Σημαντικές αλλαγές επέρχονται φέτος κυρίως επί της διαδικασίας υποβολής και εκκαθάρισης των δηλώσεων, καθώς για πρώτη φορά παρέχεται η δυνατότητα στους εγγάμους να υποβάλουν, εφόσον το επιθυμούν, χωριστές δηλώσεις, ενώ παράλληλα όλοι ανεξαιρέτως οι έγγαμοι, καθώς επίσης και όσοι έχουν συνάψει σύμφωνο συμβίωσης θα λάβουν ξεχωριστά (ατομικά) εκκαθαριστικά, είτε επιλέξουν να υποβάλουν τις δηλώσεις τους χωριστά είτε τις υποβάλουν από κοινού.
Όσοι έχουν συμπληρώσει το 18ο έτος της ηλικίας τους μέχρι 31.12.2018 και έχουν πραγματικό ή τεκμαρτό εισόδημα υποχρεούνται να υποβάλουν φορολογική δήλωση. Ακόμη και τα ενήλικα εξαρτώμενα τέκνα οφείλουν να υποβάλουν δήλωση εφόσον απέκτησαν έστω και 0,01 ευρώ εισόδημα κατά τη διάρκεια του 2018 ή εφόσον βαρύνονται με τεκμήριο διαβίωσης για κατοικία ή Ι.Χ.
Τι γίνεται με τους συζύγους
Κοινή φορολογική δήλωση μπορούν να υποβάλουν οι έγγαμοι σύζυγοι αλλά και τα ζευγάρια που έχουν συνάψει σύμφωνο συμβίωσης. Εφόσον τα ζευγάρια αυτά θέλουν να υποβάλουν κοινή δήλωση οφείλουν να ενημερώσουν το Τμήμα-Γραφείο Διοικητικής και Μηχανογραφικής Υποστήριξης της αρμόδιας ΔΟΥ με δήλωση μεταβολής.
Οι έγγαμοι μπορούν να υποβάλουν χωριστά τις φορολογικές τους δηλώσεις, ο καθένας για τα εισοδήματά του, αρκεί μόνο ο ένας εκ των δύο να έχει δηλώσει την επιλογή αυτή σε ειδική ηλεκτρονική εφαρμογή στο σύστημα TAXISnet, σε προθεσμία που έληξε στις 28 Φεβρουαρίου. Η επιλογή αυτή είναι δεσμευτική και για τον άλλο σύζυγο.
Οι σύζυγοι πρέπει να υποβάλουν χωριστά φορολογικές δηλώσεις χωρίς να απαιτείται γνωστοποίηση στην ειδική ηλεκτρονική εφαρμογή, ο καθένας για τα εισοδήματά του, εφόσον έχει διακοπεί η έγγαμη συμβίωση κατά τον χρόνο υποβολής της δήλωσης ή ο ένας από τους δύο συζύγους είναι σε κατάσταση πτώχευσης ή έχει υποβληθεί σε δικαστική συμπαράσταση. Το βάρος της απόδειξης για τη διακοπή φέρει ο φορολογούμενος.
Στις περιπτώσεις εγγάμων φορολογουμένων που έχουν γνωστοποιήσει την επιλογή τους για υποβολή χωριστών δηλώσεων, εφόσον ο ένας εκ των δύο συζύγων δεν έχει ποσοστό συνιδιοκτησίας στην κύρια κατοικία, είτε είναι ιδιόκτητη, είτε δωρεάν παραχωρημένη, ούτε συμμετέχει ως μισθωτής στη μισθωμένη κύρια κατοικία, οφείλει, στη χωριστή δήλωση που θα υποβάλει, να συμπληρώσει τον κωδικό 801 του πίνακα 6 με τον ΑΦΜ του άλλου συζύγου, καθώς και τον κωδικό 092 που αφορά τη φιλοξενία, επιλέγοντας, κατά την ηλεκτρονική υποβολή, τη νέα ένδειξη «συνοίκηση με σύζυγο», η οποία έχει προστεθεί στον αναδυόμενο πίνακα επιλογών.
