Η Συνθήκη του Μοντρέ, που υπεγράφη το 1936 θέτει αυστηρούς περιορισμούς στην είσοδο και παραμονή στην Μαύρη Θάλασσα των πολεμικών πλοίων των μη παράκτιων χωρών και σε μικρότερο βαθμό θέτει οροφή στον αριθμό, εκτόπισμα, και στους τύπους των πολεμικών πλοίων των παρευξείνιων χωρών που κατευθύνονται στην Μεσόγειο μέσω των Στενών.
Η Συνθήκη τηρήθηκε από την Τουρκία τόσο στην διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου όσο και στην περίοδο του Ψυχρού Πολέμου.
Μετά το 1991 και την διάλυση της ΕΣΣΔ η Τουρκία δεν ενέδωσε στις πιέσεις των ΗΠΑ για Ντε Φάκτο ακύρωση της Συνθήκης μέσω της εισόδου και παραμονής στην Μαύρη Θάλασσα ισχυρής ναυτικής αμερικανικής μοίρας .
Αντίθετα η Ρωσία έχει εδώ και καιρό προειδοποιήσει τον Ερντογάν ότι οι πρόνοιες του Μοντρέ για τα Στενά θα ισχύσουν αυτόματα και για την Διώρυγα της Κωνσταντινούπολης.
Είναι προφανές ότι ο Ερντογάν μέσω της κατάργησης της Συνθήκης του Μοντρέ επιδιώκει να κατοχυρώσει ρυθμιστικό ρόλο για την Τουρκία μεταξύ ΗΠΑ και Ρωσίας.
Σήμερα καταγράφεται μια αναμόχλευση της συζήτησης για ενδεχόμενη απόσυρση της Άγκυρας από την Συνθήκη του Μοντρέ σε μια κομβική στιγμή για τις περιφερειακές ισορροπίες.
Η κυβέρνηση Μπάιντεν προωθεί μια ψυχροπολεμική περιχαράκωση της Δύσης απέναντι στην Ρωσία με την ενθάρρυνση της αμφισβήτησης από το Κίεβο της Ντε Φάκτο κατάληψης των περιοχών του Λουγκάνσκ και του Νράνιετσκ από ρώσους αυτονομιστές.
Η Τουρκία που έχει εμβαθύνει τα τελευταία χρόνια την συνεργασία με την Ουκρανία στον τομέα των εξοπλισμών επαναφέρει την συζήτηση για το Μοντρέ την ώρα που στο παρασκήνιο διεξάγονται εντατικές διαβουλεύσεις με τις ΗΠΑ με στόχο την εξομάλυνση των διμερών σχέσεων.
Το μήνυμα Ερντογάν προς Μπάιντεν είναι σαφές , ότι δηλαδή η Άγκυρα μπορεί να συμβάλλει αποφασιστικά στην αντιπαράθεση της Δύσης με την Ρωσία που προωθεί ο Λευκός Οίκος.
Πρόκειται για μια τακτική υψηλού κινδύνου καθώς εμπεριέχει τον κίνδυνο ρήξης με την Μόσχα με οδυνηρές για τα ζωτικά συμφέροντα της Τουρκίας παρενέργειες από την Συρία και την Λιβύη έως τον Καύκασο τρία μέτωπα όπου η τούρκικη παρουσία και εμπλοκή προϋποθέτει την ανοχή του Κρεμλίνου.
Η ανησυχία των συνταξιούχων πρέσβεων και των απόστρατων Ναυάρχων είναι αυθεντική.
Αν η Συνθήκη του Μοντρέ επέτρεψε στην Τουρκία να ισορροπεί μεταξύ Ουάσιγκτον και Μόσχας και διασφάλισε την περιφερειακή σταθερότητα την περίοδο του Ψυχρού Πολέμου μια ενδεχόμενη παράκαμψη της από τον Ερντογάν θα οδηγήσει σε μια ανεξέλεγκτη αντιπαράθεση με τον Πούτιν.
Αν δηλαδή συμπέσουν χρονικά μια γενίκευση των συγκρούσεων στην Ανατολική Ουκρανία με την προσέγγιση ΗΠΑ-Τουρκίας ως προς την παράκαμψη του Μοντρέ τότε θα υπάρξει ένα Ντόμινο περιφερειακής αποσταθεροποίησης από τον Καύκασο και τα Βαλκάνια μέχρι την Μέση Ανατολή και την Βόρεια Αφρική.
Αν το σενάριο χερσαίας παρουσίας του ΝΑΤΟ στην Ουκρανία προβάλλει να έχει απαγορευτικό κόστος, μια ισχυρή μόνιμη ναυτική παρουσία της Ατλαντικής Συμμαχίας στην Μαύρη Θάλασσα θα ήταν ένα πολύ υψηλό αντίτιμο για τα όποια επιπλέον εδαφικά κέρδη που θα μπορούσαν να προκύψουν από μια επέμβαση του Πούτιν στο μέτωπο Λούγκανσκ –Ντανιέτσκ.