Μέσα στο χάος του πολέμου, είναι δύσκολο να κοιτάξει κανείς το δρόμο προς τα μπρος. Η εισβολή στην Ουκρανία συνεχίζει να κλιμακώνεται με ανησυχητικούς ρυθμούς, αφού τα ρωσικά στρατεύματα βομβάρδισαν τον μεγαλύτερο πυρηνικό σταθμό της Ευρώπης στη Ζαπορίζια.
Οι ειδικοί διαβεβαίωσαν ότι δεν απελευθερώθηκε ραδιενεργό υλικό, αλλά και μόνον η σκέψη ότι ο Ρώσος ηγέτης Βλαντιμίρ Πούτιν θα αποκτήσει τον έλεγχο των πυρηνικών σταθμών, πυροδότησε φόβους για το πόσο μακριά θα φτάσουν οι συγκρούσεις.
Διανύουμε την ένατη ημέρα των μαχών, χωρίς εμφανείς ελπίδες για άμεση και ολοκληρωτική κατάπαυση του πυρός, αφού και ο δεύτερος γύρος των διαπραγματεύσεων περιορίστηκε στη συμφωνία για το άνοιγμα ανθρωπιστικών διαδρόμων.
Πώς λοιπόν θα μπορούσε να εξελιχθεί αυτή η σύγκρουση; Ποια είναι τα πιθανά σενάρια που εξετάζουν πολιτικοί και στρατιωτικοί αναλυτές; Κανείς δεν μπορεί να προβλέψει το μέλλον με σιγουριά, ωστόσο, το BBC παρουσίασε ορισμένες από τις πιθανές εκβάσεις για το πως θα μπορούσε να τελειώσει το σφυροκόπημα στην Ουκρανία.
https://twitter.com/UkraineEvents_/status/1499713004107177993
Σύντομος πόλεμος
Με βάση αυτό το σενάριο, η Ρωσία κλιμακώνει τις στρατιωτικές της επιχειρήσεις. Υπάρχουν καταστροφικές αεροπορικές επιδρομές, παρόλο που η ρωσική πολεμική αεροπορία έχει παίξει περιορισμένο ρόλο μέχρι σήμερα
Ταυτόχρονα, μαζικές είναι οι κυβερνοεπιθέσεις σε βάρος της Ουκρανίας, με στόχο τις κύριες εθνικές υποδομές, τον ενεργειακό εφοδιασμό και τα δίκτυα επικοινωνιών, ώστε όλα αυτά να «παραλύσουν».
Οι απώλειες πολιτών είναι χιλιάδες, ενώ παρά τη γενναία αντίσταση, το Κίεβο πέφτει μέσα σε λίγες ημέρες.
Η κυβέρνηση αντικαθίσταται από ένα φιλο-μοσχοβίτικο καθεστώς – που λειτουργεί σαν «μαριονέτα». Ο πρόεδρος Ζελένσκι είτε δολοφονείται, είτε διαφεύγει στη δυτική Ουκρανία ή το εξωτερικό, για να συγκροτήσει κυβέρνηση εξορίας.
Ο Πούτιν κηρύσσει τη νίκη και αποσύρει κάποιες δυνάμεις, αφήνοντας αρκετές πίσω για να διατηρήσει τον έλεγχο επί του πεδίου.
Βέβαια, η πραγματοποίηση του συγκεκριμένου σεναρίου εξαρτάται από πολλούς παράγοντες:
Οι ρωσικές δυνάμεις θα πρέπει να βελτιώσουν τις επιδόσεις τους, να αναπτύξουν περισσότερες δυνάμεις στο πεδίο. Ο Βλαντιμίρ Πούτιν θα μπορούσε να επιτύχει αλλαγή καθεστώτος στο Κίεβο, καθώς και να αποτρέψει την ένταξη της Ουκρανίας σε ΝΑΤΟ και ΕΕ.
Οποιαδήποτε φιλορωσική κυβέρνηση, ωστόσο, θα ήταν ευάλωτη σε εξεγέρσεις. Ένα τέτοιο αποτέλεσμα θα παρέμενε ασταθές, ενώ η προοπτική να ξεσπάσουν ξανά συγκρούσεις θα ήταν μεγάλη.
