Η χρηματοδότηση της ομοσπονδιακής κυβέρνησης των ΗΠΑ λήγει τα μεσάνυχτα της Τρίτης, εκτός κι αν το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα του Ντόναλντ Τραμπ καταφέρει να βρει συμβιβασμό με τους Δημοκρατικούς για τον νέο προϋπολογισμό.
Αν δεν υπάρξει συμφωνία, αρκετές –αλλά όχι όλες– οι υπηρεσίες του αμερικανικού κράτους θα αναστείλουν προσωρινά τη λειτουργία τους, με τις ΗΠΑ να οδηγούνται σε shutdown.
Γιατί απειλείται με «λουκέτο» η κυβέρνηση των ΗΠΑ;
H αδυναμία των δύο κομμάτων να συμφωνήσουν σε νομοσχέδιο χρηματοδότησης για τον Οκτώβριο και τους επόμενους μήνες οδηγεί shutdown της κυβέρνησης.
Οι Ρεπουμπλικανοί έχουν τον έλεγχο και των δύο σωμάτων του Κογκρέσου, ωστόσο στη Γερουσία δεν διαθέτουν τους 60 ψήφους που απαιτούνται για να περάσει το νομοσχέδιο. Αυτό δίνει στους Δημοκρατικούς ένα σημαντικό διαπραγματευτικό χαρτί.
Οι Δημοκρατικοί αρνούνται να στηρίξουν το σχέδιο των Ρεπουμπλικανών, υποστηρίζοντας ότι θα κάνει πιο δύσκολη την πρόσβαση των Αμερικανών στην υγειονομική περίθαλψη. Απαιτούν την παράταση των φορολογικών πιστώσεων που μειώνουν το κόστος ασφάλισης για εκατομμύρια πολίτες, την ανατροπή των περικοπών στο Medicaid, αλλά και την ακύρωση των περικοπών που έγιναν στα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC) και στο Εθνικό Ινστιτούτο Υγείας (NIH).
Πότε θα γίνει το shutdown;
Αν δεν υπάρξει συμφωνία, η κυβέρνηση θα οδηγηθεί στις (05:01 ώρα Ελλάδας) – στο πρώτο shutdown έπειτα από σχεδόν επτά χρόνια.
Το τελευταίο shutdown είχε σημειωθεί στα τέλη του 2018, κατά την πρώτη θητεία του Τραμπ. Και οι δύο πλευρές κάνουν απέλπιδες προσπάθειες για να αποφευχθεί η επανάληψή του, ωστόσο οι θέσεις τους παραμένουν αμετακίνητες.
Πόσο πιθανό είναι το shutdown;
Οι πιθανότητες θεωρούνται υψηλές. Ο Αντιπρόεδρος JD Vance δήλωσε τη Δευτέρα ότι η κυβέρνηση το περιμένει ως πολύ πιθανό σενάριο.
Η πλευρά του Τραμπ δείχνει απρόθυμη να κάνει παραχωρήσεις. Υπολογίζει ότι οι πολίτες θα κατηγορήσουν τους Δημοκρατικούς – καθώς εκείνοι θέτουν αιτήματα με αντάλλαγμα τη χρηματοδότηση.
Οι Δημοκρατικοί, από την άλλη, πιστεύουν ότι ο αγώνας τους για τη διατήρηση των επιδοτήσεων υγείας είναι δημοφιλής, ενώ μετά από τις υποχωρήσεις του Μαρτίου βρίσκονται υπό πίεση από τη βάση τους να συγκρουστούν πιο δυναμικά.
Τι διαφορετικό υπάρχει αυτή τη φορά;
Αυτό που ξεχωρίζει είναι η στάση του Λευκού Οίκου.
Στο παρελθόν, τα shutdown θεωρούνταν πολιτικά επικίνδυνα, καθώς ταλαιπωρούσαν τους πολίτες και έπλητταν το προφίλ τόσο του Προέδρου όσο και του Κογκρέσου.
Όμως η κυβέρνηση Τραμπ δείχνει πρόθυμη να αφήσει «κλειστά» τμήματα του κράτους για μεγάλο διάστημα. Μάλιστα, έχει αφήσει να εννοηθεί ότι το shutdown μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να χαρακτηριστούν και επίσημα «μη απαραίτητοι» δημόσιοι υπάλληλοι – οι οποίοι στη συνέχεια θα μπορούσαν να απολυθούν οριστικά.
Τα προηγούμενα χρόνια, μετά από κάθε shutdown, οι υπηρεσίες επανέρχονταν κανονικά στα επίπεδα προ της κρίσης. Όμως, τους τελευταίους εννέα μήνες, η κυβέρνηση έχει ήδη μειώσει δραστικά τις δαπάνες και τον αριθμό των υπαλλήλων, δοκιμάζοντας τα όρια της προεδρικής εξουσίας. Ένα νέο shutdown θα μπορούσε να επιταχύνει αυτές τις περικοπές.
Ποιες θα είναι οι συνέπειες;
Δεν θα «κλείσει» όλο το κράτος.
Η προστασία των συνόρων, η ιατρική περίθαλψη στα νοσοκομεία, η αστυνόμευση και ο έλεγχος της εναέριας κυκλοφορίας θα συνεχιστούν.
Οι συντάξεις και οι παροχές Medicare θα εξακολουθήσουν να καταβάλλονται, όμως η επαλήθευση στοιχείων και η έκδοση νέων καρτών πιθανόν θα σταματήσουν.
Οι «απαραίτητοι» υπάλληλοι θα συνεχίσουν να εργάζονται – συχνά χωρίς μισθό προσωρινά – ενώ οι «μη απαραίτητοι» θα τεθούν σε υποχρεωτική άδεια άνευ αποδοχών.
Αυτό σημαίνει ότι υπηρεσίες όπως η επισιτιστική βοήθεια, τα ομοσπονδιακά νηπιαγωγεία, η χορήγηση φοιτητικών δανείων, οι έλεγχοι τροφίμων και τα εθνικά πάρκα αναμένεται να περιοριστούν ή να ανασταλούν.
Εάν η κρίση παραταθεί, ενδέχεται να προκύψουν καθυστερήσεις στα ταξίδια, καθώς οι απλήρωτοι εργαζόμενοι μπορεί να μην προσέρχονται στις θέσεις τους. Ένα μακροχρόνιο shutdown θα μπορούσε επίσης να επιφέρει σοβαρές δευτερογενείς επιπτώσεις στην αμερικανική οικονομία.
Πόσο συχνά συμβαίνουν shutdowns στις ΗΠΑ;
Αρκετά συχνά τα τελευταία 50 χρόνια.
Κατά την πρώτη προεδρική θητεία του Τραμπ σημειώθηκαν τρία shutdowns, ανάμεσά τους και το μεγαλύτερο στην ιστορία – διάρκειας 36 ημερών – που έληξε τον Ιανουάριο του 2019, λόγω της διαμάχης για τη χρηματοδότηση του τείχους στα σύνορα με το Μεξικό.
Το Γραφείο Προϋπολογισμού του Κογκρέσου (CBO) είχε εκτιμήσει τότε ότι η οικονομική δραστηριότητα μειώθηκε κατά περίπου 11 δισ. δολάρια, εκ των οποίων τα 3 δισ. δεν ανακτήθηκαν ποτέ.
