Σχεδόν σε 1 τρισ. δολάρια ανέρχονται τα κέρδη της Ρωσίας από τις εξαγωγές ορυκτών καυσίμων (πετρέλαιο, φυσικό αέριο, LNG) σε όλο τον κόσμο, από την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία. Η Μόσχα, παρά τις κυρώσεις και την προσπάθεια απομόνωσης, συνεχίζει τις εξαγωγές και στην Ευρώπη γεμίζοντας τα πολεμικά ταμεία, είτε μέσω αγωγών, αν πρόκειται για φυσικό αέριο, είτε με τη συμβολή πρόθυμων, μέσω «διυλιστηρίων πλυντηρίων» ή των «πλοίων φαντασμάτων» αν πρόκειται για ρωσικό πετρέλαιο.
Οι Έλληνες εφοπλιστές εξελίσσονται και πάλι σε βασικό πυλώνα των εξαγωγών, έχοντας ήδη επιστρέψει στα ρωσικά λιμάνια. Διαβλέποντας πιθανή επίσημη επανενεργοποίηση της Ρωσίας στην ενεργειακή βιομηχανία της Ευρώπης, στο πλαίσιο των διαπραγματεύσεων για τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία, οι ελληνικές ναυτιλιακές εταιρείες διεκδικούν την «pole position» στην επανεκκίνηση.
Οι ενέργειες των Ελλήνων εφοπλιστών αντανακλούν και την προσέγγιση Ουάσινγκτον – Μόσχας μετά την επιστροφή του Ντόναλντ Τραμπ στην προεδρία και ο ελληνικός στόλος συγκαταλέγεται και πάλι στους βασικούς διανομείς του ρωσικού πετρελαίου στο κόσμο.
Πρόσβαση και σε πολιτικούς κύκλους της Ουάσινγκτον
Οι ελληνικές ναυτιλιακές εταιρείες έχουν τον μεγαλύτερο στόλο δεξαμενόπλοιων στον κόσμο και αυτή η δύναμη τους δίνει – πέρα από την τεράστια επιρροή στην αγορά πετρελαίου – και πρόσβαση σε πολιτικούς κύκλους της Ουάσινγκτον. Σύμφωνα με πηγές που μίλησαν στη Wall Street Journal, Έλληνες εφοπλιστές είχαν πρόσφατα επαφές με την κυβέρνηση του Ντόναλντ Τραμπ, οι οποίες ενίσχυσαν την αισιοδοξία τους πως δεν πρόκειται να στοχοποιηθούν για τη συνεργασία τους με τη Ρωσία.
«Όλοι νιώθουν ότι είναι ασφαλές να επιστρέψουν», δήλωσε στη Wall Street Journal η Μισέλ Μπόκμαν, αναλύτρια ναυτιλίας στο Λονδίνο. «Το κλίμα είναι “όχι στο Ιράν, ναι στη Ρωσία”».
Υπερδιπλασιάστηκε το ελληνικό μερίδιο στις ρωσικές εξαγωγές
Βάσει των στοιχείων της Vortexa, κορυφαίας εταιρείας στον τομέα ανάλυσης δεδομένων για την παγκόσμια διακίνηση πετρελαίου, φυσικού αερίου και άλλων ενεργειακών προϊόντων, τα ελληνικά πλοία μετέφεραν το 26% του ρωσικού αργού από τα λιμάνια της Βαλτικής και της Μαύρης Θάλασσας τον Απρίλιο, και το 30% τον Μάρτιο. Πρόκειται για μερίδιο υπερδιπλάσιο σε σχέση με το 2024.
Επίσημα, οι Έλληνες εφοπλιστές περιόρισαν σημαντικά τις μεταφορές πετρελαίου από τα τέλη του 2023, όταν οι τιμές ξεπέρασαν το πλαφόν των 60 δολαρίων ανά βαρέλι, το όριο που έχει τεθεί από τις δυτικές κυρώσεις για την απαγόρευση διακίνησης ρωσικού πετρελαίου. Τότε, το βάρος έπεσε στον στόλο με «πλοία φαντάσματα» – παλιά πλοία με ασαφείς ιδιοκτήτες – που στήθηκε για να παρακαμφθούν οι κυρώσεις.
Φέτος όμως, το ρωσικό αργό πετρέλαιο διατίθεται γύρω στα 50 δολάρια ανά βαρέλι, λόγω και της έκπτωσης που έχει εφαρμοστεί από τη Μόσχα από την αρχή του πολέμου. Έτσι άνοιξε ο δρόμος για τους Έλληνες εφοπλιστές να επιστρέψουν επίσημα στα ρωσικά λιμάνια, καθώς αυξάνονται και τα αιτήματα από τους traders για κάλυψη της ζήτησης.
Ποιοι Έλληνες εφοπλιστές σέρνουν τον «χορό» της επιστροφής
Σύμφωνα με τη Wall Street Journal ανάμεσα στους εφοπλιστές που έχουν επιστρέψει σε λιμάνια της Ρωσίας είναι οι Γιάννης Αλαφούζος, Ανδρέας Μαρτίνος και Γιώργος Προκοπίου.
Θεωρητικά, η Okeanis Eco Tankers, η εισηγμένη στη Νέα Υόρκη εταιρεία της οικογένειας Αλαφούζου, είχε διακόψει τη συνεργασία με τη Ρωσία από 2023. Ωστόσο ιδιόκτητα πλοία συνέχισαν να μεταφέρουν ρωσικό πετρέλαιο και μόνο φέτος έχουν καταγραφεί εννέα φορτώσεις. Συνολικά τα πλοία συμφερόντων Αλαφούζου έχουν επισκεφτεί ρωσικά λιμάνια περίπου 140 φορές από την αρχή του πολέμου, με τις περισσότερες μεταφορές να αφορούν πετρέλαιο από το Καζακστάν μέσω Ρωσίας.
Επίσης φέτος, η Dynacom του Προκοπίου φόρτωσε ρωσικό αργό έξι φορές, ενώ η Minerva του Μαρτίνου έκανε την πρώτη της σχετική αποστολή εδώ και πάνω από έναν χρόνο τον Μάρτιο. Ένα ακόμη πλοίο της Minerva έχει προγραμματίσει φόρτωση το προσεχές διάστημα από το λιμάνι Primorsk της Βαλτικής. Και οι δύο εταιρείες έχουν μεταφέρει επίσης προϊόντα διύλισης και καζακικό πετρέλαιο από ρωσικά λιμάνια δεκάδες φορές φέτος.
Εκτίμηση ρίσκου σε «γκρίζες ζώνες»
Αναλυτές υπογραμμίζουν πως πρόκειται για μια εξαιρετικά ρευστή κατάσταση και ο κάθε εφοπλιστής κάνει τη δική του εκτίμηση ρίσκου. Ωστόσο οι τελευταίες εξελίξεις καταδεικνύουν και μια διαχρονική στρατηγική των Ελλήνων εφοπλιστών, οι οποίοι εδώ και δεκαετίες κινούνται με ευελιξία για να αναρριχηθούν και να διατηρήσουν τη θέση τους στον παγκόσμιο ναυτιλιακό ανταγωνισμό.
