Οι ευρωπαϊκοί ηγέτες εκφράζουν σκεπτικισμό για την ειλικρίνεια του Βλαντιμίρ Πούτιν σχετικά με την ειρήνη στην Ουκρανία και επιλέγουν να στηρίξουν συμβολικά τις προσπάθειες Τραμπ, ενώ παράλληλα τον προετοιμάζουν να κατανοήσει ότι ο Ρώσος πρόεδρος δεν είναι διατεθειμένος να τερματίσει τον πόλεμο.
Η στρατηγική περιλαμβάνει έπαινο και συνεργασία με τον Αμερικανό πρόεδρο, με στόχο να τεθούν υπό πίεση οι ρωσικές προθέσεις και να ενισχυθεί το ενδεχόμενο αυστηρότερων κυρώσεων, ενώ ο Εμανουέλ Μακρόν αναδεικνύεται σε κεντρικό παράγοντα της ευρωπαϊκής προσπάθειας να τορπιλιστεί κάθε συμφωνία που δεν θα διασφαλίζει ουσιαστικά την ειρήνη και την ανεξαρτησία της Ουκρανίας.
Όπως αναλύει το politico, η Ευρώπη θεωρεί ότι οι ειρηνευτικές συνομιλίες του Τραμπ θα αποτύχουν. Παρ’ όλα αυτά θέλει να προχωρήσουν για να εκθέσει τον Πούτιν.
Το σχέδιο είναι να υποστηριχθούν οι προσπάθειες ειρήνης του Τραμπ μέχρι να συνειδητοποιήσει ότι ο Πούτιν δεν είναι σοβαρός στο να τερματίσει τον πόλεμο.
Οι Ευρωπαίοι ηγέτες δεν πιστεύουν ότι ο Βλαντιμίρ Πούτιν είναι ειλικρινής για μια ειρηνευτική συμφωνία γι’ αυτό η στρατηγική τους είναι να χαϊδέψουν και να επαινούν τον Ντόναλντ Τραμπ μέχρι να φτάσει κι εκείνος στο ίδιο συμπέρασμα και να καταλάβει ότι θα χρειαστεί να γίνει πιο αυστηρός απέναντι στο Κρεμλίνο.
Η ευρωπαϊκή πλευρά θεωρεί ότι πρόκειται για μια στρατηγική «win-win». Θα χαρούν αν αποδειχθεί ότι έκαναν λάθος και ο πρόεδρος των ΗΠΑ καταφέρει να διαπραγματευτεί το τέλος του πολέμου στην Ουκρανία με ουσιαστικές εγγυήσεις ασφαλείας, αλλά το βασικό σχέδιο επικεντρώνεται στο να εκθέσουν τον Ρώσο ηγέτη και να πιέσουν για αυστηρότερες κυρώσεις.
Ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν, ο ηγέτης που έκανε τις μεγαλύτερες προσπάθειες να αποτρέψει τον πόλεμο στην Ουκρανία μέσω διπλωματικών επαφών με τον Πούτιν, είναι πλέον ο πιο φανερά επικριτικός δηλώνοντας ότι ο Ρώσος πρόεδρος δεν είναι σοβαρός για την ειρήνη και εξακολουθεί να προσκολλάται στον στόχο του να καταστρέψει μια ανεξάρτητη, δημοκρατική Ουκρανία.
«Νομίζω ότι ο πρόεδρος Πούτιν θέλει ειρήνη; Η απάντηση είναι όχι. Αν θέλετε την πιο ειλικρινή μου πίστη: Όχι. Νομίζω ότι ο πρόεδρος Τραμπ θέλει ειρήνη; Ναι», δήλωσε ο Μακρόν πριν αναχωρήσει για την Ουάσινγκτον, όπου συμμετείχε στις συνομιλίες τη Δευτέρα. «Δεν νομίζω ότι ο πρόεδρος Πούτιν θέλει ειρήνη. Νομίζω ότι θέλει την παράδοση της Ουκρανίας. Αυτό πρότεινε».
