Η κυβέρνηση της Βενεζουέλας φέρεται να πρόσφεραν στις ΗΠΑ ένα «κυρίαρχο μερίδιο» στο πετρέλαιο και σε άλλους ορυκτούς πόρους της χώρας, σε μια προσπάθεια να τερματίσουν τη σύγκρουση με τους Αμερικανούς, μέσω συζητήσεων που κράτησαν μήνες, σύμφωνα με πηγές που ήταν κοντά στις συνομιλίες, τις οποίες επικαλούνται οι New York Times.
Αυτή η προσφορά μεγάλης κλίμακας παρέμεινε στο τραπέζι, καθώς ο Τραμπ χαρακτήρισε την κυβέρνηση του προέδρου της Βενεζουέλας Νικολά Μαδούρο «καρτέλ ναρκοτρομοκρατίας», συγκέντρωσε πολεμικά πλοία στην Καραϊβική και άρχισε να ανατινάζει πλοία που, σύμφωνα με Αμερικανούς αξιωματούχους, μετέφεραν ναρκωτικά από τη Βενεζουέλα
Στο πλαίσιο μιας συμφωνίας που συζητήθηκε μεταξύ ενός ανώτερου Αμερικανού αξιωματούχου και των κορυφαίων βοηθών του Μαδούρο, ο ισχυρός άνδρας της Βενεζουέλας προσφέρθηκε να ανοίξει όλα τα υπάρχοντα και μελλοντικά έργα πετρελαίου και χρυσού σε αμερικανικές εταιρείες, να δώσει προνομιακές συμβάσεις σε αμερικανικές επιχειρήσεις, να αντιστρέψει τη ροή των εξαγωγών πετρελαίου της Βενεζουέλας από την Κίνα προς τις Ηνωμένες Πολιτείες και να μειώσει δραστικά τις συμβάσεις ενέργειας και εξόρυξης της χώρας του με κινεζικές, ιρανικές και ρωσικές εταιρείες.
Η κυβέρνηση Τραμπ κατέληξε να απορρίψει τις οικονομικές παραχωρήσεις του Μαδούρο και να διακόψει τις διπλωματικές σχέσεις με τη Βενεζουέλα την περασμένη εβδομάδα. Η κίνηση αυτή ουσιαστικά ακύρωσε τη συμφωνία, τουλάχιστον για την ώρα, σύμφωνα με άτομα που έχουν γνώση των συζητήσεων.
Αν και οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν στοχεύσει τα λεγόμενα «ναρκω-πλοία», η διακοπή των διπλωματικών σχέσεων, η στρατιωτική ενίσχυση κοντά στη Βενεζουέλα και οι όλο και πιο έντονες απειλές εναντίον της από αξιωματούχους της κυβέρνησης Τραμπ έχουν οδηγήσει πολλούς και στις δύο χώρες να πιστεύουν ότι ο πραγματικός στόχος των ΗΠΑ είναι η απομάκρυνση του Μαδούρο, με πρόσχημα την καταστολή του εμπορίου ναρκωτικών.
Ο Μάρκο Ρούμπιο, υπουργός Εξωτερικών και σύμβουλος εθνικής ασφάλειας των ΗΠΑ, έχει ηγηθεί της προσπάθειας της κυβέρνησης να ανατρέψει τον Μαδούρο. Τον έχει χαρακτηρίσει παράνομο ηγέτη που «διαφεύγει της αμερικανικής δικαιοσύνης» και έχει εκφράσει σκεπτικισμό για τη διπλωματική προσέγγιση που ακολουθεί ο ειδικός απεσταλμένος των ΗΠΑ, Ρίτσαρντ Γκρένελ.
Δημόσια «γροθιές», στα παρασκήνια παζάρι
Οι υποστηρικτές της διπλωματίας αναγνωρίζουν ότι η σκληρή γραμμή του Ρούμπιο έχει επικρατήσει προς το παρόν. Ωστόσο, πιστεύουν ότι οι προσπάθειές τους θα αποδώσουν τελικά καρπούς, επισημαίνοντας τις ξαφνικές ανατροπές του Τραμπ σε άλλα σημαντικά ζητήματα εξωτερικής πολιτικής, όπως ο πόλεμος στην Ουκρανία, το εμπόριο με την Κίνα ή το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν.
