Η φευγαλέα ματιά μιας διευθύντριας ξενοδοχείου σε κάτι παράξενο, το 1933, βοήθησε στη δημιουργία ενός σύγχρονου μύθου για το τέρας του Λοχ Νες.
Το μυστήριο του Τέρατος του Λοχ Νες προβληματίζει τους επιστήμονες και ενθουσιάζει τους τουρίστες εδώ και δεκαετίες.
Μια μακριά λίμνη στα σκωτσέζικα υψίπεδα, η Λοχ Νες περιέχει περισσότερο νερό από όλες τις αγγλικές και ουαλικές λίμνες μαζί. Ποιος ξέρει τι μυστικά μπορεί να κρύβονται στα μυστηριώδη βάθη της; Από κυνηγούς μέχρι τρομπονίστες που προσπαθούν να «πείσουν» το θηρίο μιμούμενοι καλέσματα ζευγαρώματος, ειδικοί και ερασιτέχνες έχουν αφιερώσει την ενέργειά τους στη σύλληψη του φευγαλέου πλάσματος που έχει το χαϊδευτικό παρατσούκλι Νέσι.
«Δεν μπορείς να σκοτώσεις έναν θρύλο με την επιστήμη»
Το 1987, μια μεγάλη εξερεύνηση με σόναρ προσπάθησε να ανακαλύψει οριστικά αν υπήρχε το Τέρας του Λοχ Νες.
Μέσα ενημέρωσης από όλον τον κόσμο κατέβηκαν στους ήρεμους βάλτους γύρω από τη λίμνη, για την έναρξη της Επιχείρησης Deepscan.
Μια διεθνής ομάδα επίδοξων κυνηγών τεράτων εμφανίστηκε με εξοπλισμό υψηλής τεχνολογίας αξίας 1 εκατομμυρίου λιρών (1,35 εκατομμύρια δολάρια), με στόχο να μην αφήσει τη Νέσι να κρυφτεί.
Είκοσι τέσσερα σκάφη παρατάχθηκαν για να διασχίσουν τη λίμνη, το καθένα εξοπλισμένο με σόναρ αιχμής που έριχνε ένα τείχος ήχου μέχρι τα βάθη της.
Κατά μήκος των 37 χιλιομέτρων, ο στόλος έριξε το ηχητικό του δίχτυ μέσα στο νερό, καθώς οι επιστήμονες σάρωσαν τους χάρτες τους για τυχόν «σφάλματα» στον βυθό.
Δεν βρέθηκε κανένα τέρας.
Κατά τη διάρκεια μιας εβδομάδας, ωστόσο, οι αισθητήρες εντόπισαν τρεις επαφές σόναρ που υποδείκνυαν κάτι μεγάλο στα νερά κάτω από τα ερείπια του Κάστρου Urquhart. Και παρόλο που αυτό το κάτι θα μπορούσε να ήταν απλώς μια φώκια ή ένα κοπάδι σολομών, τα καλά νέα ήταν ότι επέτρεψε στον μύθο του Τέρατος του Λοχ Νες να επιβιώσει άθικτος.
Η επιτυχία της αποστολής θεωρήθηκε ασαφής. «Μη αποδεδειγμένη», όπως θα έλεγε ο σκωτσέζικος νόμος.
Ο ειδικός στο σόναρ Darrell Lowrance σίγουρα διατήρησε τις υποψίες του: «Αυτό δεν σημαίνει ότι υπάρχει ένα τέρας εδώ, αλλά δεν σημαίνει επίσης ότι δεν υπάρχει. Δεν θα ήθελα να με λιντσάρουν στη βόρεια Σκωτία».
Οι τουρίστες δεν πτοήθηκαν.
Μια γυναίκα επέμεινε ότι είχε δει «ξεκάθαρα» το Τέρας κατά τη διάρκεια της επίσκεψής της.
Όπως κατέληξε ο Clive Ferguson του BBC: «Αν μη τι άλλο, η Επιχείρηση Deepscan απέδειξε ένα πράγμα: δεν μπορείς να σκοτώσεις έναν θρύλο με την επιστήμη».
Τέρας του Λοχ Νες: Από τα βάθη του Μεσαίωνα
Ο αρχικός θρύλος της Νέσι χρονολογείται στον 6ο αιώνα, όταν ο Ιρλανδός μοναχός Άγιος Κολούμπα λέγεται ότι συνάντησε ένα πλάσμα στον ποταμό Νες, ο οποίος ρέει από τη λίμνη.