Πράγματι, αντί να προσφέρει οποιεσδήποτε παραχωρήσεις για μια ειρηνευτική συμφωνία, ο Πούτιν ζητά απλώς περισσότερη εδαφική επέκταση από το Κίεβο, συμπεριλαμβανομένων βασικών ουκρανικών αμυντικών γραμμών που θα του επέτρεπαν να πλήξει βαθύτερα στη χώρα. Απορρίπτει επίσης κατηγορηματικά την παρουσία δυνάμεων του ΝΑΤΟ για να εγγυηθούν την ασφάλεια της χώρας μετά τον πόλεμο — μια κρίσιμη προϋπόθεση για το Κίεβο.
Με τις προετοιμασίες να βρίσκονται σε εξέλιξη για μια πιθανή σύνοδο κορυφής μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας, ηγέτες από όλη την Ευρώπη πραγματοποίησαν την Τρίτη σειρά επείγουσων συζητήσεων για να αξιολογήσουν την αντίδρασή τους και να μοιραστούν πληροφορίες από τις συνομιλίες στον Λευκό Οίκο την προηγούμενη ημέρα.
Σύμφωνα με πέντε διπλωμάτες που ζήτησαν ανωνυμία για να αποκαλύψουν τις ευαίσθητες κλήσεις, οι πρόεδροι, πρωθυπουργοί και πρεσβευτές ευθυγραμμίστηκαν σε μεγάλο βαθμό με τον Μακρόν. Εκφράστηκαν βαθύς σκεπτικισμός ότι το Κρεμλίνο θα διαπραγματευθεί με καλή πίστη αλλά ήταν αισιόδοξοι ότι η Ουάσινγκτον θα τιμωρούσε τη Ρωσία εάν αποδεικνυόταν ότι ο Πούτιν είναι το μεγαλύτερο εμπόδιο στην ειρήνη.
«Είναι σαφές ότι αν φτάσουμε σε μια κατάσταση όπου ο Πούτιν αποδεικνύει ότι δεν θέλει να τελειώσει τον πόλεμο, αυτό θα αναγκάσει τον Τραμπ να δράσει και ενισχύει την περίπτωση για κυρώσεις», δήλωσε διπλωμάτης από μια χώρα που συμμετείχε σε εικονική συνεδρίαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου την Τρίτη.
Οι Ευρωπαίοι θεωρούν ότι η πίεση των κυρώσεων των ΗΠΑ είναι κρίσιμη για τη διπλωματική διαδικασία, και πολλοί υποστηρίζουν ότι ο Πούτιν αναγκάστηκε να εμπλακεί με τον Τραμπ στην Αλάσκα μόνο αφότου η Ουάσινγκτον επέβαλε υψηλούς δασμούς στην Ινδία για την αγορά της οικονομικής ζωής της Ρωσίας: του πετρελαίου.
Το δραματικό επόμενο βήμα θα ήταν να κλιμακωθούν παρόμοιες κυρώσεις για να πνιγεί το ζωτικής σημασίας εμπόριο της Ρωσίας με την Κίνα.
Ένας δεύτερος διπλωμάτης επιβεβαίωσε ότι οι σύμμαχοι ήταν ευτυχείς να στηρίξουν την αμερικανική πρωτοβουλία για μεσολάβηση εκεχειρίας, όχι επειδή θεωρούσαν αναγκαία ότι θα πετύχει, αλλά «διότι θα είναι ένα σαφές τεστ των προθέσεων της Ρωσίας». Ένας τρίτος δήλωσε ότι οι εγγυήσεις ασφαλείας που αναπτύσσονται θα βοηθήσουν την Ουκρανία «να διαπραγματευθεί από θέση ισχύος», ενώ οι κυρώσεις θα διασφαλίσουν ότι «έχουμε μοχλό πίεσης στον Πούτιν».