Δημοσίως, η κυβέρνηση της Βενεζουέλας αντέδρασε στην στρατιωτική κλιμάκωση του Τραμπ με υποσχέσεις να υπερασπιστεί αυτό που αποκαλεί «σοσιαλιστική επανάσταση», η οποία ξεκίνησε τη δεκαετία του 1990 από τον προκάτοχο και μέντορα του Μαδούρο, Ούγκο Τσάβες. Ταυτόχρονα, ο Μαδούρο δήλωσε ότι παραμένει ανοιχτός σε διαπραγματεύσεις και η κυβέρνησή του συνεχίζει να δέχεται πτήσεις απέλασης από τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Ωστόσο, πίσω από τα παρασκήνια, οι ανώτεροι αξιωματούχοι της Βενεζουέλας, με την ευλογία του Μαδούρο, έχουν προσφέρει στην Ουάσιγκτον εκτεταμένες παραχωρήσεις που ουσιαστικά θα εξαλείψουν ό,τι απέμεινε από την εθνικοποίηση των πόρων, που ήταν στον πυρήνα του κινήματος του Τσάβες.
Όπως αναφέρει το δημοσίευμα ενώ οι αξιωματούχοι της Βενεζουέλας σημείωσαν πρόοδο σε οικονομικά ζητήματα, δεν κατάφεραν να συμφωνήσουν για το πολιτικό μέλλον του Μαδούρο, Ο υπουργός Εξωτερικών της Βενεζουέλας, Ιβάν Γκιλ, δήλωσε σε συνέντευξη τον περασμένο μήνα ότι ο Μαδούρο δεν θα διαπραγματευτεί την αποχώρησή του.
Στην Ουάσιγκτον, Αμερικανοί αξιωματούχοι εκφράζουν διαφορετικές εκτιμήσεις για τις συνομιλίες. Ένας Αμερικανός αξιωματούχος δήλωσε ότι οι αναφορές για διαπραγματεύσεις σχετικά με την άρση των κυρώσεων και την πρόσβαση στην αγορά της Βενεζουέλας «δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα».
Ωστόσο, άλλοι Αμερικανοί αξιωματούχοι δήλωσαν ότι αξιωματούχοι των ΗΠΑ και της Βενεζουέλας πραγματοποίησαν επανειλημμένες συνομιλίες σχετικά με το πώς θα μοιάζει η οικονομική ομαλοποίηση, συμπεριλαμβανομένης της πρόσβασης αμερικανικών εταιρειών στις ενεργειακές αγορές της Βενεζουέλας και της άρσης των αμερικανικών κυρώσεων.
Στο παζάρι και η Ματσάδο
Καθώς οι δύο πλευρές διαπραγματεύονταν μια συμφωνία, η ηγέτιδα του κύριου κινήματος της αντιπολίτευσης της Βενεζουέλας, Μαρία Κορίνα Ματσάδο, παρουσίασε τη δική της οικονομική πρόταση στη Νέα Υόρκη.
Υποστήριξε ότι ακόμη μεγαλύτερος οικονομικός πλούτος — 1,7 τρισεκατομμύρια δολάρια σε 15 χρόνια — περίμενε τις αμερικανικές εταιρείες στη Βενεζουέλα, εάν το κίνημά της ξεκινούσε μια πολιτική μετάβαση. Η Ματσάδο βραβεύτηκε την Παρασκευή με το Νόμπελ Ειρήνης για αυτό που η Νορβηγική Επιτροπή Νόμπελ περιέγραψε ως «την ακούραστη δουλειά της για την προώθηση των δημοκρατικών δικαιωμάτων του λαού της Βενεζουέλας».
Η οικονομική σύμβουλος της Ματσάδο, Σάρι Λέβι, δήλωσε ότι οι επενδυτικές συμφωνίες που προσφέρει ο νομπελίστρια δεν θα υλοποιηθούν ποτέ χωρίς δημοκρατία, κράτος δικαίου και ατομικές ελευθερίες.
«Αυτό που προσφέρει ο Μαδούρο στους επενδυτές δεν είναι σταθερότητα, αλλά έλεγχο που διατηρείται μέσω του τρόμου», δήλωσε η Λέβι. «Η κυβέρνηση Τραμπ έχει δείξει σαφή πρόθεση να μην υποκύψει σε αυτές τις προσφορές εύκολων λύσεων».
