Το σχέδιο που εξετάζει η Ουάσινγκτον για τις «εγγυήσεις ασφαλείας» στο πλαίσιο μιας πιθανής συμφωνίας ειρήνης στην Ουκρανία, αποκαλύπτουν τέσσερις πηγές στο NBC. Σύμφωνα με τις πληροφορίες, στο επίκεντρο των σχεδιασμών φαίνεται πως βρίσκεται η δημιουργία μιας μεγάλης ζώνης ασφαλείας, εντός της Ουκρανίας, που θα επιτηρείται από μη ΝΑΤΟϊκές χώρες, αλλά και τις ΗΠΑ.
Όπως ανέφεραν στο NBC αξιωματούχοι που γνωρίζουν τα όσα συζητούνται, η ζώνη ασφαλείας θα είναι μια εκτεταμένη αποστρατιωτικοποιημένη περιοχή, τα σύνορά της οποίας δεν έχουν ακόμη καθοριστεί, αλλά σίγουρα θα βρίσκονται εντός της Ουκρανίας, χωρίζοντας ρωσικά και ουκρανικά εδάφη.
Οι πηγές δεν διευκρίνισαν εάν προβλέπεται η παραχώρηση εδαφών από το Κίεβο, όπως ζητάει ως προαπαιτούμενο η Μόσχα. Ωστόσο, καθώς οι πληροφορίες θέλουν το εν λόγω σχέδιο να διαμορφώθηκε μετά τη συνάντηση του Τραμπ με τον Πούτιν στην Αλάσκα, στις 15 Αυγούστου, θεωρείται μάλλον αυτονόητο πως για να συναίνεσε ο Ρώσος Πρόεδρος η «ζώνη ασφαλείας» θα προβλέπει την αναγνώριση του ρωσικού ελέγχου – τουλάχιστον – στις δύο περιφέρειες του Ντονμπάς (Λουγκάνσκ και Ντονέτσκ) αλλά και τη διατήρηση των εδαφών που έχουν καταληφθεί σε Χερσώνα και Ζαπορίζια.
Επιτήρηση από ΗΠΑ και παρουσία μη ΝΑΤΟϊκών δυνάμεων
Οι ΗΠΑ, λόγω των τεχνολογικών δυνατοτήτων τους, θα έχουν βασικό ρόλο στον έλεγχο της ζώνης με τη χρήση drones, δορυφόρων και άλλων μέσων επιτήρησης, ενώ θα συντονίζουν και τη δράση τους με άλλες χώρες.
Η ζώνη αυτή θα μπορούσε να φυλάσσεται από στρατεύματα μίας ή περισσότερων χωρών, αλλά εκτός του ΝΑΤΟ, όπως η Σαουδική Αραβία ή ακόμη και το Μπανγκλαντές, σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, οι οποίες επισημαίνουν πως αμερικανικά στρατεύματα δεν πρόκειται να αναπτυχθούν στην Ουκρανία.
Υπενθυμίζεται πως η εμπλοκή του ΝΑΤΟ – ή ακόμη και η απλή αναφορά του – απορρίπτεται κατηγορηματικά από τον Βλαντιμίρ Πούτιν, γι’ αυτό και οι εμπνευστές του σχεδίου που εξετάζει η Ουάσινγκτον αποκλείουν οποιαδήποτε συμμετοχή νατοϊκών δυνάμεων. Αντί γι’ αυτό, μέρος των εγγυήσεων ασφαλείας θα βασίζεται πιθανότατα σε στρατεύματα χωρών εκτός ΝΑΤΟ.
Ακολούθως μπορεί να διαμορφωθεί ένα μωσαϊκό διμερών συμφωνιών της Ουκρανίας με τους ευρωπαίους συμμάχους της, ώστε να εξασφαλιστούν μεν κάποιες εγγυήσεις, αλλά χωρίς να προβλέπεται ενεργοποίηση του Άρθρου 5 του ΝΑΤΟ περί «συλλογικής δράσης σε περίπτωση επίθεσης σε ένα μέλος», το οποίο αποτελεί και «κόκκινη γραμμή» για τη Μόσχα.
Οι ίδιες πηγές υπογραμμίζουν πως οποιοδήποτε σχέδιο παραμένει σε αυτή τη φάση θεωρητικό μέχρι να συμφωνήσουν σε αυτό τόσο ο Πούτιν όσο και ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι, αλλά και οι ηγέτες των χωρών που θα συμμετάσχουν στις εγγυήσεις ασφαλείας — περιλαμβανομένου του προέδρου Ντόναλντ Τραμπ.
Το συμφώνησαν Τραμπ – Πούτιν, ενημερώθηκαν και οι Ευρωπαίοι
Το συγκεκριμένο σχέδιο, όπως ανέφεραν οι πηγές, διαμορφώθηκε μετά τη συνάντηση του Τραμπ με τον Πούτιν στην Αλάσκα, στις 15 Αυγούστου. Αν και η συνάντηση αναμενόταν να ανοίξει τον δρόμο για άμεσες συνομιλίες μεταξύ Πούτιν και Ζελένσκι, οι διαπραγματεύσεις έχουν «παγώσει» έκτοτε. Υπενθυμίζεται πως ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών, Σεργκέι Λαβρόφ, είχε δηλώσει ότι οι Τραμπ και Πούτιν είχαν συμφωνήσει στους βασικούς άξονες, ωστόσο ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι «είπε σε όλα “όχι”».
