Όταν ο Κινέζος ηγέτης Σι Τζινπίνγκ οργάνωσε την πρώτη του παρέλαση για την επέτειο της λήξης του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, το 2015, είχε τοποθετήσει δίπλα του τους δύο προκατόχους του, σε μια επίδειξη σεβασμού και συνέχειας της ηγεσίας.
Δέκα χρόνια μετά, και έχοντας εξαλείψει την εσωτερική αντιπολίτευση ενώ υπηρετεί μια πρωτοφανή τρίτη θητεία ως πρόεδρος, ο Σι βρισκόταν την Τετάρτη στην 80ή επετειακή παρέλαση πλαισιωμένος από τον Βλαντίμιρ Πούτιν της Ρωσίας και τον Κιμ Γιονγκ Ουν της Βόρειας Κορέας.
Ηγέτες του Κομμουνιστικού Κόμματος της Κίνας κάθονταν ανάμεσα στους ξένους επισκέπτες.
Η παρέλαση ακολούθησε την πολυπροβεβλημένη σύνοδο του Σι με τον Ινδό πρωθυπουργό Ναρέντρα Μόντι στο Σαββατοκυριακάτικο συνέδριο του Οργανισμού Συνεργασίας της Σαγκάης (SCO) στην Τιαντζίν, καθώς και τη σπάνια επίσκεψη του Κινέζου ηγέτη στο Θιβέτ τον περασμένο μήνα.
Αυτή η επίδειξη διπλωματικής ισχύος, αντοχής και γεωπολιτικής φιλοδοξίας έχει βοηθήσει να καμφθούν οι ανησυχίες ορισμένων παρατηρητών της Κίνας σχετικά με τη ζωτικότητα του 72χρονου προέδρου, ανησυχίες που συνδέονταν με σποραδικές απουσίες και – μέχρι στιγμής άγνωστα – σχέδια διαδοχής. Έχει επίσης συμβάλει, σύμφωνα με ειδικούς, στο να αποσπαστεί η εσωτερική προσοχή από την επιβράδυνση της ανάπτυξης.
►Πουτίν και Σι συζητούν πως θα ζήσουν μέχρι… 150 ετών – Τους πρόδωσε το ανοιχτό μικρόφωνο (βίντεο)
Η μακροζωία βρισκόταν στο μυαλό των ηγετών καθώς ανέβαιναν στο βήμα στην πλατεία Τιενανμέν στο Πεκίνο – ο Σι και ο Πούτιν πιάστηκαν με ανοιχτό το μικρόφωνο να συζητούν για μεταμοσχεύσεις οργάνων και την πιθανότητα οι άνθρωποι να ζουν μέχρι τα 150 χρόνια.
«Αυτή η εβδομάδα θριαμβευτικής διπλωματίας για τον Σι δείχνει ότι εξακολουθεί να ελέγχει πλήρως την ελίτ πολιτική του Κομμουνιστικού Κόμματος», δήλωσε ο Νιλ Τόμας από το Asia Society, ένα think tank με έδρα τη Νέα Υόρκη. Ανίκανος να αντλήσει την ίδια νομιμοποίηση από την οικονομική ανάπτυξη όπως οι προκάτοχοί του, ο Σι έχει στραφεί στον εθνικισμό «για να προσπαθήσει να το αναπληρώσει», είπε ο Τόμας.
«Είναι ένας τρόπος να αποσπάσει την προσοχή από τις οικονομικές προκλήσεις και να κάνει τους πολίτες του υπερήφανους που είναι Κινέζοι, ακόμη κι αν αυτό είναι πιο δύσκολο να το νιώσεις μέσα από τις καθημερινές εμπειρίες της ανεργίας, της πτώσης των τιμών των ακινήτων και των στάσιμων μισθών».
Ο ρόλος του νο2 της κινεζικής ηγεσίας
Ο Σι υπογράμμιζε την εικόνα του ως «ηλικιωμένου ηγέτη» με τις ενδυματολογικές του επιλογές: ένα γκρι κοστούμι στο στιλ που φορούσε ο Μάο Τσετούνγκ, ταιριαστό με τα γκρίζα μαλλιά του, σε αντίθεση με τα μαύρα κοστούμια των ομολόγων του και με τη δική του μαύρη ενδυμασία πριν από μια δεκαετία.
Ο υπ’ αριθμόν δύο, ο πρωθυπουργός Λι Τσιανγκ, του οποίου ο ρόλος έχει υποβαθμιστεί στο εσωτερικό, ανέλαβε σχετικά δευτερεύουσες συναντήσεις με ηγέτες της Μαλαισίας και του Ουζμπεκιστάν. Οι υψηλού προφίλ επαφές με τον Κιμ, τον Μόντι, τον Τούρκο πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και αρκετούς άλλους ανατέθηκαν στον Τσάι Τσι, επικεφαλής της Κεντρικής Γραμματείας του κόμματος, που είναι υπεύθυνος για τη γιγαντιαία διοίκησή του.
Σε αίτημα του Reuters για σχόλιο, το κινεζικό υπουργείο Εξωτερικών παρέπεμψε στα πρακτικά συνεντεύξεων Τύπου που σχετίζονται με τις πρόσφατες διπλωματικές εκδηλώσεις, προβάλλοντας τις εταιρικές σχέσεις της Κίνας με αναπτυσσόμενα κράτη και παρουσιάζοντας το Πεκίνο ως δεσμευμένο στην ειρηνική ανάπτυξη και τη διεθνή συνεργασία.
