Ενα νέο τοπίο στο Ασφαλιστικό Σύστημα φαίνεται ότι διαμορφώνεται και θα τεθεί σε ισχύ μετά τις εκλογές και σε βάθος 3ετίας. Στόχος η μείωση των ασφαλιστικών εισφορών για τις λιγότερο παραγωγικές επιχειρήσεις, η αναπλήρωση των εξαιρετικά χαμηλών –όπως εξελίσσονται- συντάξεων μέσα από ένα νέο πυλώνα ασφάλισης (επαγγελματικά ταμεία) και η διευκόλυνση των επιχειρήσεων στην ανεύρεση προσωπικού με την… υποκίνηση των συνταξιούχων στην εργασία (ενεργός γήρανση).
Από τα μέτρα απουσιάζει το πιο σημαντικό: Τα κίνητρα (φορολογικά και υψηλότερων συντάξεων) παραμονής στην εργασία… Κάτι που θα στήριζε ταμειακά και τον ευάλωτο οικονομικά ΕΦΚΑ!
1.Η εργασία του συνταξιούχου σε συνδυασμό με την ανάπτυξη των επαγγελματικών ταμείων μοιάζει να είναι η… απάντηση στις χαμηλές συντάξεις.
Ταυτόχρονα, η μείωση του πέναλτι απασχόλησης του συνταξιούχου κάτω του 30% επί των καταβολών του ΕΦΚΑ, φαίνεται να διευκολύνει και τις επιχειρήσεις προκειμένου να βρουν εργατικό δυναμικό.
Συγκεκριμένα, με το νόμο 4387/16 η ανταποδοτική σύνταξη είναι κάτω του 50% του μέσου μισθού ολόκληρου του εργασιακού βίου (σ.σ. εν προκειμένω από 1/1/2002 και μετά, διάστημα κατά το οποίο υπάρχουν μηχανογραφημένα στοιχεία των ασφαλισμένων).
Ακολούθως, έρχεται η πολιτεία και επιδοτεί την εθνική σύνταξη των 413 ευρώ για 20 χρόνια ασφάλισης και των 371 ευρώ για τα 15 έτη.
Κατά συνέπεια, για μέσο μισθό ακόμη και 1.500 ευρώ, μετά από 40 χρόνια εργασίας, οι αποδοχές κυμαίνονται κάτω των 1.100 ευρώ (μείον εισφορές Υγείας 6%), χωρίς να υπολογίζεται η παρακράτηση φόρου.
Ακόμη χειρότερα, για έναν ελεύθερο επαγγελματία με 40 έτη ασφάλισης στην κατώτατη κλάση του ΕΦΚΑ (καταβολή 240,25 ευρώ το μήνα μαζί με την εισφορά υγείας και την ασφάλιση ανεργίας), οι τελικές αποδοχές (σύνταξη) είναι 700 ευρώ καθαρά το μήνα!
Επειδή το πέναλτι για την απασχόληση του συνταξιούχου είναι ενιαίο (μείον 30%), είναι προφανές ότι αν προσέλθουν τα εργαστούν, τότε η σύνταξη τους θα μειωθεί σε ιδιαίτερα χαμηλά επίπεδα…
Η περιορισμός του πέναλτι σε περίπτωση απασχόλησης έχει προταθεί και από τους εργοδοτικούς φορείς που αντιμετωπίζουν πρόβλημα εξεύρεσης εργατικών χεριών.
Πρόθυμοι συνταξιούχοι…
Ουσιαστικά όμως είναι και ένα μέτρο… συμπίεσης των αμοιβών (πρόθυμοι συνταξιούχοι για μια ευκαιριακή εργασία ολίγων χρόνων, κίνδυνος διατήρηση της ανεργίας σε υψηλά επίπεδα, άρα λιγότερες πιέσεις στις αμοιβές και λιγότερα κονδύλια επιμόρφωσης και κατάρτισης για τη στελέχωση των επιχειρήσεων σε κρίσιμους τομείς όπου δεν υπάρχει προσφορά εργασίας, όπως εξειδικευμένοι τεχνίτες, εργοδηγοί, χειριστές κ.α.).
Από την άλλη όμως, ένα τέτοιο μέτρο στερεί από τον ΕΦΚΑ έσοδα στο βαθμό που δεν διευκολύνει την είσοδο νέων ασφαλισμένων την αγορά εργασίας και δεν επιτρέπει την ενίσχυση των αμοιβών (κατά συνέπεια και των ασφαλιστικών εισφορών που είναι συνδεδεμένες με τις αποδοχές).
Θα είναι η δεύτερη φορά που το Ασφαλιστικό διευκολύνει τις επιχειρήσεις. Την προηγούμενη έγινε (γίνεται), με τη ανάληψη του υψηλού «μισθολογικού»/συνταξιοδοτικού κόστους πολλών εταιρειών, κυρίως του πάλαι ποτέ ευρύτερου δημοσίου τομέα, με τα μαζικά προγράμματα εθελούσιων εξόδων…
2.Ως προς τα επαγγελματικά ταμεία, παρά τις αρχικές (και σωστές) προσεγγίσεις να αναπτυχθούν ανά κλάδο ή (μεγάλη) επιχείρηση, κάτι τέτοιο φαίνεται ότι εγκαταλείπεται. Κυρίως γιατί προάγει τον… συνδικαλισμό (μεγαλύτερη συνάφεια –κοινών- στόχων των απασχολούμενων σε μια επιχείρηση).
Φαίνεται ότι σταδιακά κατά τα επόμενα χρόνια επιχειρήσεις και σύλλογοι εργαζομένων θα μπορούν να αγοράζουν μερίδια τέτοιων επαγγελματικών ταμείων, τα οποία θα λειτουργούν στα πρότυπα του Ταμείου Επικουρικής Κεφαλαιοποιητικής Ασφάλισης (ΤΕΚΑ) που λειτουργεί εδώ και δύο χρόνια για τους νεοεισερχομένους στην αγορά εργασίας.
3.Άρα, θα γίνει εφικτή η μείωση των ασφαλιστικών εισφορών προς τον ΕΦΚΑ, με την παράλληλη μείωση των συντάξεων. Και αυτός θα είναι ο κανόνας για τις επιχειρήσεις χαμηλής παραγωγικότητας (έντασης εργασίας).
Αντιθέτως οι επιχειρήσεις αιχμής και υψηλής συγκέντρωσης κεφαλαίου, θα καταβάλουν ένα μέρος των εν λόγω εισφορών –οι οποίες θα αποκοπούν από τον ΕΦΚΑ- υπέρ των επαγγελματικών ταμείων (εισφορές εργοδότη και μισθωτού για τον τρίτο πυλώνα, αυτόν της επαγγελματικής ασφάλισης).