Ο σύγχρονος μύθος για το τέρας ξεκίνησε το 1933 με έναν μάλλον απρόθυμο αυτόπτη μάρτυρα. Μια ηλιόλουστη ανοιξιάτικη μέρα, η διευθύντρια του ξενοδοχείου Άλντι Μακέι εντόπισε κάτι ασυνήθιστο στο νερό. Μόλις 50 χρόνια αργότερα επέλεξε να δώσει την πρώτη της ραδιοφωνική συνέντευξη, στην εκπομπή The World This Weekend του BBC.
Η Μακέι είπε ότι η επιφάνεια της λίμνης ήταν ήρεμη – «φαινόταν σαν να την είχες περάσει με σίδερο», όταν ξαφνικά το πράγμα αναδύθηκε. «Ήταν τόσο ασυνήθιστο που απλά δεν πίστευες τι έβλεπες. Απλώς ανέβαινε. Μπορεί να ήταν ελέφαντας, μπορεί να ήταν φάλαινα, μπορεί να ήταν οτιδήποτε. Ήταν μεγάλο και μαύρο και λαμπερό επειδή ήταν υγρό. Βγήκε στη λίμνη, γύρισε σε μια δίνη και απλώς εξαφανίστηκε».
Έχοντας πλήρη επίγνωση της τοπικής λαογραφίας για τα τέρατα είπε ότι γέλασε μόνη της λέγοντας «αυτό είναι το θηρίο, αλλά δεν το πιστεύω».
Η ιστορία της γρήγορα απέκτησε τη δική της ζωή.
«Το συζητούσαμε ένα βράδυ με έναν φίλο που βγήκε έξω και υποσχέθηκε να μην το επαναλάβει ποτέ, και πήγε και το είπε σε κάποιον άλλο που υποσχέθηκε επίσης να μην το πει», είπε.
Η ιστορία συνέχισε να διαδίδεται και τελικά έφτασε στον Άλεξ Κάμπελ, έναν αστυνομκικό για την παράνομη αλιεία και μερικής απασχόλησης ανταποκριτή της Inverness Courier. «Από εκεί και πέρα, απλώς μεγάλωσε», είπε ο Μακέι, «επειδή η Daily Mail ή κάποια εφημερίδα το έφερε στο νότο, και μετά απλώς απογειώθηκε».
Ένας ελέφαντας με την προβοσκίδα του πάνω από το νερό;
Δεκαετίες αργότερα, η Μακέι παρέμεινε μετριοπαθής σχετικά με τον ρόλο της στη δημιουργία της παγκόσμιας βιομηχανίας της Νέσι.
«Αισθάνομαι πολύ ενοχλημένη επειδή λένε ότι το ξεκινήσαμε αυτό για να προσελκύσουμε τουρίστες. Δεν το κάναμε. Δεν είχα την ικανότητα να σκεφτώ κάτι τέτοιο για να προσελκύσω τουρίστες».
Ο Κάμπελ δεν ήταν τόσο μετριόφρων, καταλήγοντας τελικά στο Βιβλίο Ρεκόρ Γκίνες ως «ο πιο παραγωγικός αυτόπτης μάρτυρας του Τέρατος του Λοχ Νες», με έναν εντυπωσιακό αριθμό 17 θεάσεων.
Σε συνέντευξη που έδωσε το 1938 στην ραδιοφωνική εκπομπή του BBC, Fact or Fiction, περιέγραψε την εμπειρία του Μακέι: «Ήξερα ότι ήταν μια καλή ιστορία. κάτι αρκετά ασυνήθιστο. Όταν γύρισα σπίτι, προβληματίστηκα μόνο σε ένα σημείο: με ποια λέξη θα μπορούσα να αναφερθώ στο πλάσμα; Τελικά, η λέξη “τέρας” προτάθηκε από μόνη της, και έτσι σύστησα το Τέρας του Λοχ Νες στον κόσμο των εφημερίδων».
Μια τρέλα γεννήθηκε. Τον Δεκέμβριο του 1933, η Daily Mail είχε αναθέσει στον κυνηγό μεγάλων θηραμάτων Marmaduke Wetherell να εντοπίσει το Τέρας. Βρήκε μεγάλα ίχνη στην ακτή, αλλά οι ζωολόγοι γρήγορα ανακάλυψαν ότι ήταν ψεύτικα που φτιάχτηκαν χρησιμοποιώντας μια βάση ομπρέλας ή ένα τασάκι με ένα πόδι ιπποπόταμου.