Παρατεταμένος πόλεμος
Δεν αποκλείεται, σύμφωνα με τους αναλυτές, η ρωσική εισβολή να εξελιχθεί σε έναν μακροχρόνιο και παρατεταμένο πόλεμο.
Ίσως οι ρωσικές δυνάμεις να χρειαστούν περισσότερο χρόνο για να καταλάβουν πόλεις όπως το Κίεβο και έτσι να ακολουθήσει ένα διάστημα μακράς πολιορκίας.
Δεν είναι απίθανο, μάλιστα, οι ρωσικές δυνάμεις να δυσκολευτούν να να διατηρήσουν τον έλεγχο των μεγάλων πόλεων. Ίσως δε, η Ρωσία να μην μπορεί να διαθέσει αρκετά στρατεύματα για να καλύψει μια τόσο μεγάλη χώρα.
Οι αμυντικές δυνάμεις της Ουκρανίας δεν αποκλείεται να μετατραπούν σε ένα αποτελεσματικό αντάρτικο, με τη Δύση να συνεχίζει να παρέχει όπλα και πυρομαχικά.
Και τότε, ίσως μετά από πολλά χρόνια, με ενδεχομένως νέα ηγεσία στη Μόσχα, οι ρωσικές δυνάμεις να εγκαταλείψουν τελικά την Ουκρανία.
Ευρωπαϊκή σύρραξη
Θα μπορούσε αυτός ο πόλεμος να… ξεφύγει εκτός των συνόρων της Ουκρανίας;
Ο Πούτιν θα μπορούσε να επιδιώξει να ανακτήσει περισσότερα τμήματα της πρώην αυτοκρατορίας της Ρωσίας, στέλνοντας στρατεύματα σε πρώην σοβιετικές δημοκρατίες – όπως η Μολδαβία και η Γεωργία, που δεν ανήκουν στο ΝΑΤΟ.
Ή, από την άλλη, θα μπορούσε απλώς να υπάρξει λανθασμένος υπολογισμός και κλιμάκωση.
Ο Ρώσος πρόεδρος θα μπορούσε να δηλώσει ότι η προμήθεια όπλων στις ουκρανικές δυνάμεις από τη Δύση αποτελούν επιθετική ενέργεια που δικαιολογεί αντίποινα. Θα μπορούσε να απειλήσει, ακόμη, ότι θα στείλει στρατεύματα στα κράτη της Βαλτικής – που είναι μέλη του ΝΑΤΟ – όπως η Λιθουανία, για να δημιουργήσει έναν χερσαίο διάδρομο με το ρωσικό Καλίνινγκραντ.
Ένα τέτοιο σενάριο θα ήταν εξαιρετικά επικίνδυνο και θα εγκυμονούσε τον κίνδυνο σύγκρουσης με το ΝΑΤΟ.
Διπλωματική λύση
«Τα όπλα μιλούν τώρα, αλλά ο δρόμος του διαλόγου πρέπει να παραμένει πάντα ανοιχτός», δήλωσε ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες.
Ο διάλογος συνεχίζεται, Μακρόν και Πούτιν συνομίλησαν τηλεφωνικά, ενώ Ρώσοι και Ουκρανοί αξιωματούχοι συναντήθηκαν για συνομιλίες στα σύνορα με τη Λευκορωσία.
Μπορεί να μην έχουν σημειώσει μεγάλη πρόοδο, όμως συμφωνώντας στις συνομιλίες, ο Πούτιν φαίνεται ότι τουλάχιστον αποδέχθηκε την πιθανότητα μιας εκεχειρίας με διαπραγμάτευση.
Ο πόλεμος δεν έχει ευνοήσει τη Ρωσία. Οι κυρώσεις πέφτουν «βροχή» και αρχίζουν να αναστατώνουν τη Μόσχα. Η πίεση από την αντιπολίτευση αυξάνεται, ενώ την ίδια ώρα οι σακούλες με τα πτώματα των στρατιωτών επιστρέφουν στην πατρίδα.
Στο σενάριο αυτό, ο Βλαντιμίρ Πούτιν αρχίζει να αναρωτιέται αν το έχει παρακάνει. Κρίνει ότι η συνέχιση του πολέμου μπορεί να αποτελέσει μεγαλύτερη απειλή για την ηγεσία του από την ταπείνωση που θα προκαλούσε το άδοξο τέλος της εισβολής.
