Ο Πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, προχώρησε τις τελευταίες ημέρες σε διπλωματικό σπριντ, θέτοντας τις βάσεις για μια πιθανή τριμερή συνάντηση με τον Ρώσο ηγέτη Βλαντιμίρ Πούτιν και τον Ουκρανό Πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι, με σκοπό να συζητήσουν τρόπους για τον τερματισμό του πολυετούς πολέμου.
Ωστόσο, παρά τις διαδοχικές συναντήσεις με αντιπροσωπείες και από τις δύο χώρες, καθώς και με μια ομάδα Ευρωπαίων ηγετών, εξακολουθεί να υπάρχει απόσταση μεταξύ των μακροχρόνιων απαιτήσεων του Πούτιν και των όρων που έθεσαν ο Ζελένσκι και οι Ευρωπαίοι σύμμαχοί του.
Επίσης, μετά την ολοκλήρωση των επίσημων συνομιλιών με τον Ζελένσκι και τους Ευρωπαίους ηγέτες τη Δευτέρα και ενώ οι αρχηγοί κρατών ήταν ακόμα συγκεντρωμένοι για δείπνο στο Λευκό Οίκο. ο Τραμπ ανακοίνωνε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ότι διοργάνωνε διμερή συνάντηση μεταξύ του Ζελένσκι και του Πούτιν, η οποία θα ακολουθούταν από μια τριμερή διάσκεψη στην οποία θα συμμετείχε και ο ίδιος.
Ενώ οι τριμερείς συνομιλίες θα μπορούσαν να σημαίνουν την έναρξη σοβαρών διαπραγματεύσεων για τον τερματισμό του πολυετούς πολέμου, κάτι που ο Τραμπ έχει υποσχεθεί να κάνει από την ανάληψη των καθηκόντων του τον Ιανουάριο, έχει ακόμα πολλά βήματα μπροστά του για να οργανώσει με επιτυχία μια τέτοια διάσκεψη. Ξεκινώντας με το να φέρει τους δύο ηγέτες στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων.
Το Politico σε δημοσίευμά του παραθέτει πέντε ερωτήματα που τίθενται, την ώρα που ο Λευκός Οίκος προετοιμάζεται για μια πιθανή τριμερή συνάντηση.
Θα συμφωνήσει τελικά ο Πούτιν να συναντήσει τον Ζελένσκι;
Το μεγάλο σχέδιο του Τραμπ για μια άμεση συνάντηση μεταξύ των αντιμαχόμενων ηγετών εξαρτάται, από την προθυμία του Πούτιν να συναντήσει τον Ουκρανό ομόλογό του πρόσωπο με πρόσωπο. Δεν είναι κάτι που μπορεί να θεωρηθεί σίγουρο.
Ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ δήλωσε την Τρίτη στα ρωσικά κρατικά μέσα ενημέρωσης ότι οποιαδήποτε συνάντηση θα πρέπει να πραγματοποιηθεί «βήμα βήμα, σταδιακά, ξεκινώντας από το επίπεδο των εμπειρογνωμόνων και στη συνέχεια περνώντας από όλα τα απαραίτητα στάδια». Μια παρόμοια γραμμή χρησιμοποιεί το Κρεμλίνο για να καθυστερήσει προηγούμενες προσπάθειες να φέρει τους δύο ηγέτες στο ίδιο δωμάτιο.
Ωστόσο, ο Λαβρόφ δεν απέκλεισε εντελώς τη δυνατότητα μιας συνάντησης, λέγοντας ότι ο Πούτιν δεν θα αρνηθεί απαραίτητα να συμμετάσχει σε μια διμερή ή τριμερή σύνοδο κορυφής.
►Λάβρος ο Λαβρόφ με τους Ευρωπαίους: Τορπιλίζουν την προσέγγιση Πούτιν – Τραμπ για την Ουκρανία
Δεν είναι η πρώτη φορά που το Κρεμλίνο προτείνει τη δυνατότητα μιας συνάντησης Πούτιν-Ζελένσκι για να καθυστερήσει τις σοβαρές ειρηνευτικές συνομιλίες, ενώ η Ρωσία συνεχίζει να επιτίθεται στην Ουκρανία.
Παρά το γεγονός ότι πρότεινε μια συνάντηση με τον Ζελένσκι τον Μάιο, ο Πούτιν έστειλε μια αντιπροσωπεία αντί να παρευρεθεί ο ίδιος στη σύνοδο κορυφής, αφού ο Ζελένσκι απαίτησε κατάπαυση του πυρός ως προϋπόθεση για τις διαπραγματεύσεις.
