Ο Πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ αναμένεται να επανερμηνεύσει μονομερώς μια συνθήκη ελέγχου εξοπλισμών 38 ετών, ώστε να μπορέσει να πουλήσει στο εξωτερικό εξελιγμένα στρατιωτικά drones τύπου «Reaper» και άλλα προηγμένα μη επανδρωμένα αεροσκάφη, σύμφωνα με Αμερικανό αξιωματούχο και τέσσερα άτομα που είναι εξοικειωμένα με το σχέδιο και τα οποία επικαλείται το Reuters.
Η νέα ερμηνεία θα άνοιγε τον δρόμο για την πώληση περισσότερων από 100 drones MQ-9 στη Σαουδική Αραβία, τα οποία το βασίλειο ζήτησε την άνοιξη του τρέχοντος έτους και θα μπορούσαν να αποτελέσουν μέρος μιας συμφωνίας όπλων ύψους 142 δισεκατομμυρίων δολαρίων που ανακοινώθηκε τον Μάιο. Σύμμαχοι των ΗΠΑ στον Ειρηνικό και την Ευρώπη έχουν επίσης εκφράσει ενδιαφέρον.
Με το να χαρακτηρίσει τα drones ως αεροσκάφη, όπως τα F-16, και όχι ως συστήματα πυραύλων, οι Ηνωμένες Πολιτείες θα παρακάμψουν τη συμφωνία του Καθεστώτος Ελέγχου Τεχνολογίας Πυραύλων (MTCR), στην οποία συμμετέχουν 35 χώρες και υπέγραψαν το 1987. Αυτό θα δώσει ώθηση στις πωλήσεις drones σε χώρες όπως τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και σε κράτη της Ανατολικής Ευρώπης που δυσκολεύονταν να αποκτήσουν τα καλύτερα μη επανδρωμένα αεροσκάφη των ΗΠΑ.
Η νέα πολιτική θα επιτρέψει στις εταιρείες General Atomics, Kratos και Anduril, που κατασκευάζουν μεγάλα drones, να βλέπουν τα προϊόντα τους να αντιμετωπίζονται από το Στέιτ Ντιπάρτμεντ ως «Στρατιωτικές Πωλήσεις στο Εξωτερικό» (Foreign Military Sales). Αυτό, σύμφωνα με Αμερικανό αξιωματούχο που μίλησε στο Reuters υπό τον όρο της ανωνυμίας, θα διευκολύνει την πώλησή τους διεθνώς.
Η «μεγάλη» αναθεώρηση
Αυτή η προσπάθεια αποτελεί το πρώτο μέρος μιας προγραμματισμένης «μεγάλης» αναθεώρησης του προγράμματος Στρατιωτικών Πωλήσεων στο Εξωτερικό (Foreign Military Sales) των ΗΠΑ, σύμφωνα με τον αξιωματούχο.
Εκπρόσωπος του Υπουργείου Εξωτερικών των ΗΠΑ αρνήθηκε να σχολιάσει.
Με βάση την τρέχουσα ερμηνεία του MTCR, η πώληση πολλών στρατιωτικών drones υπόκειται σε «ισχυρή υπόθεση απόρριψης», εκτός αν υπάρχει επιτακτικός λόγος ασφαλείας και ο αγοραστής δεσμευτεί να χρησιμοποιεί τα όπλα αυστηρά σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο.
Το MTCR είχε αρχικά σχεδιαστεί για να περιορίσει την πώληση πυραύλων μεγάλου βεληνεκούς που μπορούν να φέρουν όπλα μαζικής καταστροφής. Αν και τα drones εφευρέθηκαν πολλά χρόνια αργότερα, θεωρήθηκαν ότι εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του MTCR λόγω της ικανότητάς τους να διανύουν μεγάλες αποστάσεις και να μεταφέρουν οπλισμό.
Οι Αμερικανοί κατασκευαστές drones αντιμετωπίζουν έντονο ανταγωνισμό στο εξωτερικό, ιδιαίτερα από Ισραηλινούς, Κινέζους και Τούρκους αντιπάλους, οι οποίοι συχνά πουλούν υπό ηπιότερους περιορισμούς.
Σημαντικός ανταγωνισμός για τις ΗΠΑ
Ούτε η Κίνα ούτε το Ισραήλ είναι συμβαλλόμενα μέρη στο MTCR και έχουν κερδίσει πωλήσεις στη Μέση Ανατολή ως αποτέλεσμα. Η Τουρκία προσχώρησε στο MTCR το 1997, αλλά κατάφερε να παρουσιάσει τα drones Bayraktar-TB2 εναντίον των ρωσικών δυνάμεων στην Ουκρανία, επειδή είναι μικρότερου βεληνεκούς, ελαφρύτερα και υπάγονται σε διαφορετικό καθεστώς της συνθήκης από τα βαρύτερα drones όπως το Reaper.
Η Ρωσία χρησιμοποιεί τόσο εγχώρια όσο και ιρανικά drones για να επιτίθεται στην Ουκρανία.
Οι ΗΠΑ δεν έχουν πουλήσει ούτε δωρίσει μεγάλα drones στο Κίεβο, φοβούμενες ότι προηγμένες τεχνολογίες θα μπορούσαν να πέσουν σε εχθρικά χέρια.
Ο παγκόσμιος ανταγωνισμός για μερίδιο αγοράς είναι εξαιρετικά έντονος, καθώς τα στρατιωτικά drones και τα drones που προσαρμόζονται από τεχνολογία καταναλωτών θεωρούνται αναπόσπαστο κομμάτι του σύγχρονου πεδίου μάχης.
Ο Αμερικανός αξιωματούχος, που μίλησε υπό τον όρο της ανωνυμίας, δήλωσε ότι οι νέες κατευθυντήριες γραμμές θα επιτρέψουν στις ΗΠΑ «να γίνουν ο κορυφαίος πάροχος drones αντί να παραχωρήσουν αυτόν τον χώρο στην Τουρκία και την Κίνα».