Τα «μπλοκάκια»
Κάθε εργαζόμενος που λαμβάνει τις μηνιαίες αποδοχές του όχι ως μισθωτός, αλλά εκδίδοντας αποδείξεις από μπλοκ παροχής υπηρεσιών, («μπλοκάκι»), για να φορολογηθεί για τις αμοιβές του με την ευνοϊκή κλίμακα φόρου εισοδήματος των μισθωτών, δηλαδή για να δικαιούται ετήσια έκπτωση φόρου έως 1.900-2.100 ευρώ, που ισοδυναμεί με αφορολόγητο όριο εισοδήματος 8.636-9.545 ευρώ θα πρέπει να πληροί τις ακόλουθες 5 προϋποθέσεις:
α) Θα πρέπει να έχει υποβάλει δήλωση έναρξης επιχειρηματικής δραστηριότητας στην αρμόδια ΔΟΥ.
β) Θα πρέπει να παρέχει υπηρεσίες στις οποίες προέχει το στοιχείο της συμβουλής ή της επιστημονικής, καλλιτεχνικής και πνευματικής δημιουργίας, δηλαδή να ασκεί δραστηριότητα η οποία δεν εμπεριέχει την έννοια της εμπορικής ιδιότητας, αλλά χαρακτηρίζεται ως «ελευθέριο επάγγελμα», σύμφωνα με το άρθρο 48 του παλαιού Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος (ν. 2238/1994).
γ) Θα πρέπει να δηλώνει ως έδρα για την άσκηση της δραστηριότητάς του την κατοικία του.
δ) Δεν θα πρέπει να εισπράττει ταυτόχρονα και κανονικό μισθό από άλλη εργασία.
ε) Θα πρέπει να παρέχει τις υπηρεσίες του σε τρεις το πολύ εργοδότες ή και σε περισσότερους από τρεις, εφόσον όμως στην περίπτωση αυτή λαμβάνει το 75% τουλάχιστον των ετήσιων αμοιβών του μόνο από έναν.
Εφόσον ο φορολογούμενος ή η σύζυγός του πληροί τις παραπάνω 5 προϋποθέσεις, πρέπει να συμπληρώσει, στον παράγραφο 10 του πίνακα 2 της 1ης σελίδας του Ε1, την ένδειξη «ΝΑΙ» δίπλα από τον κωδικό 019 (ο υπόχρεος) ή 020 (η σύζυγος), προκειμένου κατά την εκκαθάριση του φόρου για τις αμοιβές από το «μπλοκάκι» να υπολογιστεί αφορολόγητο όριο έως 8.636-9.545 ευρώ.
Σε κάθε περίπτωση κατά την οποία φορολογούμενος που λαμβάνει αμοιβές για παροχή υπηρεσιών δεν πληροί έστω και μία από τις πέντε παραπάνω προϋποθέσεις, τότε οι ετήσιες αμοιβές του από το «μπλοκάκι» παροχής υπηρεσιών φορολογούνται ως εισόδημα από επιχειρηματική δραστηριότητα, δηλαδή με 22% από το πρώτο ευρώ μέχρι τα 20.000 ευρώ και με 29%-45% για το τμήμα των ετήσιων αμοιβών πάνω από το επίπεδο των 20.000 ευρώ.
Τεκμήρια διαβίωσης
Τα τεκμήρια διαβίωσης (οι τεκμαρτές δαπάνες χρήσης για κατοικίες, ΙΧ αυτοκίνητα, σκάφη κ.λπ.) συναθροιζόμενα με τυχόν δαπάνες απόκτησης περιουσιακών στοιχείων που πραγματοποίησε ο φορολογούμενος (αγορές σπιτιών, αυτοκινήτων, αποπληρωμή δανείων καταναλωτικών κ.λπ.) προσδιορίζουν, πολλές φορές, το εισόδημα κάθε φορολογούμενου με τεκμαρτό τρόπο, σε επίπεδα υψηλότερα του πραγματικού δηλωθέντος εισοδήματος. Το αποτέλεσμα είναι ο φορολογούμενος να έρχεται αντιμέτωπος με τον κίνδυνο επιβάρυνσης με επιπλέον φόρους.
