Η πλειοψηφία των δικαστών του ανώτατου δικαστηρίου της Βραζιλίας ψήφισε υπέρ της καταδίκης του πρώην προέδρου της χώρας Ζαΐρ Μπολσονάρου για συνωμοσία στρατιωτικού πραξικοπήματος, αφήνοντάς τον ακροδεξιό λαϊκιστή αντιμέτωπο με πολυετή ποινή φυλάκισης για την ηγεσία της εγκληματικής συνωμοσίας.
Η δικαστής Κάρμεν Λούσια Αντούνες Ρόσα αποφάνθηκε την Πέμπτη ότι ο Μπολσονάρου – πρώην αλεξιπτωτιστής που εξελέγη πρόεδρος το 2018 – ήταν ένοχος επειδή επιχείρησε να παραμείνει βίαια στην εξουσία μετά την ήττα του στις εκλογές του 2022, γεγονός που σημαίνει ότι τρεις από τους πέντε δικαστές που συμμετείχαν στη δίκη είχαν κρίνει ένοχο τον πρώην ηγέτη της Βραζιλίας.
Κατά την ανακοίνωση της καθοριστικής ψήφου της, η Ρόσα κατήγγειλε αυτό που χαρακτήρισε απόπειρα να «σπαρθεί ο κακοήθης σπόρος της αντιδημοκρατίας» στη Βραζιλία – αλλά ταυτόχρονα χαιρέτισε το γεγονός ότι οι θεσμοί της χώρας άντεξαν και αντιστέκονται.
«Η βραζιλιάνικη δημοκρατία δεν κλονίστηκε», δήλωσε η Ρόσα σε δικαστήριο στην πρωτεύουσα, Μπραζίλια, προειδοποιώντας για τη διάδοση του «ιού του αυταρχισμού».
Την Τρίτη, δύο ακόμη δικαστές, ο Αλεξάντρε ντε Μοράες και ο Φλάβιο Ντίνο, δήλωσαν επίσης ότι ο 70χρονος πολιτικός είναι ένοχος για την ηγεσία αυτού που ο πρώτος χαρακτήρισε «εγκληματική οργάνωση», η οποία είχε επιδιώξει να βυθίσει ξανά τη νοτιοαμερικανική χώρα στη δικτατορία.
«Ο Ζαΐρ Μπολσονάρου ήταν ο ηγέτης αυτής της εγκληματικής δομής», δήλωσε ο Μοράες κατά τη διάρκεια μιας πεντάωρης αγόρευσης, στην οποία παρουσίασε μια ολοκληρωμένη αποτύπωση της αργά εξελισσόμενης συνωμοσίας κατά της βραζιλιάνικης δημοκρατίας.
«Το θύμα είναι το βραζιλιάνικο κράτος», είπε ο Μοράες, υποστηρίζοντας ότι η συνωμοσία εξελισσόταν από τον Ιούλιο του 2021 έως τον Ιανουάριο του 2023, όταν οι υποστηρικτές του Μπολσονάρου προκάλεσαν χάος στην Μπραζίλια μετά την ανάληψη της εξουσίας από τον νικητή των εκλογών, τον αριστερό Λουίς Ινάσιο Λούλα ντα Σίλβα.
Ένας τέταρτος δικαστής, ο Λουίς Φουξ, ψήφισε την Τετάρτη υπέρ της αθώωσης του Μπολσονάρου, ισχυριζόμενος ότι δεν υπήρχε «απολύτως καμία απόδειξη» πως ο πρώην πρόεδρος γνώριζε ή συμμετείχε σε υποτιθέμενο σχέδιο δολοφονίας του Λούλα και του Μοράες στα τέλη του 2022 ή ότι είχε επιχειρήσει να οργανώσει πραξικόπημα.
Ο Φουξ χαρακτήρισε την εξέγερση της 8ης Ιανουαρίου 2023 – όταν σκληροπυρηνικοί μπολσοναριστές λεηλάτησαν το ανώτατο δικαστήριο, το προεδρικό μέγαρο και το Κογκρέσο – «βαρβαρική πράξη» που προκάλεσε «ζημιά κλίμακας Αμαζονίου». Ωστόσο, ο δικαστής – ο οποίος επίσης, με αμφιλεγόμενο τρόπο, υποστήριξε ότι το δικαστήριο δεν είχε δικαιοδοσία στην υπόθεση – ισχυρίστηκε ότι δεν υπήρχαν αποδείξεις πως ο Μπολσονάρου ευθυνόταν για την υποκίνηση των ταραχών.
Παρά ταύτα, ο Φουξ ψήφισε υπέρ της καταδίκης δύο εκ των στενότερων συμμάχων του Μπολσονάρου – του πρώην υπουργού Άμυνας στρατηγού Βάλτερ Μπράγκα Νέτο και του πρώην υπασπιστή του αντισυνταγματάρχη Μάουρο Σιντ – για το έγκλημα της βίαιης απόπειρας κατάργησης της βραζιλιάνικης δημοκρατίας. Ο δικαστής κατέληξε ότι οι δύο άνδρες είχαν συμβάλει στον σχεδιασμό και τη χρηματοδότηση ενός σχεδίου δολοφονίας του Μοράες με σκοπό να προκαλέσουν κοινωνικό χάος, το οποίο ελπίζαν ότι θα πυροδοτούσε στρατιωτική επέμβαση.
Η ποινή του Μπολσονάρου αναμένεται να οριστεί την Παρασκευή, αφού ψηφίσει και ο τελευταίος δικαστής, ο Κριστιάνο Ζανίν. Ειδικοί αναφέρουν ότι η ποινή για εγκλήματα όπως η οργάνωση πραξικοπήματος και η βίαιη απόπειρα κατάργησης της δημοκρατίας της Βραζιλίας θα μπορούσε να φτάσει έως και τα 43 χρόνια. Ο πρώην πρόεδρος δεν παρέστη στο δικαστήριο αυτή την εβδομάδα, παραμένοντας στη βίλα του εκεί κοντά, όπου βρίσκεται σε κατ’ οίκον περιορισμό και όπου έχουν τοποθετηθεί αστυνομικοί για να διασφαλίσουν ότι δεν θα διαφύγει σε κάποια από τις ξένες πρεσβείες της Μπραζίλια.
Ο ενθουσιασμός των προοδευτικών για την πτώση ενός προέδρου που κατηγορείται για την ανεξέλεγκτη καταστροφή του περιβάλλοντος, τις εκατοντάδες χιλιάδες θανάτους από τον κορονοϊό και τις επιθέσεις κατά μειονοτήτων, μετριάζεται από τη συνειδητοποίηση ότι το πολιτικό του κίνημα παραμένει πολύ ζωντανό. Κάποιοι φοβούνται ότι η αμφισβήτηση της αρμοδιότητας των δικαστών από τον Φουξ θα μπορούσε να ανοίξει τον δρόμο για νομικές προσφυγές και ακόμη και για την ακύρωση της δίκης στο μέλλον.
