Τους ξεκάθαρους όρους του Βλαντιμίρ Πούτιν για να υπάρξει μια συμφωνία τερματισμού του πολέμου στην Ουκρανία αποκαλύπτουν στο Reuters τρεις πηγές με γνώση των σχεδίων και των επιδιώξεων του Κρεμλίνου.
Συγκεκριμένα, ο Ρώσος Πρόεδρος ζητά:
- Παράδοση ολόκληρης της ανατολικής περιοχής του Ντονμπάς
- Το Κίεβο να εγκαταλείψει την προοπτική ένταξης στο ΝΑΤΟ
- Η Ουκρανία να παραμείνει ουδέτερη και να μην υπάρξει ανάπτυξη δυτικών στρατευμάτων στο έδαφός της
Ο Βλαντιμίρ Πούτιν φέρεται να συζήτησε τους παραπάνω όρους και στη Σύνοδο Κορυφής με τον Ντόναλντ Τραμπ στην Αλάσκα. Οι δύο ηγέτες, σύμφωνα με τις πηγές που μίλησαν στο Reuters, πέρασαν σχεδόν όλο το τρίωρο της κεκλεισμένων των θυρών συνάντησής τους, συζητώντας πιθανές βάσεις συμβιβασμού για την Ουκρανία.
Μιλώντας δίπλα στον Τραμπ μετά τη συνάντηση, ο Πούτιν εξέφρασε την ελπίδα ότι η συζήτηση άνοιξε τον δρόμο για την ειρήνη στην Ουκρανία, χωρίς όμως να δοθούν συγκεκριμένες λεπτομέρειες.
Οι τρεις όροι που προαναφέρθηκαν αποτελούν το περίγραμμα της πρότασης του Κρεμλίνου για μια πιθανή ειρηνευτική συμφωνία.
Όπως αναφέρει το Reuters, ουσιαστικά ο Βλαντιμίρ Πούτιν έχει αναθεωρήσει τις απαιτήσεις του Ιουνίου 2024, όταν ζητούσε από το Κίεβο να παραχωρήσει και τις τέσσερις ουκρανικές επαρχίες που η Μόσχα θεωρεί ρωσικό έδαφος: Ντονέτσκ και Λουγκάνσκ (που συγκροτούν το Ντονμπάς), καθώς και ολόκληρη την περιοχή της Χερσώνας και της Ζαπορίζια στα νότια.
Το Κίεβο είχε απορρίψει τότε την πρόταση ως συνθηκολόγηση. Στην νέα του πρόταση, ο Πούτιν επιμένει ότι η Ουκρανία πρέπει να αποσυρθεί πλήρως από τα τμήματα του Ντονμπάς που ακόμη ελέγχει. Σε αντάλλαγμα, η Ρωσία θα σταματήσει τις εχθροπραξίες στις τρέχουσες γραμμές του μετώπου στη Ζαπορίζια και τη Χερσώνα, σύμφωνα με τις ίδιες πηγές.
Υπενθυμίζεται πως η Ρωσία ελέγχει περίπου το 88% του Ντονμπάς και το 73% των Ζαπορίζια και Χερσώνας. Συνολικά ελέγχει το ένα πέμπτο της Ουκρανίας. Η Μόσχα εμφανίζεται επίσης διατεθειμένη να επιστρέψει μικρά τμήματα των περιοχών Χάρκοβο, Σούμι και Ντνιπροπετρόφσκ που κατέχει, ως μέρος μιας πιθανής συμφωνίας.
Όπως επισήμαναν οι πηγές στο Reuters, ο Πούτιν δεν υποχωρεί σε άλλες βασικές του απαιτήσεις: αποκήρυξη της ένταξης στο ΝΑΤΟ από την Ουκρανία, νομικά δεσμευτική εγγύηση ότι η Συμμαχία δεν θα επεκταθεί ανατολικά, περιορισμοί στις ουκρανικές ένοπλες δυνάμεις και δέσμευση ότι δεν θα αναπτυχθούν δυτικά στρατεύματα στην Ουκρανία στο πλαίσιο ειρηνευτικής αποστολής.
«Ούτε βήμα πίσω από αυτούς τους όρους»
Οι τρεις πηγές από το Κρεμλίνο είπαν ότι η συνάντηση στο Άνκορατζ της Αλάσκας δημιούργησε την καλύτερη ευκαιρία για ειρήνη από την έναρξη του πολέμου, καθώς υπήρξαν συγκεκριμένες συζητήσεις για τους όρους της Ρωσίας και δείγματα διάθεσης συμβιβασμού από τον Πούτιν.
«Ο Πούτιν είναι έτοιμος για ειρήνη – για συμβιβασμό. Αυτό ήταν το μήνυμα που μετέφερε στον Τραμπ», είπε ένας εκ των τριών. Ωστόσο, οι ίδιες πηγές τόνισαν ότι παραμένει ασαφές αν η Ουκρανία είναι πρόθυμη να εγκαταλείψει τα τελευταία εδάφη του Ντονμπάς, και αν δεν το κάνει, ο πόλεμος θα συνεχιστεί.
