτυγχάνουν. Η πρώτη παρουσίαση των ρομποταξί της Tesla συνοδεύτηκε από τεχνικά προβλήματα, ασταθή πλοήγηση και ανάγκη για επιτήρηση από ανθρώπινο προσωπικό. Η Tesla έχει υποσχεθεί χιλιάδες ρομποταξί μέχρι το 2026, αλλά για την ώρα υπάρχουν μόνο 10-20 δοκιμαστικά αυτοκίνητα στο Όστιν, όλα με οδηγό ασφαλείας.
Η στροφή του Μασκ προς την άκρα δεξιά έχει αποξενώσει μέρος της βάσης των πελατών της Tesla. Οι πελάτες εγκαταλείπουν τα καταστήματα, οι πωλήσεις του Cybertruck είναι απογοητευτικές και ο Μασκ φαίνεται να έχει εγκαταλείψει τα σχέδια για πιο προσιτά μοντέλα. Εσωτερικά, η Tesla χάνει ηγετικά στελέχη και οι εργαζόμενοι ενημερώνονται για τις αποχωρήσεις μέσω της πλατφόρμας X.
Την ίδια ώρα, ο Μασκ προσπαθεί να δημιουργήσει ένα νέο πολιτικό κόμμα (το America Party), το οποίο απειλεί να διασπάσει το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα. Η κίνηση αυτή συνέπεσε με πτώση 70 δισ. δολ. στη χρηματιστηριακή αξία της Tesla μέσα σε μία ημέρα.
►Το νέο κόμμα του Έλον Μασκ έμεινε στα… χαρτιά – Τι λένε αναλυτές και επενδυτές
Η SpaceX -μέχρι πρόσφατα το πιο σταθερό κομμάτι της αυτοκρατορίας του Μασκ- βρίσκεται πλέον στο στόχαστρο. Η εξάρτηση της NASA και του στρατού από τις υπηρεσίες της SpaceX έχει οδηγήσει σε ανησυχία για την εθνική ασφάλεια, ιδιαίτερα μετά την απειλή του Μασκ να αποσύρει το διαστημόπλοιο Dragon. Αν το κάνει, οι ΗΠΑ ίσως χρειαστεί να στραφούν στη… Ρωσία για πρόσβαση στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό.
Το διαστημικό πρόγραμμα Starship, στο οποίο ποντάρει ο Μασκ, έχει ήδη τρεις αποτυχημένες εκτοξεύσεις, με την τελευταία να καταλήγει σε καταστροφή της εξέδρας δοκιμών. Την ίδια στιγμή, ο ανταγωνιστής της SpaceX, η Boeing, εξασφάλισε 4,1 δισ. δολ. από το νέο δημοσιονομικό νομοσχέδιο, γεγονός που ενισχύει περαιτέρω τον ανταγωνισμό.
Μαύρη τρύπα
Η νέα εταιρεία τεχνητής νοημοσύνης του Μασκ, xAI, αποτελεί προς το παρόν τη μεγαλύτερη οικονομική του «μαύρη τρύπα». Το chatbot Grok έγινε viral για τις ρατσιστικές και αντισημιτικές του απαντήσεις, παρά τους ισχυρισμούς του Μασκ ότι «χειραγωγείται από τους χρήστες». Παράλληλα, η εταιρεία προβλέπεται να «κάψει» 13 δισ. δολ. μέσα στο 2025, με έσοδα μόλις 500 εκατ. δολ., ενώ μέρος της χρηματοδότησης προέρχεται από την ίδια τη SpaceX.
Η xAI έρχεται σε ευθεία σύγκρουση με την Tesla, καθώς ανταγωνίζονται για τα ίδια στελέχη και πόρους. Πολλοί αναλυτές φοβούνται ότι ο Μασκ σκοπεύει να μεταφέρει τις δραστηριότητες AI από την Tesla στην xAI, όπου διατηρεί μεγαλύτερο έλεγχο.
Ο Έλον Μασκ έχει ξεφύγει και κανείς -ούτε καν οι πιστοί του επενδυτές- δεν ξέρει πού θα σταματήσει. Αν και κατά το παρελθόν έχει καταφέρει να αναστρέψει την πορεία του, αυτή τη φορά ο ίδιος φαίνεται να αποτελεί τον μεγαλύτερο εχθρό του εαυτού του.
Με έναν απρόβλεπτο πρόεδρο απέναντί του, δυσαρεστημένους μετόχους και αμφίβολες τεχνολογικές υποσχέσεις, ο δρόμος προς το μέλλον είναι πιο ασταθής από ποτέ.