Οι Ευρωπαίοι σύμμαχοι της Ουκρανίας – που υποστηρίζουν τις θέσεις του Ζελένσκι – προχώρησαν από την πλευρά τους στη διαμόρφωση των πιθανών εγγυήσεων ασφαλείας. Ο Ντόναλντ Τραμπ επέκρινε τους Ευρωπαίους για τη στάση τους, αποδίδοντάς τους σημαντικό ρόλο στο αδιέξοδο.
Την Πέμπτη, τα μέλη της λεγόμενης «Συμμαχίας των Προθύμων» συναντήθηκαν για να εξετάσουν την επίσημη διαμόρφωση πτυχών του σχεδίου. Τη συνάντηση συντόνισαν η Γαλλία και το Ηνωμένο Βασίλειο, που ηγούνται των ενεργειών από την πλευρά της Ευρώπης για τις «εγγυήσεις ασφαλείας» στην Ουκρανία. Ο Ζελένσκι έγραψε στο X μετά τη συνάντηση: «Συζητήσαμε αναλυτικά την ετοιμότητα κάθε χώρας να συνεισφέρει στην ασφάλεια στην ξηρά, στη θάλασσα, στον αέρα και στον κυβερνοχώρο. Συντονίσαμε θέσεις και εξετάσαμε στοιχεία των εγγυήσεων ασφαλείας».
Για όλους τους εμπλεκόμενους, ένα από τα δυσκολότερα ζητήματα του σχεδιασμού – όπως είχε υπογραμμίσει και η Μόσχα – είναι να αποφασιστεί τι είδους ενέργειες από τις δύο πλευρές θα μπορούσαν να θεωρούνται ως παραβίαση της συμφωνίας και να πυροδοτήσουν μια απάντηση από τις δυνάμεις επιτήρησης, αλλά και τι είδους απάντηση θα επιτρέπεται. Οι κανόνες εμπλοκής πρέπει να καθοριστούν και αποτελούν ένα ακόμη σημείο αντιπαράθεσης.
Ο κομβικός ρόλος της Τουρκίας
Πέρα από τη ζώνη ασφαλείας, εξίσου σημαντική είναι η διασφάλιση μιας ομαλής λειτουργίας της ουκρανικής οικονομίας. Σε αυτό το σημείο, σύμφωνα με το σχέδιο που διέρρευσαν οι πηγές στο NBC, κομβικό ρόλο αναμένεται να έχει η Τουρκία. Συγκεκριμένα, η Άγκυρα θα αναλάβει την ευθύνη της επιτήρησης της απρόσκοπτης ροής αγαθών και υπηρεσιών στη Μαύρη Θάλασσα, αλλά και με ελέγχους στα Στενά του Βοσπόρου και των Δαρδανελίων.
Ήδη από την έναρξη του πολέμου, η Τουρκία είχε συμβάλει στη διασφάλιση της θαλάσσιας διόδου που επέτρεψε την εξαγωγή σιτηρών από την Ουκρανία. Επίσης έχει φιλοξενήσει, στην Κωνσταντινούπολη, όλες τις συναντήσεις Ρώσων και Ουκρανών στο πλαίσιο των διαπραγματεύσεων για τερματισμό της σύγκρουσης, καθώς η Άγκυρα με μια πολύπλευρη εξωτερική πολιτική έχει καταφέρει να διατηρεί στενές σχέσεις τόσο με τη Μόσχα, όσο και με το Κίεβο.
Συμφωνία με Ουκρανία για αγορές όπλων 100 δισ. δολαρίων
Στο Πεντάγωνο, τις συζητήσεις ηγείται ο στρατηγός της Πολεμικής Αεροπορίας Νταν Κέιν, πρόεδρος του Γενικού Επιτελείου, με την ευρύτερη ατζέντα να περιλαμβάνει την αποτροπή, την εκπαίδευση και τη συνεργασία στον αμυντικό βιομηχανικό τομέα.
Στο τελευταίο σκέλος, όπως έχει γίνει ήδη γνωστό, οι ΗΠΑ συζητούν με την Ουκρανία και μια συμφωνία αξίας περίπου 100 δισ. δολαρίων, μέσω της οποίας το Κίεβο θα μπορεί να αγοράζει αμερικανικά όπλα, είτε άμεσα, είτε έμμεσα με χρήματα των Ευρωπαίων, ενώ οι ΗΠΑ θα αποκτήσουν τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας για τα προηγμένα συστήματα που αναπτύσσουν οι Ουκρανοί, σύμφωνα με Αμερικανό αξιωματούχο.
Την εβδομάδα μετά τη συνάντηση Τραμπ – Πούτιν, ο Νταν Κέιν ενημέρωσε τον Τραμπ για τέσσερις επιλογές σχετικά με τις εγγυήσεις ασφαλείας και του συνέστησε την πιο «επιθετική» προσέγγιση, σύμφωνα με τον ίδιο αξιωματούχο, χωρίς όμως να διευκρινίζεται ποια ήταν αυτή. Οι πηγές που μίλησαν στο NBC, πάντως, δεν αποκάλυψαν εάν ο πρόεδρος των ΗΠΑ έχει εγκρίνει ή απορρίψει κάποια από τις προτεινόμενες επιλογές.