Το ουκρανικό ΥΠΕΞ δεν σχολίασε άμεσα τις προτάσεις, ωστόσο ο πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι έχει επανειλημμένα απορρίψει την ιδέα αποχώρησης από ουκρανικά εδάφη. Όπως δήλωσε σε δημοσιογράφους την Πέμπτη: «Αν μιλάμε για αποχώρηση από την ανατολή, αυτό είναι αδύνατο. Είναι ζήτημα επιβίωσης για τη χώρα μας – εκεί βρίσκονται οι ισχυρότερες αμυντικές γραμμές μας».
Επίσης η ένταξη στο ΝΑΤΟ αποτελεί στρατηγικό στόχο, κατοχυρωμένο στο σύνταγμα της Ουκρανίας. Ο Ζελένσκι έχει δηλώσει ότι η Ρωσία δεν έχει κανένα δικαίωμα να αποφασίζει για τη σύνθεση της Συμμαχίας. Ωστόσο ο Ντόναλντ Τραμπ απέκλεισε το ενδεχόμενο ένταξης στο ΝΑΤΟ, ενώ κάλεσε τον Ουκρανό Πρόεδρο να επιδείξει «ευελιξία», σημειώνοντας πως θα πρέπει να αποδεχτεί παραχώρηση εδαφών.
Ο Τραμπ δήλωσε ότι θέλει να τερματίσει το «λουτρό αίματος» και να μείνει στην ιστορία ως «πρόεδρος ειρήνης». Τη Δευτέρα είπε ότι έχει ήδη ξεκινήσει τη διοργάνωση συνάντησης μεταξύ Πούτιν και Ζελένσκι, που θα ακολουθηθεί από τριμερή σύνοδο με τις ΗΠΑ. «Πιστεύω ότι ο Βλαντίμιρ Πούτιν θέλει να το τελειώσει», δήλωσε δίπλα στον Ζελένσκι στο Οβάλ Γραφείο. «Είμαι αισιόδοξος ότι θα το λύσουμε».
Και αίτημα για εκλογές στην Ουκρανία
Ο Ρώσος ΥΠΕΞ Σεργκέι Λαβρόφ δήλωσε ότι ο Πούτιν είναι πρόθυμος να συναντήσει τον Ζελένσκι, αλλά «όλα τα ζητήματα πρέπει πρώτα να διευθετηθούν» και υπάρχει ερώτημα για τη νομιμοποίηση του Ουκρανού προέδρου, ζητώντας επί της ουσίας τη διεξαγωγή εκλογών.
Ο Πούτιν έχει επανειλημμένα αμφισβητήσει τη νομιμότητα του Ζελένσκι, του οποίου η θητεία έληξε τυπικά τον Μάιο 2024, αλλά λόγω πολέμου δεν έχουν διεξαχθεί εκλογές. Το Κίεβο επιμένει ότι ο Ζελένσκι παραμένει νόμιμος πρόεδρος, ωστόσο η Ρωσία έχει επισημάνει πως κάθε συμφωνία θα πρέπει να φέρει την υπογραφή ενός νόμιμα εκλεγμένου προέδρου, ώστε να μην μπορεί στη συνέχεια να αμφισβητηθεί, και για αυτό απαιτείται η διεξαγωγή εκλογών στην Ουκρανία.
«Υπάρχουν δύο επιλογές: Ειρήνη ή περισσότερος πόλεμος»
Ο ειδικός απεσταλμένος του Τραμπ, Στιβ Γουίτκοφ, διαδραμάτισε κεντρικό ρόλο στην προετοιμασία της συνόδου και της νέας ειρηνευτικής προσπάθειας, σύμφωνα με δύο ρωσικές πηγές. Ο Γουίτκοφ συναντήθηκε με τον Πούτιν στο Κρεμλίνο στις 6 Αυγούστου μαζί με τον Γιούρι Ουσάκοφ. Ο Πούτιν φέρεται να δήλωσε καθαρά ότι είναι πρόθυμος να συμβιβαστεί, παρουσιάζοντας το περίγραμμα όσων θεωρεί αποδεκτά.
Αν Ρωσία και Ουκρανία καταλήξουν σε συμφωνία, υπάρχουν αρκετά σενάρια για μια επίσημη ρύθμιση, μεταξύ αυτών μια τριμερής συμφωνία Ρωσίας–Ουκρανίας–ΗΠΑ, που θα αναγνωριστεί από το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ.
Άλλη επιλογή είναι η επιστροφή στις αποτυχημένες διαπραγματεύσεις της Κωνσταντινούπολης το 2022, όπου είχε συζητηθεί η διαρκής ουδετερότητα της Ουκρανίας με αντάλλαγμα εγγυήσεις ασφαλείας από τα πέντε μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας: Βρετανία, Κίνα, Γαλλία, Ρωσία και ΗΠΑ. «Υπάρχουν δύο επιλογές: ειρήνη ή πόλεμος. Αν δεν υπάρξει ειρήνη, τότε θα υπάρξει περισσότερος πόλεμος», είπε μια από τις πηγές.
