Η Κομισιόν θα παρουσιάσει ένα νέο σχέδιο στα κράτη μέλη της ΕΕ για την την εκκίνηση κοινών προγραμμάτων για drones και αντιαεροπορική άμυνα, στο πλαίσιο ενός φιλόδοξου πενταετούς σχεδίου για τον επανεξοπλισμό της Ευρώπης και τον περιορισμό της Ρωσίας.
Έως το τέλος του 2027, το σχέδιο στοχεύει το 40% των αμυντικών προμηθειών της ΕΕ να γίνεται από κοινού – ποσοστό υπερδιπλάσιο σε σχέση με το σημερινό, σύμφωνα με έγγραφο που αποκαλύπτει το Bloomberg. Αυτό το ποσοστό αντιστοιχεί σε περίπου 160 δισεκατομμύρια ευρώ.
Το έγγραφο σημειώνει ότι παρότι ο συνολικός αμυντικός προϋπολογισμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης σχεδόν διπλασιάστηκε από το 2021, από 218 δισ. ευρώ (254 δισ. δολάρια) σε προβλεπόμενα 392 δισ. ευρώ (456 δισ. δολάρια) το 2025, οι δαπάνες παραμένουν σε μεγάλο βαθμό ασυντόνιστες μεταξύ των χωρών. Αυτό, σύμφωνα με το κείμενο, περιορίζει την ικανότητα της Ευρώπης να επανεξοπλιστεί ταχέως.
Η Κομισιόν στην πρότασή της προβλέπει μια πλήρη αναθεώρηση του τρόπου του στρατιωτικού σχεδιασμού και προμηθειών στην Ένωση. Όπως επισημαίνεται οι χώρες της ΕΕ πρέπει να συντονίσουν τις αμυντικές τους δαπάνες και να σχηματίσουν γρήγορα συμμαχίες για την από κοινού ανάπτυξη νέων αμυντικών προγραμμάτων.
Και οι προσπάθειες αυτές – αναφέρεται – πρέπει να ξεκινήσουν εντός του επόμενου έτους, εάν η ήπειρος θέλει να είναι επιχειρησιακά έτοιμη έως το 2030. Το σχέδιο, που παραμένει υπό διαμόρφωση, θα παρουσιαστεί την Πέμπτη, πριν συζητηθεί την επόμενη εβδομάδα στη Σύνοδο Κορυφής των Βρυξελλών. «Αύριο θα προτείνουμε σαφείς στόχους και ορόσημα για να καλύψουμε τα κενά δυνατοτήτων και να επιταχύνουμε τις αμυντικές επενδύσεις στα κράτη-μέλη», δήλωσε σε ανακοίνωση ο εκπρόσωπος της Επιτροπής, Τόμας Ρενιέ.
Στο 40% οι κοινές προμήθειες
Το σχέδιο εντοπίζει αρκετούς τομείς όπου η κοινή δράση μπορεί να αποδώσει, όπως στα συστήματα αεράμυνας και αντιπυραυλικής άμυνας, καθώς και στα drones και τα αντι-drones. Επιπλέον, επιδιώκει τη συγκρότηση συμμαχιών έως τις αρχές του 2026 για την καθοδήγηση αυτών των έργων, τα οποία θα πρέπει να έχουν ξεκινήσει έως τα μέσα του ίδιου έτους.
Ο στόχος του 40% στις κοινές προμήθειες θα υποστηρίξει αυτές τις πρωτοβουλίες, αναφέρει το σχέδιο. Επί του παρόντος, το ποσοστό των κοινών προμηθειών είναι κάτω του 20%, παρότι τα κράτη-μέλη είχαν δεσμευθεί ήδη από το 2007 να φτάσουν στο 35%. Για να τηρηθεί η τελική προθεσμία του 2030, το σχέδιο τονίζει ότι όλα τα προγράμματα, οι συμβάσεις και η χρηματοδότηση πρέπει να έχουν οριστικοποιηθεί έως το τέλος του 2028. Για τη χρηματοδότηση της στρατιωτικής ενίσχυσης, η ΕΕ έχει ήδη εγκρίνει ταμείο 150 δισ. ευρώ, το οποίο κατανέμεται σε διάφορα έργα. Η πρόταση της Επιτροπής επιδιώκει την ολοκλήρωση αυτών των προσπαθειών έως το τέλος του 2030.
Επαναφέρει το «τείχος drones» και τον «διαστημικό θόλο» αλλά για ολόκληρη την Ευρώπη
Επιπλέον, επιθυμεί τη δημιουργία νέων εμβληματικών προγραμμάτων που θα αφορούν drones, αντιαεροπορικά συστήματα και έναν «διαστημικό θόλο προστασίας». Οι πρωτοβουλίες αυτές περιλαμβάνουν προγράμματα όπως το «European Drone Defence», που θα αντλήσει εμπειρίες από τον πόλεμο στην Ουκρανία, και το «Eastern Flank Watch». Το σχέδιο προβλέπει την εκκίνησή τους το 2026.
Η πρωτοβουλία για τα drones ουσιαστικά επανασυστήνει την ιδέα του «τείχους drones», που είχε προτείνει η Επιτροπή μετά από σειρά παραβιάσεων του εναέριου χώρου του ΝΑΤΟ, οι οποίες συνδέονταν με τη Ρωσία. Η ιδέα είχε προκαλέσει αντιδράσεις πριν από μερικές εβδομάδες, όταν οι Ευρωπαίοι ηγέτες τη συζήτησαν για πρώτη φορά — με τις νότιες χώρες να ζητούν τα drones να μην επικεντρώνονται μόνο στα ανατολικά σύνορα.
Το επικείμενο σχέδιο επεκτείνει πλέον την έννοια σε ολόκληρη την ήπειρο, θέτοντας στόχο τη λειτουργία ενός πλήρως επιχειρησιακού συστήματος drones έως το 2027. Το έγγραφο ζητά επίσης την ανάπτυξη συστήματος αεράμυνας και αντιπυραυλικής άμυνας έως το 2026.
Επιπλέον, προτείνει τη δημιουργία ταμείου ύψους έως 1 δισ. ευρώ σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων έως το 2026, για τη στήριξη αμυντικών έργων.
Σύγκρουση στο εσωτερικό της Ευρώπης για τις κοινές προμήθειες
Παραδοσιακά, η ΕΕ είχε περιορισμένο ρόλο στην άμυνα, αφήνοντας την πρωτοβουλία στα κράτη-μέλη και το ΝΑΤΟ, γεγονός που οδήγησε σε κατακερματισμό της ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανίας.
Καθώς η Ένωση αναλαμβάνει πλέον μεγάλα αμυντικά έργα, αυτή η ισορροπία δυνάμεων τίθεται υπό αμφισβήτηση. Ωστόσο, παρότι η Επιτροπή προτείνει περισσότερο κεντρικό σχεδιασμό και κοινές προμήθειες, μεγάλα κράτη-μέλη όπως η Γερμανία σπεύδουν να τονίσουν ότι οι τελικές αποφάσεις πρέπει να παραμείνουν στα χέρια των εθνικών κυβερνήσεων.
