Όταν ένα δικαστήριο του Παρισιού επέβαλε στον Νικολά Σαρκοζί ποινή φυλάκισης πέντε ετών την Πέμπτη – για ποινική συνωμοσία σε σχέδιο άντλησης προεκλογικών κεφαλαίων από το καθεστώς του Λίβυου δικτάτορα Μουαμάρ Καντάφι – ήταν μια ιστορική στιγμή για τη σύγχρονη Γαλλία, σχολιάζει ο Guardian σε ανάλυσή του.
Ο Σαρκοζί, που υπηρέτησε ως πρόεδρος από το 2007 έως το 2012, ήταν γνωστός κατά τη θητεία του όχι μόνο για τη σκληρή στάση του στο ζήτημα της μετανάστευσης και της εθνικής ταυτότητας, αλλά και για την υποστήριξή του σε αυστηρότερες ποινές για τους παραβάτες. Τώρα αναμένεται να οδηγηθεί στη φυλακή μέσα στους επόμενους μήνες.
Πρόκειται για μια θεαματική πτώση και ένα σημείο καμπής στη μακροχρόνια προσπάθεια της Γαλλίας να αντιμετωπίσει τη διαφθορά και τις ποινικές κατηγορίες σε βάρος πολιτικών, σημειώνει το βρετανικό μέσο.
Η ποινή του Σαρκοζί συνιστά την πρώτη φορά στη σύγχρονη ιστορία της Γαλλίας που ένας πρώην πρόεδρος διατάσσεται να παρουσιαστεί στις πύλες της φυλακής και να εκτίσει ποινή. Οι ποινικές έρευνες και οι δίκες εν ενεργεία και πρώην Γάλλων πολιτικών δεν είναι κάτι καινούργιο, και η εμπιστοσύνη των ψηφοφόρων στην ακεραιότητα των εκλεγμένων αξιωματούχων έχει φθίνουσα πορεία, αλλά οι δικαστές στη δίκη του Σαρκοζί φάνηκαν να θέλουν να στείλουν το μήνυμα ότι οι πολιτικοί δεν θα έχουν εύκολη μεταχείριση.
Καθώς ο 70χρονος Σαρκοζί, καθόταν στο δικαστήριο πλαισιωμένος από τη σύζυγό του, την τραγουδίστρια Κάρλα Μπρούνι-Σαρκοζί, και τους τρεις ενήλικους γιους του, οι δικαστές εξέπληξαν το ακροατήριο διατάσσοντας μια ιδιαιτέρως αυστηρή ειδική πρόβλεψη που σημαίνει ότι ο Σαρκοζί θα φυλακιστεί κατόπιν ραντεβού σε ημερομηνία το αργότερο έως τις 13 Φεβρουαρίου. Έχει κληθεί σε πρώτη συνάντηση με τον εισαγγελέα του κράτους στις 13 Οκτωβρίου για να καθοριστεί η ημερομηνία.
Η πρόεδρος του δικαστηρίου, Ναταλί Γκαβαρίνο, αιτιολόγησε την ποινή λέγοντας ότι τα πραγματικά περιστατικά της υπόθεσης είχαν «εξαιρετική βαρύτητα» και ήταν «πιθανό να υπονομεύσουν την εμπιστοσύνη των πολιτών».
Ο Σαρκοζί κρίθηκε ένοχος για ποινική συνωμοσία σχετικά με τις προσπάθειες στενών συνεργατών του να εξασφαλίσουν κεφάλαια από τη Λιβύη, επί εποχής Καντάφι, για την επιτυχημένη προεδρική του εκστρατεία το 2007. Ο Καντάφι ανατράπηκε και σκοτώθηκε το 2011.
Ο Σαρκοζί έχει αρνηθεί πάντοτε οποιαδήποτε παρανομία στην υπόθεση. Παρόλο που θα ασκήσει έφεση κατά της καταδίκης του, η ειδική πρόβλεψη σημαίνει ότι η ποινή φυλάκισής του θα παραμείνει σε ισχύ κατά τη διάρκεια της διαδικασίας έφεσης. Ο Σαρκοζί, διαμαρτυρόμενος για την αθωότητά του, δήλωσε πικρά έξω από το δικαστήριο ότι πιθανότατα θα «αναγκαστεί να εμφανιστεί με χειροπέδες στην έφεσή του».
Το 2011, ο δεξιός Ζακ Σιράκ, τότε 79 ετών, έγινε ο πρώτος πρώην πρόεδρος που καταδικάστηκε για διαφθορά, ύστερα από κατηγορίες για υπεξαίρεση σε σκάνδαλο χρηματοδότησης κόμματος που σχετιζόταν με την περίοδο που ήταν δήμαρχος Παρισιού. Για πρώτη φορά στην ιστορία, του επιβλήθηκε ποινή φυλάκισης δύο ετών με αναστολή. Δεν συμμετείχε στη δίκη του, καθώς οι γιατροί έκριναν ότι υπέφερε από σοβαρές απώλειες μνήμης. Ωστόσο, ο Σιράκ, που προέβαλλε την εικόνα του «χαριτωμένου απατεώνα» και είχε μια από τις μακροβιότερες πολιτικές καριέρες στην Ευρώπη, διατήρησε υψηλά επίπεδα δημοτικότητας παρά την καταδίκη του, μέχρι τον θάνατό του σε ηλικία 86 ετών.