Ο πατήρ Μπάζιλ Γουέτζ, ένας Βενεδικτίνος μοναχός, είπε ότι είχε δει «τρεις αξιοσημείωτες καμπούρες» στο νερό και ήταν πεπεισμένος ότι υπήρχε εκεί μια «οικογένεια τεράτων».
Ο οδηγός φορτηγού Τζον Κάμερον είπε: «Θα έλεγα ότι είχε μήκος περίπου 2,4 μέτρα, με την πλάτη περίπου 60 εκατοστά έξω από το νερό. Μου θύμιζε ένα γέρικο άλογο».
Ένα τρομπόνι για τη Νέσι
Η πιο διάσημη εικόνα εμφανίστηκε το 1934 στο απόγειο της μανίας της Νέσι: ένας λεπτός, φιδίσιος λαιμός που έβγαινε από τη λίμνη. Για δεκαετίες, η φωτογραφία μπέρδευε τους Νεσσιολόγους. Το 1979, ο Καλιφορνέζος φυσιοδίφης Ντένις Πάουερ πρότεινε ότι το «τέρας» που απεικόνιζε ήταν ένας ελέφαντας που κολυμπούσε με την προβοσκίδα του πάνω από το νερό.
Οι ελέφαντες, σημείωσε, μπορούσαν να κολυμπήσουν έως και 30 μίλια. Ενώ παραδέχτηκε ότι η ιδέα ενός ελέφαντα στα Σκωτσέζικα Υψίπεδα ήταν σχεδόν εξίσου απίθανη με ένα πραγματικό τέρας, είπε: «Θα θέλαμε πολύ να υποβάλουμε αίτηση για κρατική επιχορήγηση για τέσσερα εισιτήρια μετ’ επιστροφής στη Σκωτία και 40 τόνους φιστικιών για να προσπαθήσουμε να τον παγιδεύσουμε, αλλά αυτό πιθανότατα αποκλείεται».
Ενώ η φωτογραφία αργότερα αποκαλύφθηκε ως απάτη, η απίθανη θεωρία του ελέφαντα δεν ξεχάστηκε.
Το 2006, ο Νιλ Κλαρκ, επιμελητής παλαιοντολογίας στο Μουσείο Χάντεριαν του Πανεπιστημίου της Γλασκώβης, υποστήριξε ότι οι θεάσεις της δεκαετίας του 1930 θα μπορούσαν να ήταν ελέφαντες τσίρκου, καθώς επισκέπτονταν το κοντινό Ινβερνές συχνά και σταματούσαν στη λίμνη Λοχ Νες για να ξεκουράσουν τα ζώα.
«Όταν οι ελέφαντες τους κολυμπούσαν στη λίμνη, μόνο η προβοσκίδα και δύο καμπούρες μπορούσαν να φανούν – η πρώτη καμπούρα ήταν το κεφάλι, η δεύτερη η πλάτη», είπε.
Ο Κλαρκ παραδέχτηκε ότι οι περισσότερες θεάσεις της Νέσι θα μπορούσαν να εξηγηθούν από επιπλέοντες κορμούς ή κύματα. Ωστόσο, όταν ρωτήθηκε αν πίστευε στο Τέρας του Λοχ Νες, ο Κλαρκ είπε: «Πιστεύω ότι υπάρχει κάτι ζωντανό στη λίμνη».
Η επιχείρηση Deepscan μπορεί να απέτυχε με μεγάλο κόστος για τη σύλληψη της Νέσι, αλλά μια λιγότερο επιστημονική προσπάθεια το 1976 πέτυχε παρόμοια αποτελέσματα με ένα κλάσμα του κόστους.
Ο Αμερικανός τρομπονίστας Μπομπ Σαμπόρσκι προσπάθησε να πείσει τη Νέσι με ένα κάλεσμα ζευγαρώματος στο όργανό του.
Δήλωσε στο BBC Radio Highland ότι αν τελικά αναδυθεί, θα συμβεί ένα από τα δύο: «Είτε θα γίνω πλούσιος και διάσημος, είτε αν της αρέσει τόσο πολύ που θα με φάει ζωντανό, τουλάχιστον θα είμαι διάσημος και κάποιος άλλος θα γίνει πλούσιος».