Ηγέτες όπως η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, ο Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ Μαρκ Ρούτε, ο Εμανουέλ Μακρόν, ο Κιρ Στάρμερ από το Ηνωμένο Βασίλειο και η Τζόρτζια Μελόνι από την Ιταλία πέταξαν για την Ουάσινγκτον τη Δευτέρα για να στηρίξουν τον Ουκρανό Πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι σε συνάντηση με τον Τραμπ. Αυτό έγινε λίγες ημέρες μετά τη συνάντηση του Αμερικανού ηγέτη με τον Πούτιν στην Αλάσκα, όπου ισχυρίστηκε ότι υπήρξε πρόοδος σε «πολλά σημεία».
«Αυτό είναι μια διαρκής άσκηση διαχείρισης Τραμπ για όλους συμπεριλαμβανομένου του Πούτιν, παρεμπιπτόντως», δήλωσε η Φιόνα Χιλ, πρώην σύμβουλος του Ρεπουμπλικανού κατά την πρώτη προεδρική του θητεία και πλέον ανώτερη ερευνήτρια στο Brookings Institution, στο POLITICO.
«Αλλά νομίζω ότι έκαναν όσο καλύτερα μπορούσαν τη Δευτέρα.» Σύμφωνα με την ίδια, το καλύτερο που θα μπορούσε να ελπίζει κανείς από τη σύνοδο της Αλάσκας ήταν «κάτι με το οποίο θα μπορούσαν να εργαστούν και φαίνεται ότι υπήρχε κάτι, αν και η εικόνα ήταν τρομερή».
Η στιγμή της συνειδητοποίησης για τον Τραμπ
Οι δυτικοί εταίροι έχουν εκφράσει έπαινο για τον Τραμπ ευχαριστώντας τον για τη φιλοξενία των συνομιλιών και έδειξαν ειλικρινή ανακούφιση αφού φάνηκε να παρέχει ουσιαστικές διαβεβαιώσεις ότι οι ΗΠΑ θα συμμετάσχουν σε εγγυήσεις ασφαλείας για την Ουκρανία στο πλαίσιο μιας ειρηνευτικής συμφωνίας.
Ωστόσο, κεκλεισμένων των θυρών, εστιάζουν περισσότερο στην επιβολή νέων, σκληρών οικονομικών περιορισμών αν και όταν η Μόσχα αρνηθεί να τερματίσει την εισβολή της.
«Όλοι ακολουθούν τα προσχήματα», δήλωσε ένας τέταρτος διπλωμάτης της ΕΕ. «Αλλά δεν ξέρουμε ποιο είναι το τελικό παιχνίδι του Πούτιν. Τι θα τον κινητοποιήσει να κάνει οποιεσδήποτε παραχωρήσεις; Δεν ξέρω».
Η πίεση για ειρήνη γίνεται πρόβλημα για τον Ρώσο ηγέτη.
Η αντίδραση του Κρεμλίνου στην επόμενη φάση της διπλωματίας ήταν αόριστη. Παίζοντας για χρόνο, ο Ρώσος ΥΠΕΞ Σεργκέι Λαβρόφ δήλωσε ότι η Μόσχα δεν απορρίπτει τις συνομιλίες με την Ουκρανία αλλά τόνισε ότι οποιαδήποτε σύνοδος θα πρέπει να προετοιμαστεί «βήμα-βήμα, σταδιακά, ξεκινώντας από το επίπεδο των εμπειρογνωμόνων και στη συνέχεια περνώντας από όλα τα αναγκαία στάδια». Ο Πούτιν μάλιστα πρότεινε, μάλλον ακατάλληλα, μια σύνοδο στη Ρωσία μια ιδέα που απορρίφθηκε αμέσως.
