Μια νέα έκθεση σχετικά με τις απαγορεύσεις βιβλίων στα σχολεία των ΗΠΑ αποκαλύπτει ότι ο Στίβεν Κινγκ είναι ο συγγραφέας που λογοκρίνεται πιο συχνά, ενώ η χώρα εμφανίζεται διχασμένη ανάμεσα σε πολιτείες που περιορίζουν ενεργά έργα και σε εκείνες που προσπαθούν να περιορίσουν ή να καταργήσουν τις απαγορεύσεις.
Η έκθεση της PEN America, με τίτλο «Απαγορευμένα στις ΗΠΑ» (Banned in the USA), που δημοσιεύθηκε την Τετάρτη, καταγράφει πάνω από 6.800 περιπτώσεις βιβλίων που αποσύρθηκαν προσωρινά ή οριστικά για τη σχολική χρονιά 2024–2025. Ο αριθμός αυτός είναι μειωμένος σε σχέση με τις πάνω από 10.000 περιπτώσεις το 2023–2024, αλλά παραμένει πολύ υψηλότερος από τα επίπεδα προηγούμενων ετών, όταν η PEN δεν θεωρούσε καν αναγκαίο να συντάξει σχετική έκθεση.
Περίπου το 80% των απαγορεύσεων προήλθε από τρεις πολιτείες — τη Φλόριντα, το Τέξας και το Τενεσί — που έχουν θεσπίσει ή προσπαθήσει να θεσπίσουν νόμους για την απομάκρυνση βιβλίων που θεωρούνται «ανάρμοστα». Αντίθετα, η PEN διαπίστωσε ελάχιστες ή καθόλου περιπτώσεις απαγορεύσεων σε άλλες πολιτείες, όπως το Ιλινόι, το Μέριλαντ και το Νιου Τζέρσεϊ, όπου ισχύουν νόμοι που περιορίζουν την εξουσία των σχολικών και δημόσιων βιβλιοθηκών να αποσύρουν βιβλία.
«Πρόκειται ολοένα και περισσότερο για την ιστορία δύο χωρών», δήλωσε η Κέισι Μίχαν, διευθύντρια του προγράμματος Ελευθερία στην Ανάγνωση της PEN και μία από τις συγγραφείς της έκθεσης. «Και δεν πρόκειται απλώς για μια ιστορία μεταξύ “κόκκινων” και “μπλε” πολιτειών. Στη Φλόριντα, δεν ανταποκρίθηκαν όλες οι σχολικές περιφέρειες στις εκκλήσεις για απαγόρευση βιβλίων —μπορείς να δεις διαφορές από νομό σε νομό».
Σύμφωνα με την PEN, τα βιβλία του Στίβεν Κινγκ λογοκρίθηκαν 206 φορές, με τα «Κάρι» (Carrie) και «Το Κοράκι» (The Stand) να περιλαμβάνονται ανάμεσα στα 87 έργα του που επηρεάστηκαν.
Το πιο απαγορευμένο έργο από οποιονδήποτε συγγραφέα ήταν το δυστοπικό κλασικό των δεκαετιών του 1960, «Κουρδιστό Πορτοκάλι» (A Clockwork Orange) του Άντονι Μπέρτζες, για το οποίο η PEN κατέγραψε 23 περιπτώσεις απομάκρυνσης.
Άλλα βιβλία και συγγραφείς που αντιμετώπισαν εκτεταμένους περιορισμούς περιλαμβάνουν το «Sold» της Πατρίσια Μακόρμικ, το «Forever» της Τζούντι Μπλουμ και το «Breathless» της Τζένιφερ Νίβεν, καθώς και πολλά έργα των Σάρα Τζ. Μας και Τζόντι Πίκοουλτ.
Οι λόγοι που συχνά επικαλούνται για την απόσυρση ενός βιβλίου περιλαμβάνουν LGBTQ+ θεματικές, αναπαραστάσεις φυλής και αποσπάσματα που περιέχουν βία ή σεξουαλική βία. Μια τάση που, σύμφωνα με την PEN, έχει ενταθεί: χιλιάδες βιβλία αποσύρονται προληπτικά, πριν καν υπάρξει άμεση απειλή, λόγω φόβου για πιθανές αντιδράσεις από την κοινότητα, την πολιτική ηγεσία ή τη δικαιοσύνη.
«Αυτό λειτουργεί ως μια μορφή “υπακοής εκ των προτέρων”,» αναφέρει η έκθεση, «που πηγάζει από τον φόβο ή απλώς από την επιθυμία να αποφευχθούν θέματα που μπορεί να θεωρηθούν αμφιλεγόμενα.»
Η έκθεση της PEN δημοσιεύεται εν μέσω συνεχιζόμενων προσπαθειών λογοκρισίας, όχι μόνο από πολιτείες και συντηρητικούς ακτιβιστές, αλλά και από την ομοσπονδιακή κυβέρνηση. Το Υπουργείο Παιδείας των ΗΠΑ έθεσε τέλος σε μια πρωτοβουλία της κυβέρνησης Μπάιντεν που διερευνούσε τη νομιμότητα των απαγορεύσεων και χαρακτήρισε το ζήτημα συνολικά «απάτη». Τα στοιχεία της PEN περιλαμβάνουν επίσης την απομάκρυνση εκατοντάδων βιβλίων από τις σχολικές βιβλιοθήκες για οικογένειες στρατιωτικών από το Υπουργείο Άμυνας, στο πλαίσιο μιας ευρύτερης εκστρατείας κατά των προγραμμάτων DEI (Diversity, Equity, Inclusion) και της «αντι-αμερικανικής» σκέψης.
Στη Φλόριντα, όπου πάνω από 2.000 βιβλία απαγορεύτηκαν ή περιορίστηκαν, μερικές κομητείες ευθύνονταν για πολλές από τις αποσύρσεις έργων του Στίβεν Κινγκ: δεκάδες βιβλία του αποσύρθηκαν πέρυσι στο πλαίσιο ενός ελέγχου για το κατά πόσο συμμορφώνονταν με τους κρατικούς νόμους.
«Τα βιβλία του συχνά αποσύρονται από τα ράφια όταν στοχοποιούνται “ενήλικα” έργα ή βιβλία με “σεξουαλικό περιεχόμενο” — απαγορεύσεις που στις περισσότερες περιπτώσεις πλήττουν LGBTQ+ περιεχόμενο και βιβλία για τη φυλή, τον ρατσισμό και τους έγχρωμους ανθρώπους — αλλά επηρεάζουν και τίτλους όπως αυτά του Στίβεν Κινγκ», εξηγεί η Κέισι Μίχαν. «Ορισμένες σχολικές περιφέρειες, από υπερβολική προσοχή ή φόβο για τιμωρία, φτάνουν να ενεργούν τόσο εκτεταμένα που τελικά αποσύρουν και βιβλία του Στίβεν Κινγκ από την πρόσβαση των μαθητών».