Η νέα τακτική των ΗΠΑ
Η Βενεζουέλα παράγει σήμερα περίπου ένα εκατομμύριο βαρέλια πετρελαίου την ημέρα, σε σύγκριση με τα περίπου τρία εκατομμύρια όταν ο Τσάβες ανέλαβε την εξουσία. Το μεγαλύτερο μέρος των εξαγωγών πετρελαίου της Βενεζουέλας προορίζεται για την Κίνα, με εξαίρεση περίπου 100.000 βαρέλια την ημέρα που ο ενεργειακός γίγαντας Chevron πουλάει στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Οι περισσότεροι ειδικοί συμφωνούν ότι η Βενεζουέλα θα μπορούσε να αυξήσει γρήγορα την παραγωγή πετρελαίου με μια σημαντική εισροή ξένου κεφαλαίου, αν και διαφωνούν ως προς το αν αυτό είναι εφικτό υπό την παρούσα κυβέρνηση.
«Το μήνυμά μας προς τις πετρελαϊκές εταιρείες είναι: Σας θέλουμε εδώ, σίγουρα», δήλωσε η Ματσάδο σε εκπροσώπους αμερικανικών εταιρειών τον Ιούνιο. «Σας θέλουμε εδώ, όχι για να παράγετε ψίχουλα μερικών εκατοντάδων χιλιάδων βαρελιών την ημέρα. Σας θέλουμε εδώ για να παράγετε εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα».
Ο Τραμπ έχει ζητήσει πρόσβαση στα ορυκτά της Ουκρανίας ως αντάλλαγμα για την υποστήριξη των ΗΠΑ στον πόλεμο του Κιέβου. Έχει συχνά εκφράσει τη λύπη του για το γεγονός ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν απέκτησαν το ιρακινό πετρέλαιο μετά την εισβολή του 2003. Συμφώνησε να διατηρήσει τις αμερικανικές δυνάμεις στη Συρία το 2019 με την προϋπόθεση ότι η Αμερική θα «κρατούσε το πετρέλαιο».
Η ομαλοποίηση του εμπορίου και η επιστροφή των αμερικανικών εταιρειών στη Βενεζουέλα θα μπορούσε να είναι δελεαστική για ορισμένους αξιωματούχους των ΗΠΑ λόγω των αποθεμάτων πετρελαίου της χώρας, που είναι τα μεγαλύτερα στον κόσμο, καθώς και των σημαντικών κοιτασμάτων φυσικού αερίου, χρυσού, σιδήρου, βωξίτη και κολοτανίου, ενός μείγματος ορυκτών που χρησιμοποιείται στις ηλεκτρικές μπαταρίες.
Η οικονομική προσέγγιση του Μαδούρο προς τις Ηνωμένες Πολιτείες έχει επεκταθεί και στον ιδιωτικό τομέα, σε μια προσπάθεια να ενισχύσει τη θέση του στην Ουάσιγκτον.
Η κρατική πετρελαϊκή εταιρεία της Βενεζουέλας έχει παραχωρήσει στη Chevron, τη μεγαλύτερη αμερικανική εταιρεία που δραστηριοποιείται στη Βενεζουέλα, τον πλήρη έλεγχο των κοινών πετρελαϊκών τους έργων, ενώ οι δύο οντότητες έχουν συζητήσει το ενδεχόμενο να παραχωρηθεί στη Chevron μερίδιο σε ένα άλλο σημαντικό πετρελαϊκό κοίτασμα.
Οι αξιωματούχοι της Βενεζουέλας έχουν εργαστεί για την αποκατάσταση των σχέσεων με έναν άλλο αμερικανικό πετρελαϊκό γίγαντα, την ConocoPhillips, η οποία αποχώρησε από τη Βενεζουέλα το 2007, μετά την κατάσχεση των δραστηριοτήτων της από την κυβέρνηση. Η κυβέρνηση του Μαδούρο και η Conoco διαπραγματεύονται μια συμφωνία εμπορίας πετρελαίου από φέτος, σύμφωνα με δύο άτομα που είναι εξοικειωμένα με τις συνομιλίες.
Η Chevron δήλωσε ότι οι επιχειρηματικές της δραστηριότητες στη Βενεζουέλα συμμορφώνονται με όλους τους ισχύοντες νόμους της Βενεζουέλας και των ΗΠΑ.