Ένας Γερμανός αξιωματούχος είπε ότι αυτή η διστακτικότητα αποτελεί ουσιαστικό τεστ για τη σοβαρότητα της Ρωσίας.
«Η Ρωσία συμφώνησε να φιλοξενήσει ή να συμμετάσχει σε διμερή σύνοδο με τον Ζελένσκι… Στο μεταξύ, το αντιλαμβάνομαι από τα [μέσα]… ότι η ρωσική πλευρά τώρα το ερμηνεύει διαφορετικά», δήλωσε ο αξιωματούχος.
Από την ευρωπαϊκή πλευρά, η διπλωματία κινείται πλέον γρήγορα. Η ΕΕ συγκάλεσε έκτακτη συνάντηση πρεσβευτών έως τις 2 π.μ. την Τρίτη, πριν από την κλήση των ηγετών και μια ξεχωριστή τηλεδιάσκεψη με την ανεπίσημη «συμμαχία των πρόθυμων», που περιλαμβάνει μη-ΕΕ χώρες όπως η Τουρκία και ο Καναδάς. Αυτό έρχεται καθώς αναμένεται αυτήν την εβδομάδα συνάντηση στρατιωτικών αρχηγών στην Ουάσινγκτον για να συζητηθούν συγκεκριμένες εγγυήσεις ασφαλείας για την Ουκρανία.
Οι υπουργοί Άμυνας και Εξωτερικών της ΕΕ θα συναντηθούν επίσης ανεπίσημα την επόμενη εβδομάδα καθώς αυξάνονται οι προσδοκίες ότι μια συγκεκριμένη ειρηνευτική πρόταση θα μπορούσε να είναι έτοιμη για παρουσίαση στον Ζελένσκι και τον Πούτιν μέσα σε περίπου μια εβδομάδα.
Ο Τραμπ έχει αφήσει να εννοηθεί ότι η αμερικανική αεροπορική ισχύς θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί στην Ουκρανία, ενώ ευρωπαϊκές χώρες θα μπορούσαν να αναπτύξουν στρατεύματα για την προστασία της χώρας όλα αποτελέσματα που θα έρχονταν σε αντίθεση με τις φιλοδοξίες της Ρωσίας να καταλάβει περισσότερα εδάφη.
Αν και οι δυτικές χώρες είναι όλο και πιο βέβαιες ότι μπορούν να συνεργαστούν με τον Τραμπ και να διατηρήσουν ενιαίο μέτωπο, έχουν αναγκαστεί να προσαρμόσουν τις «κόκκινες γραμμές» τους για να ταιριάξουν με τον ίδιο.
Μετά τις συνομιλίες στην Ουάσινγκτον, η ΕΕ τη Δευτέρα φάνηκε να μαλακώνει την απαίτηση η Ρωσία να αποδεχτεί την εκεχειρία πριν ξεκινήσουν οι διαπραγματεύσεις.
«Υπήρχε κάποια ελπίδα ότι ο Τραμπ θα άλλαζε γνώμη σχετικά με το ζήτημα της εκεχειρίας. Αυτό δεν συνέβη», δήλωσε ένας πέμπτος διπλωμάτης, εκφράζοντας ανησυχία για τη διαφορά θέσεων. «Αλλά συνολικά ήταν ακόμα ένα καλό βήμα προς την ειρήνη».
Το πιο κρίσιμο όμως είναι ότι ακόμη και ο ίδιος ο Τραμπ τώρα δημόσια αναγνωρίζει ότι ο Πούτιν μπορεί να μην διαπραγματεύεται με καλή πίστη.
«Θα μάθουμε για τον πρόεδρο Πούτιν τις επόμενες εβδομάδες… Είναι πιθανό να μην θέλει να κάνει συμφωνία», είπε ο Αμερικανός πρόεδρος στο Fox News. «Ελπίζω ο πρόεδρος Πούτιν να είναι καλός, και αν δεν είναι, θα είναι μια δύσκολη κατάσταση».
