Ο Ντόναλντ Τραμπ μίλησε τη Δευτέρα 13/10 στο Κοινοβούλιο του Ισραήλ (Κνεσέτ) κάνοντας λόγο για «το ύψιστο βραβείο της ειρήνης και της ευημερίας» στη Μέση Ανατολή.
Όσα είπε θύμιζαν έντονα τη στιγμή του 2020, όταν από τον Λευκό Οίκο είχε ανακοινώσει τις Συμφωνίες του Αβραάμ. Πρόκειται για μια σειρά διπλωματικών συμφωνιών που άνοιξαν τον δρόμο για τη σύναψη σχέσεων μεταξύ του Ισραήλ και αρκετών αραβικών χωρών.
Ο Πρόεδρος των ΗΠΑ επαίνεσε εκ νέου τις συμφωνίες, τονίζοντας ότι ο γαμπρός του, Τζάρεντ Κούσνερ, «έκανε κάτι πραγματικά ξεχωριστό» συμβάλλοντας στην επίτευξή τους.
Μάλιστα, άφησε να εννοηθεί ότι θα ήθελε να επεκταθούν, αφήνοντας ανοιχτό ακόμη και το ενδεχόμενο μιας συμφωνίας μεταξύ Ισραήλ και Ιράν.
Αν και το οριστικό τέλος του πολέμου μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς δεν έχει επιτευχθεί, ο Τραμπ έκανε λόγο για «την ιστορική αυγή μιας νέας Μέσης Ανατολής».
Συμφωνίες του Αβραάμ: Τι είναι
Σύμφωνα με τους Times της Νέας Υόρκης, οι συμφωνίες υπεγράφησαν το 2020 στον Λευκό Οίκο και σηματοδότησαν την έναρξη επίσημων διπλωματικών σχέσεων του Ισραήλ με τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και το Μπαχρέιν. Έπειτα, ακολούθησε και το Μαρόκο.
Μέχρι τις συμφωνίες αυτές, μόνο η Αίγυπτος και η Ιορδανία είχαν αναγνωρίσει επισήμως το Ισραήλ, ενώ οι υπόλοιπες αραβικές χώρες είχαν δεσμευθεί ότι δεν θα το πράξουν πριν τη δημιουργία παλαιστινιακού κράτους. Οι σχέσεις, συνεπώς, περιορίζονταν στο παρασκήνιο, ενώ ακόμη και οι τηλεφωνικές επικοινωνίες με το Ισραήλ ήταν απαγορευμένες σε ορισμένα κράτη.
Ο Πρόεδρος των ΗΠΑ χαρακτήρισε τότε τις συμφωνίες ως το σημαντικότερο επίτευγμα της εξωτερικής του πολιτικής, μιλώντας για «την αυγή μιας νέας Μέσης Ανατολής όπου άνθρωποι διαφορετικών θρησκειών θα ζουν μαζί ειρηνικά και ευημερώντας».
Τι έφεραν οι Συμφωνίες του Αβραάμ
Τελικά, οι Συμφωνίες του Αβραάμ έφεραν αυξημένες εμπορικές συναλλαγές, τουρισμό και συνεργασίες ασφαλείας ανάμεσα στα κράτη που εμπλέκονται σε αυτές.
Χαρακτηριστικό είναι ότι εμπόριο μεταξύ Ισραήλ και Εμιράτων ξεπέρασε τα 3 δισεκατομμύρια δολάρια το 2024, ενώ εκατοντάδες χιλιάδες Ισραηλινοί ταξιδεύουν πλέον στο Ντουμπάι.
Το Μαρόκο είδε αύξηση του τουρισμού από το Ισραήλ, ενώ ως αντάλλαγμα οι ΗΠΑ αναγνώρισαν την κυριαρχία του στη Δυτ. Σαχάρα. Στον αντίποδα, στο Μπαχρέιν οι αντιδράσεις παραμένουν έντονες, με συχνές διαδηλώσεις κατά της εν λόγο συμφωνίας.
Όμως, οι συμφωνίες δεν επηρέασαν το Παλαιστινιακό. Αντίθετα, η ισραηλινή κατοχή στη Δυτική Όχθη έχει ενισχυθεί, διαψεύδοντας τις ελπίδες όσων θεωρούσαν ότι θα άνοιγε ο δρόμος για τη δημιουργία παλαιστινιακού κράτους.
Αν και ο Τραμπ και ο Νετανιάχου περιέγραψαν τις συμφωνίες ως «συμφωνία ειρήνης», ειδικοί σημείωναν ότι δεν υπήρξε ποτέ πόλεμος μεταξύ Ισραήλ και των Εμιράτων ή του Μπαχρέιν.
Στην πράξη πρόκειται για διπλωματική προσέγγιση ανάμεσα σε χώρες που δεν είχαν ανοιχτές συγκρούσεις, παρακάμπτοντας το κεντρικό ζήτημα, δηλαδή το Παλαιστινιακό.
Συμφωνίες του Αβραάμ: Υπάρχει προοπτική επέκτασης;
Τόσο η Ουάσιγκτον όσο και το Τελ Αβίβ θα ήθελαν να δουν και άλλες αραβικές χώρες να προσχωρούν στις συμφωνίες, με τη Σαουδική Αραβία να είναι ο «μεγάλος στόχος».
Όμως, η συνέχιση του πολέμου στη Γάζα καθιστούν αδύνατη την προοπτική αναγνώρισης του Ισραήλ.
Η Σαουδική Αραβία έχει δηλώσει ότι δεν θα συνάψει διπλωματικές σχέσεις χωρίς τη δημιουργία παλαιστινιακού κράτους με πρωτεύουσα την Ανατολική Ιερουσαλήμ με το το Ισραήλ να απορρίπτει κατηγορηματικά μια τέτοια προοπτική.
Η κοινή γνώμη στη Σαουδική Αραβία παραμένει κάθετα αρνητική, αφήνοντας περιορισμένα τα περιθώρια ελιγμών στον διάδοχο πρίγκιπα Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν.
