Η παγκόσμια τάξη πραγμάτων δεν επιδέχεται… επισκευή και η Ευρώπη έχει δύο δρόμους: Ή πρέπει να προσαρμοστεί στον νόμο της ζούγκλας, ή να θεσπίσει νέους κανόνες.
Αυτό είναι το δυσοίωνο μήνυμα που πρόκειται να στείλει την Τρίτη 9 Σεπτεμβρίου 2025, σε ένα κείμενο το οποίο περιγράφει λεπτομερώς τις μεγάλες προκλήσεις που βρίσκονται μπροστά της. «Είμαστε μάρτυρες της διάβρωσης της διεθνούς τάξης πραγμάτων που βασίζεται σε κανόνες», αναφέρουν διάφορα σχέδια της ετήσιας Έκθεσης Στρατηγικής Προοπτικής, τα οποία έχει δει το Politico.
Από την ανάληψη των καθηκόντων του, ο Πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, έχει επιδείξει σταθερά περιφρόνηση για θεσμούς όπως ο ΟΗΕ, αποσύροντας τη χρηματοδότηση ή αποχωρώντας από βασικά όργανα του Οργανισμού -για παράδειγμα, από την Ύπατη Αρμοστεία των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες (UNHCR), αλλά και την UNESCO, η οποία δραστηριοποιείται στον τομέα της εκπαίδευσης και της επιστήμης.
Παράλληλα, οι απειλές του Τραμπ για την επιβολή δασμών τόσο στην Ευρωπαϊκή Ένωση όσο και σε άλλες χώρες του κόσμου, έχουν υπονομεύσει περαιτέρω την εξουσία του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου (ΠΟΕ).
Η Κομισιόν θα αναγνωρίσει ότι οι θεσμοί αυτοί πιθανότατα δεν θα ανακάμψουν από την κατάρρευση της παγκόσμιας τάξης πραγμάτων. Σε αυτό το περιβάλλον, η Ευρώπη θα πρέπει να προετοιμαστεί για το ενδεχόμενο να μην υπάρχει επιστροφή. «Η επιστροφή στο προηγούμενο status quo φαίνεται όλο και πιο απίθανη», προειδοποιεί το σχέδιο.
The international world order is beyond repair and Europe should adapt to the law of the jungle — or else come up with new rules.
That’s the bleak message the European Commission is set to give tomorrow in a text detailing major challenges ahead.https://t.co/oN75FCOeur
— POLITICOEurope (@POLITICOEurope) September 8, 2025
Η ΕΕ θα μπορούσε να επηρεαστεί ιδιαίτερα από αυτήν την εξέλιξη. Βασικά χαρακτηριστικά του μπλοκ, όπως η εσωτερική αγορά, οι εμπορικές ροές, οι διεθνείς εταιρικές σχέσεις και τα τεχνικά πρότυπα, εξαρτώνται όλα από ένα λειτουργικό πολυμερές σύστημα.
«Η αστάθεια και η μερική δυσλειτουργία της διεθνούς τάξης και η μερική διάσπαση των παγκόσμιων οικονομιών έχουν αποσταθεροποιητική επίδραση στην ικανότητα της Ε.Ε. να ενεργεί προς το συμφέρον της οικονομίας της και της ευημερίας των πολιτών της», προσθέτει η έκθεση.
Το τελικό κείμενο της έκθεσης που θα παρουσιαστεί την Τρίτη, ενδέχεται να διαφέρει σημαντικά από τα προσχέδια, σημειώνει το Politico.
Έρχεται η νέα παγκόσμια τάξη; Το ερώτημα εντός Ε.Ε.
Η έκθεση της Κομισιόν στοχεύει να κατευθύνει ευρύτερες πολιτικές της Ε.Ε. που καλύπτουν τομείς όπως το εμπόριο, η τεχνολογία, το κλίμα κ.α.
Θα καλεί την Ευρώπη να είναι έτοιμη για την έλευση της τεχνητής νοημοσύνης που θα ανταποκρίνεται στην ανθρώπινη σκέψη, για τη ρύθμιση των τεχνολογιών που μειώνουν την ισχύ του ήλιου και για την εξέταση της εξόρυξης κρίσιμων ορυκτών από το Διάστημα και τα βάθη της θάλασσας.
Αντί να προσκολλάται στην παλαιά τάξη που βασίζεται σε κανόνες, η Ευρώπη θα πρέπει να ηγηθεί μιας διεθνούς προσπάθειας για τη μεταρρύθμισή της, θα αναφέρει το έγγραφο, σύμφωνα πάντα με το Politico.
«Η ΕΕ θα πρέπει να διαμορφώσει ενεργά και με συνεκτική προσέγγιση τη συζήτηση σχετικά με μια νέα παγκόσμια τάξη πραγμάτων, βασισμένη σε κανόνες και μια μεταρρύθμιση του πολυμερισμού», αναφέρει το σχέδιο, επισημαίνοντας τον ΟΗΕ και τον ΠΟΕ ως βασικούς θεσμούς που πρέπει να τεθούν στο επίκεντρο.
Επίσης, η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν θα πρέπει να διστάζει να σχηματίσει «νέες συμμαχίες, βασισμένες σε κοινά συμφέροντα», συμβουλεύει.