Η προσέγγιση των αξιωματούχων και των επιχειρηματικών ηγετών της Βενεζουέλας έφτασε πολύ κοντά στην επίτευξη διπλωματικής ανακάλυψης τον Μάιο, σύμφωνα με άτομα που ενημερώθηκαν για τις συνομιλίες.
Όρος η διάλυση των συμμαχιών του Καράκας με Ρωσία, Κίνα, Ιράν
Ως ένδειξη καλής θέλησης, οι ΗΠΑ οργάνωσαν εκείνο το μήνα την επιστροφή ενός μικρού παιδιού από τη Βενεζουέλα που είχε μείνει εγκλωβισμένο στις Ηνωμένες Πολιτείες μετά την απέλαση των γονιών του, προσφέροντας στον Μαδούρο μια εσωτερική πολιτική νίκη. Η κυβέρνηση της Βενεζουέλας ανταπέδωσε λίγο αργότερα, απελευθερώνοντας έναν βετεράνο της Πολεμικής Αεροπορίας των ΗΠΑ που ήταν φυλακισμένος στη χώρα.
Ο Μαδούρο κατέληξε να υποστηρίξει τους περισσότερους από τους οικονομικούς όρους της πρότασης που συζητήθηκε με τους Αμερικανούς.
Ένα πρόσωπο που είναι εξοικειωμένο με τις διαπραγματεύσεις είπε ότι ο Μαδούρο αρχικά δίστασε να αποδεχτεί το αμερικανικό αίτημα να περιορίσει τις οικονομικές σχέσεις της Βενεζουέλας με την Κίνα, τη Ρωσία και το Ιράν.
Ωστόσο, τελικά συνειδητοποίησε ότι η χαλάρωση αυτών των συμμαχιών ήταν το αναπόφευκτο τίμημα για την αποφυγή της αμερικανικής στρατιωτικής επέμβασης, είπε το πρόσωπο αυτό. Για να μεγιστοποιήσει τα κέρδη της ενόψει της αμερικανικής πίεσης, η Βενεζουέλα σταμάτησε επίσης να στέλνει πετρέλαιο στην Κούβα.
Σύμφωνα με την κυβέρνηση της Βενεζουέλας, η Chevron απέκτησε ξανά τον Ιούλιο την άδεια του Υπουργείου Οικονομικών των ΗΠΑ για να δραστηριοποιηθεί στη Βενεζουέλα.
Η εταιρεία κατάφερε να ανατρέψει την απαγόρευση που είχε επιβάλει ο Τραμπ μήνες νωρίτερα, μετά από συντονισμένη πίεση εκ μέρους των ομάδων πίεσης στην Ουάσιγκτον, σύμφωνα με άτομα που είναι εξοικειωμένα με τη συμφωνία.
Το Υπουργείο Οικονομικών εξέδωσε την Τετάρτη άλλη μια άδεια που επιτρέπει στην Shell, τη μεγαλύτερη ενεργειακή εταιρεία της Ευρώπης, να ξαναρχίσει τις δραστηριότητές της στη Βενεζουέλα. Σύμφωνα με μια νέα άδεια, η Shell θα μπορούσε να αρχίσει να παράγει φυσικό αέριο από ένα τεράστιο υπεράκτιο κοίτασμα στη Βενεζουέλα ήδη από το επόμενο έτος, σύμφωνα με πρόσωπο που είναι εξοικειωμένο με τη συμφωνία.
Το φυσικό αέριο από το κοίτασμα, γνωστό ως Dragon, θα υποβληθεί σε επεξεργασία και θα πωληθεί από τη γειτονική Τρινιντάντ.
Ο Ρούμπιο δήλωσε τον περασμένο μήνα ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες θα διασφαλίσουν ότι το έργο Dragon «δεν θα προσφέρει σημαντικά οφέλη στο καθεστώς Μαδούρο».
Ο Μαδούρο υπέγραψε μια ρήτρα που θα υποχρεώνει τη Shell να επενδύσει σε κοινωνικά έργα στη Βενεζουέλα αντί να πληρώνει την κυβέρνησή του. Για την κυβέρνηση Μαδούρο, το βασικό όφελος είναι να δείξει ότι η Βενεζουέλα παραμένει ανοιχτή στις επιχειρήσεις.