Ποια είναι η κατανομή των δεσμεύσεων για την ασφάλεια μεταξύ Ευρώπης και ΗΠΑ;
Σύμφωνα με τον Γενικό Γραμματέα του ΝΑΤΟ Μαρκ Ρούτε, η βασική «επανάσταση» που προέκυψε από τη σύνοδο κορυφής της Δευτέρας ήταν η προθυμία του Τραμπ να δεσμευτεί για εγγυήσεις ασφάλειας για την Ουκρανία, για τις οποίες ο Πούτιν ήταν θετικός να συζητήσει κατά τη σύνοδο κορυφής της Παρασκευής στην Αλάσκα. Ωστόσο, δεν είναι σαφές πώς ακριβώς θα μοιάζει η συμμετοχή των ΗΠΑ.
Κατά τη διάρκεια τηλεφωνικής συνέντευξης με το «Fox and Friends» την Τρίτη, ο Τραμπ δήλωσε ότι οι Ευρωπαίοι σύμμαχοι θα «αναλάβουν εκ των προτέρων» τις δεσμεύσεις τους στον τομέα της ασφάλειας και έδωσε τη «διαβεβαίωσή» του ότι οι ΗΠΑ δεν θα στείλουν στρατεύματα στην Ουκρανία. Αντ’ αυτού, ο Τραμπ δήλωσε ότι «μερικές χώρες», συγκεκριμένα η Γαλλία, η Γερμανία και το Ηνωμένο Βασίλειο, είναι πιθανό να στείλουν στρατεύματα.
Ωστόσο, οι ΗΠΑ θα μπορούσαν να συνεισφέρουν με άλλους τρόπους, όπως με αεροπορική υποστήριξη, κάτι που ο Τραμπ επίσης ανέφερε στην Fox την Τρίτη. Ένας ανώτερος αξιωματούχος δήλωσε αυτή την εβδομάδα στο POLITICO ότι «δεν νομίζω ότι υπάρχει κόκκινη γραμμή» για τον πιθανό ρόλο των ΗΠΑ στις μακροπρόθεσμες ειρηνευτικές προσπάθειες.
Πού θα πραγματοποιηθεί η πιθανή συνάντηση;
Ο Λευκός Οίκος βρίσκεται στη διαδικασία επιλογής τοποθεσίας για την πιθανή τριμερή συνάντηση — εάν αυτή πραγματοποιηθεί.
Ο κατάλογος των πιθανών τοποθεσιών δεν είναι μεγάλος. Λόγω του ενεργού εντάλματος σύλληψης του Πούτιν από το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο για τον φερόμενο ρόλο του στην απαγωγή παιδιών στην Ουκρανία κατά τη διάρκεια του πολέμου, ο Ρώσος ηγέτης έχει περιορισμένες δυνατότητες όσον αφορά τον αριθμό των χωρών που μπορεί να επισκεφθεί χωρίς να κινδυνεύει να συλληφθεί.
Η Ελβετία θα χορηγήσει στον Πούτιν «ασυλία» αν επισκεφθεί τη χώρα για ειρηνευτικές συνομιλίες, δήλωσε την Τρίτη ο Ελβετός υπουργός Εξωτερικών. Ωστόσο, ενώ ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν πρότεινε τη Γενεύη ως πιθανό τόπο συνάντησης — και ο Πούτιν πίεσε να φιλοξενηθεί στη Μόσχα — μια άλλη τοποθεσία έχει αναδειχθεί στην κορυφή της λίστας προτιμήσεων του Λευκού Οίκου.
Η Μυστική Υπηρεσία των ΗΠΑ σχεδιάζει να πραγματοποιήσει τη συνάντηση στη Βουδαπέστη της Ουγγαρίας, σύμφωνα με δημοσίευμα του POLITICO την Τρίτη, αν και τα σχέδια δεν έχουν ακόμη οριστικοποιηθεί.
►Politico: Οι ΗΠΑ «βλέπουν» τη Βουδαπέστη του Όρμπαν για την τριμερή Τραμπ, Πούτιν, Ζελένσκι
Μια σύνοδος κορυφής στη Βουδαπέστη θα έκανε τον πρωθυπουργό Βίκτορ Ορμπάν (σύμμαχος του Τραμπ) οικοδεσπότη της κρίσιμης συνάντησης. Θα δημιουργούσε επίσης ένα οδυνηρό Deja vu για την Ουκρανία. Αφού οι σύμμαχοι υποσχέθηκαν να προστατεύσουν την εδαφική ακεραιότητα της χώρας σε αντάλλαγμα για την παραίτηση του Κιέβου από τα πυρηνικά όπλα με το Μνημόνιο της Βουδαπέστης του 1994, η δέσμευσή τους αποδείχθηκε άνευ σημασίας όταν οι εταίροι της Ουκρανίας δεν παρείχαν στρατιωτική υποστήριξη ενόψει της επίθεσης της Ρωσίας το 2014.