Απίθανο να αποκατασταθεί η πολιτική του κληρονομιά
Για τον Σαρκοζί, τα πράγματα είναι πολύ διαφορετικά. Η πολιτική του κληρονομιά φαίνεται πλέον σχεδόν αδύνατο να αποκατασταθεί. «Στη λαϊκή φαντασία, η ποινική συνωμοσία παραπέμπει πραγματικά σε συμπεριφορά τύπου μαφίας», είπε ο πολιτικός επιστήμονας Μπρουνό Κοτρέ. «Συνδέεται με το σοβαρό οργανωμένο έγκλημα».
Όταν ο Σαρκοζί δήλωσε στους δημοσιογράφους έξω από το δικαστήριο ότι είναι αθώος, έθεσε υπό αμφισβήτηση το δικαστικό σύστημα και το κράτος δικαίου, ανεβάζοντας την ένταση της ρητορικής του και υπονοώντας ότι η ποινή του οφειλόταν σε «εκείνους που τον μισούν», αφήνοντας αιχμές για κάποιο είδος «βαθέος κράτους».
Αυτό συμβαίνει ενώ το γαλλικό δικαστικό σύστημα επιδιώκει τον τελευταίο χρόνο να δείξει ότι θα είναι αυστηρό όχι μόνο με πρώην προέδρους αλλά και με όσους έχουν μελλοντικές προεδρικές φιλοδοξίες.
Ύστερα από μια δίκη εννέα εβδομάδων, η Γαλλίδα ακροδεξιά ηγέτιδα Μαρίν Λεπέν κρίθηκε ένοχη τον Μάρτιο για υπεξαίρεση ευρωπαϊκών κοινοβουλευτικών κονδυλίων μέσω ενός σκανδάλου εικονικών θέσεων εργασίας άνευ προηγουμένου σε έκταση και διάρκεια. Της απαγορεύτηκε αμέσως να θέσει υποψηφιότητα για δημόσιο αξίωμα για πέντε χρόνια, κάτι που μπορεί να την εμποδίσει να διεκδικήσει για τέταρτη φορά την προεδρία της Γαλλίας το 2027.
Το γεγονός ότι η ποινή της επιβλήθηκε με άμεση ισχύ ήταν ένα σοκ για τη Λεπέν, η οποία διαμαρτυρήθηκε, κατηγορώντας μια «τυραννία των δικαστών» ότι πήρε μια «πολιτική απόφαση» εναντίον της. Η δίκη της σε δεύτερο βαθμό ξεκινά τον Ιανουάριο.
Όταν ο Σαρκοζί καταδικάστηκε την Πέμπτη, η Λεπέν έσπευσε επίσης να επικρίνει τους δικαστές επειδή του επέβαλαν ποινή που θα εφαρμοστεί άμεσα και δεν θα ανασταλεί κατά τη διαδικασία της έφεσης.
Ο Σαρκοζί έχει ήδη μακρύ ιστορικό με το γαλλικό δικαστικό σύστημα. Αν και οι κατηγορίες περί μυστικής συμφωνίας χρηματοδότησης προεκλογικής εκστρατείας με το λιβυκό καθεστώς ήταν η μεγαλύτερη δίκη διαφθοράς που αντιμετώπισε, είχε ήδη καταδικαστεί σε δύο ξεχωριστές υποθέσεις και του είχε αφαιρεθεί η υψηλότερη διάκριση της Γαλλίας, η Λεγεώνα της Τιμής.
Στην πρώτη υπόθεση, ο Σαρκοζί καταδικάστηκε για διαφθορά και εμπορία επιρροής σχετικά με παράνομες προσπάθειες να εξασφαλίσει ευνοϊκή μεταχείριση από δικαστή. Του επιβλήθηκε ποινή φυλάκισης ενός έτους, την οποία εξέτισε φέτος με ηλεκτρονικό βραχιολάκι για τρεις μήνες χωρίς να οδηγηθεί σε φυλακή, πριν του χορηγηθεί υπό όρους αποφυλάκιση – μια πρωτιά για πρώην αρχηγό κράτους.
Σε δεύτερη υπόθεση, ο Σαρκοζί καταδικάστηκε για απόκρυψη παράνομης υπερδαπάνης στην προεκλογική εκστρατεία του 2012, στην οποία ηττήθηκε από τον σοσιαλιστή υποψήφιο Φρανσουά Ολάντ. Έχει ασκήσει έφεση και για τις δύο καταδίκες.
Παρά τις καταδίκες, ο Σαρκοζί μέχρι τώρα διατηρούσε επιρροή – σημαντικά πολιτικά πρόσωπα εξακολουθούσαν να συρρέουν για να τον συναντήσουν και να τον συμβουλευτούν. Πρόσφατα συνάντησε τον νέο πρωθυπουργό Σεμπαστιάν Λεκορνί, ο οποίος δεν έχει ακόμη σχηματίσει νέα κυβέρνηση, και το καλοκαίρι συναντήθηκε με τον ακροδεξιό ηγέτη Ζορντάν Μπαρντελά, πρόεδρο του κόμματος Εθνικός Συναγερμός της Λεπέν.
Μόλις φυλακιστεί, ο Σαρκοζί, όπως κάθε άλλος κρατούμενος, θα μπορεί να ζητήσει αποφυλάκιση ή μετατροπή της ποινής του σε κατ’ οίκον περιορισμό με ηλεκτρονικό βραχιολάκι. Θα ήθελε να διατηρήσει την πολιτική του επιρροή και τη φήμη του όσο εκκρεμεί η έφεσή του. Αλλά τίποτα δεν είναι λιγότερο βέβαιο, καταλήγει ο Guardian.