Πολλές από τις χώρες που έστειλαν τους ηγέτες τους στην Κίνα την περασμένη εβδομάδα έχουν πληγεί φέτος από τους δασμούς του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ, συμπεριλαμβανομένης της Ινδίας, που παραμένει σημαντικός αγοραστής ρωσικού πετρελαίου και έχει δεχθεί κυρώσεις λόγω της εισβολής του Πούτιν στην Ουκρανία.
Σε μια από τις πιο αξιομνημόνευτες στιγμές μέσα στον καταιγισμό διπλωματικών συναντήσεων, ο Μόντι και ο Πούτιν περπάτησαν για να μιλήσουν με τον Σι ενώ κρατιούνταν χέρι-χέρι, υπογραμμίζοντας τις προσωπικές εντάσεις μεταξύ Τραμπ και Μόντι, καθώς και την αποτυχία της Ουάσινγκτον να προσελκύσει την ιστορικά αδέσμευτη Ινδία για να αντιμετωπίσει τη Ρωσία και την Κίνα.
«Τελικά, ένας από τους μεγαλύτερους παράγοντες που κινητοποιούν αυτή την επίδειξη αλληλεγγύης του SCO υπήρξε η πολιτική των ΗΠΑ», είπε η Ίβεν Πέι, διευθύντρια στη στρατηγική συμβουλευτική εταιρεία Trivium China.
Ο Τραμπ, που χαρακτήρισε τη στρατιωτική παρέλαση «όμορφη» και «πολύ, πολύ εντυπωσιακή», έκανε μια αιχμηρή ανάρτηση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης λέγοντας ότι η Κίνα συνεργαζόταν με τον Πούτιν και τον Κιμ για να «συνωμοτήσουν εναντίον των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής».
Το Κρεμλίνο απάντησε ότι δεν συνωμοτούσαν και υπαινίχθηκε ότι τα σχόλια του Τραμπ είχαν ειρωνικό χαρακτήρα.
Χτυπήθηκαν από τον Τραμπ, αγκαλιάζονται από τον Σι
Αναλυτές λένε ότι ο καταιγισμός δραστηριοτήτων του Σι υπογραμμίζει τη φιλοδοξία της Κίνας να παρουσιαστεί στη διεθνή σκηνή ως αξιόπιστος εταίρος για τις αναπτυσσόμενες χώρες, προσφέροντας πλεονεκτήματα όπως επενδυτικές ευκαιρίες και ακόμη και μια νέα τράπεζα ανάπτυξης – ένα σημαντικό βήμα προς τα εμπρός για τον Οργανισμό Συνεργασίας της Σαγκάης (SCO), που έχει επεκταθεί αισθητά τις τελευταίες δεκαετίες ώστε να περιλαμβάνει επίσης την Ινδία, το Πακιστάν και το Ιράν.
«Το μήνυμα της Κίνας ως πιο αξιόπιστης, σταθερής εναλλακτικής στις Ηνωμένες Πολιτείες βρίσκει απήχηση σε μεγάλα τμήματα του κόσμου, ιδιαίτερα σε όλη την Ασία, η οποία βλέπει τις ΗΠΑ ως μια όλο και πιο επιθετική δύναμη στις παγκόσμιες υποθέσεις», δήλωσε ο Έρικ Όλαντερ, αρχισυντάκτης του China-Global South Project, ενός ερευνητικού οργανισμού.
«Πολλές αναπτυσσόμενες χώρες και κράτη μεσαίας ισχύος μπορεί να παραμένουν κάπως αμφίθυμες απέναντι σε όσα προτείνει η Κίνα με τις νέες της πρωτοβουλίες διακυβέρνησης και ανάπτυξης, αλλά τουλάχιστον όσα λέει η Κίνα είναι στραμμένα προς το μέλλον, κάτι που είναι κρίσιμο για οικονομίες με μεγάλους πληθυσμούς νέων που αναζητούν καλύτερες ευκαιρίες απασχόλησης», είπε ο Όλαντερ.
Ο Σι αντιμετωπίζει σημαντικές προκλήσεις στη διαχείριση αυτού του μεγάλου και συχνά διχασμένου συνασπισμού, καθώς βλέπει προς μια πιθανή τέταρτη θητεία το 2027, ώστε να εδραιώσει περαιτέρω την κληρονομιά του ως ο ισχυρότερος Κινέζος ηγέτης μετά τον Μάο.
Οι παγιωμένες θέσεις της κινεζικής εξωτερικής πολιτικής, συμπεριλαμβανομένων των εδαφικών διαφορών και των βιομηχανικών επιδοτήσεων που έχουν κατακλύσει τις ξένες αγορές με φθηνές εξαγωγές, πιθανότατα θα παραμείνουν σημεία τριβής, σύμφωνα με ειδικούς, ενώ η βαθιά δυσπιστία της Ινδίας απέναντι στην Κίνα δεν πρόκειται να εξαλειφθεί λόγω μιας και μόνο σύντομης συνάντησης.
«Δεν πρόκειται απαραίτητα για μια ευρύτερη στροφή προς μια περισσότερο κινεζοκεντρική διεθνή τάξη πραγμάτων», δήλωσε ο Τόμας από το Asia Society.