Εξακολουθούν να είναι στο τραπέζι οι εδαφικές παραχωρήσεις για τον Τραμπ;
Ίσως το μεγαλύτερο εμπόδιο για μια πιθανή τριμερή συνάντηση είναι οι απαιτήσεις του Πούτιν για εδαφικές παραχωρήσεις από την Ουκρανία.
Ο Τραμπ έχει εμφανιστεί «ανοιχτός» σε αυτό που έχει ονομάσει «ανταλλαγή εδαφών» — η οποία θα συνεπαγόταν την παραίτηση της Ρωσίας από μέρος του ουκρανικού εδάφους που κατέχει κατά τη διάρκεια του πολέμου, αλλά τη διατήρηση άλλων εκτάσεων, συμπεριλαμβανομένων τμημάτων της περιοχής του Ντονμπάς που η Ρωσία δεν κατέχει επί του παρόντος.
Ο Πούτιν έχει καταστήσει σαφές ότι δεν θα εξετάσει καν το ενδεχόμενο να τερματίσει τον πόλεμο στην Ουκρανία χωρίς να κατακτήσει επιτυχώς εδάφη. Ο Ζελένσκι όμως δεν έχει καμία πρόθεση να ανταλλάξει εδάφη με μια ειρηνευτική συμφωνία.
Σύμφωνα με τον Γερμανό καγκελάριο Φρίντριχ Μερτς, ο οποίος συμμετείχε στη σύνοδο κορυφής της Δευτέρας στο Λευκό Οίκο, το θέμα των εδαφών δεν τέθηκε στις συνομιλίες της ημέρας, αναβάλλοντας ουσιαστικά τις συζητήσεις μέχρι να συναντηθούν πρόσωπο με πρόσωπο ο Ζελένσκι και ο Πούτιν.
Ωστόσο, οποιαδήποτε προϋπόθεση εδαφικής παραχώρησης εν όψει μιας υποθετικής τριμερούς συνάντησης θα ακύρωνε πιθανώς την εγγύηση της συμμετοχής του Ζελένσκι.
Θα αλλάξει ξανά ο Τραμπ την θέση του;
Η συνάντηση της Δευτέρας στον Λευκό Οίκο με τον Ζελένσκι και μια ομάδα Ευρωπαίων ηγετών έδωσε την εντύπωση ότι ο Αμερικανός πρόεδρος επέστρεψε στο στρατόπεδο της Ουκρανίας. Καμία εγγύηση, ωστόσο, δεν υπάρχει ότι θα παραμείνει εκεί.
Ο Τραμπ πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της θητείας του μέχρι τώρα επαινώντας τον Πούτιν, επιπλήττοντας δημοσίως τον Ζελένσκι και σταματώντας και ξαναρχίζοντας τις αποστολές όπλων στη χώρα που έχει καταστραφεί από τον πόλεμο, πριν τελικά κουραστεί από την έλλειψη σοβαρής δέσμευσης του Ρώσου ομολόγου του στις ειρηνευτικές συνομιλίες και εκφράσει δυσπιστία στις προθέσεις του.
Ωστόσο, ο πρόεδρος των ΗΠΑ επηρεάστηκε και πάλι από τον Πούτιν μετά τη συνάντησή τους την Παρασκευή -για την οποία έστρωσε το κόκκινο χαλί- επαναλαμβάνοντας τις απαιτήσεις του Πούτιν να σταματήσουν οι συζητήσεις για συμφωνία κατάπαυσης του πυρός υπέρ μακροπρόθεσμων ειρηνευτικών διαπραγματεύσεων, καθώς και τον μακροχρόνιο όρο του Κρεμλίνου ότι η Ουκρανία δεν πρέπει ποτέ να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ.
Ενώ η υποστήριξη του Τραμπ προς την Ουκρανία φάνηκε να επανέρχεται μετά τη σύνοδο κορυφής της Δευτέρας, ο Πούτιν θα μπορούσε να τραβήξει τον Τραμπ ξανά στην τροχιά του Κρεμλίνου, αφήνοντας ενδεχομένως την Ευρώπη και την Ουκρανία στο περιθώριο.