Για να αποτραπεί ένας τέτοιος κίνδυνος, ο φορολογούμενος θα πρέπει να καλύπτει τη διαφορά μεταξύ χαμηλού πραγματικού και υψηλού τεκμαρτού εισοδήματος με διάφορους τρόπους, όπως η ανάλωση κεφαλαίου προηγούμενων ετών, η επίκληση εισοδημάτων που απαλλάσσονται από τον φόρο ή φορολογούνται με ειδικό τρόπο, η επίκληση εσόδων εισπραχθέντων εντός του 2018 από την πώληση περιουσιακών στοιχείων ή από γονικές παροχές ή δωρεές χρηματικών ποσών ή από δάνεια κ.λπ. Σε κάθε περίπτωση δωρεάς ή γονικής παροχής θα πρέπει να έχει προηγηθεί συμβολαιογραφική πράξη από την οποία να προκύπτει ότι η ημερομηνία πραγματοποίησης της δωρεάς ή της γονικής παροχής έγινε μέχρι και την 31η-12-2019. Οι παραπάνω κατηγορίες ποσών που καλύπτουν τεκμήρια δηλώνονται στους κωδικούς του πίνακα 6 της φορολογικής δήλωσης.
Αναδρομικά
Οι εν ενεργεία και συνταξιούχοι δημόσιοι λειτουργοί που υπάγονται στα ειδικά μισθολόγια και έλαβαν τον Δεκέμβριο του 2018 ή λαμβάνουν τους πρώτους μήνες του 2019 αναδρομικά ποσά, θα αναγκαστούν να εμφανίσουν τα ποσά αυτά στις φετινές δηλώσεις και να πληρώσουν γι’ αυτά ειδική εισφορά αλληλεγγύης 2,2%-10%.
Μισθώσεις τύπου Airbnb
Τα εισοδήματα από βραχυχρόνια μίσθωση ακινήτων μέσω Airbnb κ.λπ. δηλώνονται συγκεντρωτικά ανά ακίνητο στη στήλη 16 του εντύπου Ε2 (της «αναλυτικής κατάστασης για τα μισθώματα ακίνητης περιουσίας») με τον κωδικό 60. Επιλέγοντας τον κωδικό 61 στη στήλη 16 του Ε2 θα δηλώνονται συγκεντρωτικά ανά ακίνητο όλα τα εισοδήματα που αποκτήθηκαν από τη βραχυχρόνια υπεκμίσθωση ακινήτων μέσω Airbnb κ.λπ.
Αφορολόγητο
Στους κωδικούς 049-050 του πίνακα 8, οι μισθωτοί, οι συνταξιούχοι και οι κατ’ επάγγελμα αγρότες πρέπει να αναγράψουν τα χρηματικά ποσά των δαπανών για αγορές αγαθών και παροχή υπηρεσιών που κατέβαλαν το 2018 είτε με πλαστικό χρήμα είτε μέσω e-banking ή ηλεκτρονικού πορτοφολιού ή άλλων ηλεκτρονικών μεθόδων πληρωμής. Από τη δήλωση των ποσών αυτών θα εξαρτηθεί αν οι συγκεκριμένοι φορολογούμενοι θα δικαιούνται μείωση φόρου έως 1.900-2.100 ευρώ, η οποία ισοδυναμεί με αφορολόγητο όριο 8.636-9.545 ευρώ. Το ελάχιστο συνολικό ποσό των δαπανών με το οποίο κατοχυρώνεται η έκπτωση φόρου προσδιορίζεται ως ποσοστό επί του ατομικού -δηλωθέντος ή τεκμαρτού- φορολογητέου εισοδήματος, ως εξής:
-10%, για το τμήμα του εισοδήματος έως τα 10.000 ευρώ,
-15% για το τμήμα του εισοδήματος από τα 10.001 έως τα 30.000 ευρώ και
-20% για το υπερβάλλον ποσό, εφόσον το εισόδημα ξεπερνά τις 30.000 ευρώ.