Έτσι, αρχίζει να αναζητά διέξοδο. Εν τω μεταξύ, οι ουκρανικές αρχές βλέπουν τους νεκρούς και τη συνεχιζόμενη καταστροφή της χώρας τους και καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι ο πολιτικός συμβιβασμός μπορεί να είναι καλύτερη λύση.
Οι διπλωμάτες εμπλέκονται και μια συμφωνία επιτυγχάνεται. Η Ουκρανία, ας πούμε, αποδέχεται τη ρωσική κυριαρχία στην Κριμαία και σε τμήματα του Ντονμπάς.
Με τη σειρά του, ο Πούτιν αποδέχεται την ανεξαρτησία της Ουκρανίας και το δικαίωμά της να εμβαθύνει τους δεσμούς της με την Ευρώπη. Αξίζει να σημειωθεί πως αυτό το τελευταίο, ωστόσο, δεν φαίνεται πολύ πιθανό, σύμφωνα με τους αναλυτές.
Πολιτική κατάρρευση του Πούτιν
Όταν ξεκίνησε η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, ο Πούτιν δήλωνε πως «είμαστε έτοιμοι για κάθε αποτέλεσμα». Τι θα γινόταν όμως αν αυτό το αποτέλεσμα ήταν να χάσει την εξουσία;
Μπορεί να μοιάζει αδιανόητο, ωστόσο, ο κόσμος έχει αλλάξει τις τελευταίες ημέρες και τίποτα πλέον δεν μπορεί να αποκλειστεί. Όπως έγραψε χαρακτηριστικά ο καθηγητής Sir Lawrence Freedman του Kings College του Λονδίνου, «είναι πλέον εξίσου πιθανό να υπάρξει αλλαγή καθεστώτος στη Μόσχα, όσο και στο Κίεβο».
Ο James Landale, έδωσε ακόμα ένα πιθανό σενάριο: O Πούτιν επιδίδεται σε έναν καταστροφικό πόλεμο. Χιλιάδες Ρώσοι στρατιώτες πεθαίνουν. Οι οικονομικές κυρώσεις συνθλίβουν τη ρωσική οικονομία. Ο Πούτιν χάνει τη λαϊκή υποστήριξη. Χρησιμοποιεί τις εσωτερικές δυνάμεις ασφαλείας της Ρωσίας για να καταστείλει τις αντιδράσεις της αντιπολίτευσης και τη λαϊκή οργή.
Όλο και περισσότερα μέλη της στρατιωτικής, πολιτικής και οικονομικής ελίτ της Ρωσίας στρέφονται εναντίον του. Η Δύση ξεκαθαρίζει ότι αν ο Πούτιν φύγει και αντικατασταθεί από έναν πιο μετριοπαθή ηγέτη, η Ρωσία θα δει την άρση ορισμένων κυρώσεων και την αποκατάσταση διπλωματικών σχέσεων. Ακολουθεί αιματηρό πραξικόπημα και η πτώση του Πούτιν.
Για την ώρα, βέβαια, ούτε αυτό το σενάριο δεν φαίνεται ιδιαίτερα πιθανό. Μπορεί, ωστόσο, να πάψει να είναι απίθανο όταν οι άνθρωποι που έχουν επωφεληθεί από τον Ρώσο πρόεδρο να πάψουν να πιστεύουν ότι μπορεί πλέον να υπερασπιστεί ικανοποιητικά τα συμφέροντά τους.
Εν κατακλείδι, τα παραπάνω σενάρια δεν αλληλοαποκλείονται – Κάποια θα μπορούσαν δε να συνδυαστούν και να παράγουν διαφορετικά αποτελέσματα.
Το μόνο σίγουρο, είναι ότι όπως και να εξελιχθεί αυτή η σύγκρουση, ο κόσμος έχει αλλάξει και δεν θα επιστρέψει στο status quo ante. Η σχέση της Ρωσίας με τον έξω κόσμο θα είναι διαφορετική, ενώ η ευρωπαϊκή στάση για την ασφάλεια θα αλλάξει.
Πηγή: BBC
