Ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Αντόνιο Κόστα ηγείται μιας προσπάθειας για την προώθηση της ένταξης της Ουκρανίας στην ΕΕ, παρά τις αντιθέσεις που έχουν εκφραστεί επίσημα από χώρες, όπως η Ουγγαρία, αλλά και παρασκηνιακά από αξιωματούχους, που εκφράζουν επιφυλάξεις για το εάν το Κίεβο πληροί πραγματικά τις προϋποθέσεις για να γίνει κράτος – μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Υπενθυμίζεται πως ο πρώην πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ζαν Κλοντ Γιούνκερ, έχοντας πλέον τη δυνατότητα να μιλήσει χωρίς περιορισμούς και δεσμεύσεις, καθώς δεν κατέχει κάποιο επίσημο αξίωμα, προειδοποίησε πως θα ήταν λάθος η ένταξη της Ουκρανίας στην ΕΕ.
Όπως τόνισε το Κίεβο δεν είναι έτοιμο για μια πλήρη ένταξη και υπογράμμισε πως η Κομισιόν θα πρέπει να είναι «πολύ προσεκτική» όσον αφορά την εισδοχή νέων μελών. Η διαφθορά, η αδύναμη οικονομία και η έλλειψη κρατικής δομής καθιστούν την Ουκρανία απαράδεκτη για ένταξη προς το παρόν, δήλωσε σε συνέντευξή του στο Euronews, τον Φεβρουάριο.
Το σχέδιο του Κόστα για «bypass» στην ΕΕ
Οι πρωτοβουλίες του Κόστα τρέχουν ενόψει και της κρίσιμης συνόδου που θα έχουν οι ευρωπαίοι ηγέτες στην Κοπεγχάγη. Πέντε διπλωμάτες και αξιωματούχοι που μίλησαν υπό τον όρο της ανωνυμίας στο Politico, ανέφερε πως ο Κόστα αναζητά υποστήριξη από ηγεσίες των κρατών – μελών της ΕΕ προκειμένου να απλοποιηθεί η διαδικασία ένταξης νέων μελών και να ξεπεραστεί το αδιέξοδο για τις υποψηφιότητες της Ουκρανίας και Μολδαβίας.
Πρώτος βασικός στόχος αυτών των πρωτοβουλιών είναι να παρακαμφθεί ο Ούγγρος πρωθυπουργός Βίκτορ Όρμπαν, ο οποίος αξιοποιεί το δικαίωμα βέτο που έχει για να μπλοκάρει την πορεία της Ουκρανίας προς την ΕΕ.
Υπενθυμίζεται πως με βάση τους ισχύοντες κανόνες, όλα τα στάδια της ενταξιακής διαδικασίας απαιτούν ομοφωνία και από τα 27 κράτη – μέλη. Σημειώνεται επίσης πως η Μολδαβία, που είναι επίσης υποψήφια χώρα προς ένταξη, έχει συνδεθεί διαδικαστικά με την υπόθεση της Ουκρανίας και άρα δεν μπορεί να προχωρήσει όσο διατηρείται το αδιέξοδο με το Κίεβο.
Πηγές αναφέρουν πως το σχέδιο του Κόστα προβλέπει ότι τα αποκαλούμενα «διαπραγματευτικά clusters» – δηλαδή βασικά νομικά βήματα στον δρόμο για την ένταξη – θα μπορούσαν να ανοίγουν με την έγκριση ειδικής πλειοψηφίας των κρατών-μελών και όχι με ομοφωνία.
Για το κλείσιμο ενός cluster θα απαιτείται η στήριξη όλων των κρατών μελών, αλλά η ειδική πλειοψηφία για την έναρξη της διαδικασίας θα επέτρεπε στην Ουκρανία και τη Μολδαβία να ξεκινήσουν τις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις και να δείξουν πρόοδο σε συγκεκριμένους τομείς. Έτσι, σύμφωνα με πηγή που γνωρίζει τους σχεδιασμούς, οι δύο χώρες θα μπορούσαν να συνεχίσουν την πορεία τους ακόμη κι αν ένα ή δύο κράτη αντιτίθενται.
Πιέσεις Κόστα σε Ευρωπαίους ηγέτες
Οι διπλωμάτες ανέφεραν ότι ο Κόστα έχει προσεγγίσει απευθείας στους ηγέτες της ΕΕ, τόσο με επισκέψεις στις πρωτεύουσες των κρατών μελών, όσο και με διμερείς συνομιλίες στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη.
«Η διεύρυνση είναι σημαντική προτεραιότητα για τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου», δήλωσε ένας από τους αξιωματούχους στο Politico. «Τη θεωρεί ως τη σημαντικότερη γεωπολιτική επένδυση που μπορεί να κάνει η ΕΕ. Γι’ αυτό πιστεύει ότι είναι ουσιαστικό να συνεχιστούν οι συζητήσεις για τρόπους που θα διασφαλίσουν ότι οι μεταρρυθμιστικές προσπάθειες της Ουκρανίας θα μεταφραστούν σε χειροπιαστά βήματα».
Σημειώνεται πως η επίτροπος Διεύρυνσης της ΕΕ, Μάρτα Κος, θα επισκεφθεί την Ουκρανία τη Δευτέρα, καθώς η χώρα ολοκληρώνει τη διαδικασία εξέτασης της απαραίτητης νομοθεσίας για την πρόοδό της προς την υποψηφιότητα.
«Όλα τα clusters έχουν εξεταστεί σε χρόνο-ρεκόρ. Η Ουκρανία ανταποκρίθηκε. Η Ουκρανία είναι έτοιμη για το επόμενο βήμα. Τώρα είναι στο χέρι των κρατών-μελών να δώσουν το πράσινο φως», είπε η Κος στο Politico. «Ούτε η Ουκρανία ούτε η Ευρώπη μπορούν να αντέξουν μια επιβράδυνση στη δυναμική των μεταρρυθμίσεων. Αυτή είναι η στιγμή για επιτάχυνση».
