Η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ετοιμάζεται να αντιμετωπίσει την επόμενη εβδομάδα στις 9 Οκτωβρίου δύο ψηφοφορίες δυσπιστίας στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
Πρόκειται για τη δεύτερη φορά μέσα σε λιγότερους από τρεις μήνες που η Επικεφαλής της Κομισιόν βρίσκεται αντιμέτωπη με μια τέτοια διαδικασία — κάτι πρωτοφανές για τα δεδομένα της Ε.Ε. Παρά την αυξανόμενη κριτική, τα διαθέσιμα στοιχεία δείχνουν πως η φον ντερ Λάιεν θα παραμείνει στη θέση της, αν και η φθορά στη στήριξή της είναι όλο και πιο αισθητή.
Η Ολομέλεια αριθμεί 719 ευρωβουλευτές.
Για να «πέσει» η πρόεδρος της Επιτροπής απαιτείται αυξημένη πλειοψηφία δύο τρίτων των παρόντων. Οι δύο προτάσεις δυσπιστίας έχουν κατατεθεί από τα δύο άκρα του πολιτικού φάσματος: η πρώτη από την ακροδεξιά ομάδα «Πατριώτες για την Ευρώπη» και η δεύτερη από την Αριστερά.
Μαζί με μια μικρότερη ομάδα ακροδεξιών, οι εισηγητές αριθμούν 158 βουλευτές — πολύ μακριά από την απαιτούμενη πλειοψηφία. Αυτό σημαίνει ότι για να υπάρξει πραγματική απειλή, θα έπρεπε μεγάλα τμήματα των κεντρώων παρατάξεων να εγκαταλείψουν τη φον ντερ Λάιεν.
Kριτική από όλες τις πλευρές
Ακόμη και στο ίδιο το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα (ΕΛΚ), από το οποίο προέρχεται, ακούγεται όλο και πιο συχνά δυσφορία για τις επιλογές της. Στελέχη παραδέχονται ότι «οι κινήσεις της είναι δύσκολο να χωνευτούν», αναφερόμενα ιδίως στη μονομερή ανακοίνωσή της ότι η Ε.Ε. θα προχωρήσει σε κυρώσεις κατά του Ισραήλ για την εισβολή στη Γάζα, χωρίς προηγούμενη διαβούλευση.
Η κριτική προς την πρόεδρο της Κομισιόν προέρχεται από διαφορετικές αφετηρίες:
Η Αριστερά την κατηγορεί για έλλειψη διαφάνειας και κακές εμπορικές συμφωνίες με τις ΗΠΑ και τη Λατινική Αμερική. Οι Πράσινοι για οπισθοχώρηση στους κλιματικούς στόχους και «οικολογική οπισθοδρόμηση». Οι Σοσιαλιστές για χειρισμούς στο εμπόριο, τη Γάζα και την αποδυνάμωση της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας.
Η Δεξιά για αποφάσεις που θεωρούνται αυθαίρετες και για παραγκωνισμό του Κοινοβουλίου σε σημαντικές επιλογές πολιτικής.
Όμως, παρά τη δυσαρέσκεια, η πλειοψηφία των κεντρώων ομάδων —ΕΛΚ, Σοσιαλιστές & Δημοκράτες (S&D), Renew και Πράσινοι— δεν δείχνει διάθεση να «πατήσει το κουμπί» της ανατροπής.
Στην προηγούμενη ψηφοφορία τον Ιούλιο, που είχε κατατεθεί από τους Ευρωπαίους Συντηρητικούς και Μεταρρυθμιστές (ECR), μόλις 175 ευρωβουλευτές ψήφισαν υπέρ της πρότασης δυσπιστίας. Παρά την έντονη κριτική, οι περισσότεροι κεντρώοι είτε απείχαν 86, είτε ψήφισαν «παρών» 11, είτε τη στήριξαν 355, θεωρώντας ότι η διαδικασία ήταν απλώς ένα ακροδεξιό παιχνίδι αποσταθεροποίησης.
Αυτή τη φορά, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του POLITICO, ο αριθμός των «όχι» προς τη φον ντερ Λάιεν μπορεί να φτάσει τους 305. Ωστόσο, ακόμη κι αυτό το δυσμενές σενάριο υπολείπεται κατά πολύ του απαιτούμενου ορίου των 480 ψήφων.
Οι «γκρίζες ζώνες»
Η γαλλική αντιπροσωπεία των Πράσινων, που απείχε τον Ιούλιο, έχει δηλώσει ότι τώρα θα ψηφίσει υπέρ της πρότασης δυσπιστίας.
Στους Σοσιαλιστές, ενώ η επίσημη γραμμή είναι στήριξη, κάποιες εθνικές αντιπροσωπείες ή μεμονωμένοι βουλευτές αφήνουν ανοιχτό το ενδεχόμενο διαφοροποίησης.
Η φιλελεύθερη ομάδα Renew παρουσιάζει εσωτερικές διαφωνίες, με τη γερμανική FDP να προαναγγέλλει στήριξη στη φον ντερ Λάιεν «για λόγους σταθερότητας», αλλά με άλλες εθνικές αντιπροσωπείες να κρατούν αποστάσεις.
Γιατί θα «πέσει» δύσκολα η φον ντερ Λάιεν
Οι περισσότεροι ευρωβουλευτές των κεντρώων κομμάτων θεωρούν ότι η ανατροπή της θα οδηγούσε σε χειρότερη λύση.
Επιπλέον, μια τέτοια εξέλιξη θα σήμαινε την αποχώρηση και των επιτρόπων που προέρχονται από Σοσιαλιστές και Φιλελεύθερους, μειώνοντας την πολιτική επιρροή τους.
«Δεν θα συμμετάσχουμε σε τέτοια σκόπιμα αποσταθεροποιητικά παιχνίδια», δήλωσε χαρακτηριστικά η επικεφαλής της γερμανικής FDP στο Ευρωκοινοβούλιο και πρόεδρος της Επιτροπής Άμυνας, Μαρί-Άγκνες Στρακ-Τσίμερμαν.
Η φον ντερ Λάιεν μπαίνει στις διπλές ψηφοφορίες δυσπιστίας με εμφανώς μειωμένη στήριξη και αυξανόμενη κριτική για το στιλ και τις αποφάσεις της. Όμως, με βάση τα αριθμητικά δεδομένα και την πολιτική λογική, δύσκολα θα συγκεντρωθεί η απαιτούμενη πλειοψηφία για να απομακρυνθεί.
Αντίθετα, οι ψηφοφορίες αναμένεται να λειτουργήσουν περισσότερο ως «βαρόμετρο» της φθοράς της και ως μήνυμα πως η διαδρομή μέχρι τις ευρωεκλογές θα είναι γεμάτη εμπόδια
