Σοβαρούς κινδύνους για την ελληνική οικονομία ελλοχεύουν οι εξελίξεις στη Μέση Ανατολή και ο πόλεμος μεταξύ του Ισραήλ και του Ιράν.
Οι κίνδυνοι αφορούν κρίσιμα μεγέθη όπως η ανάπτυξη και ο πληθωρισμός, ενώ ανησυχία προκαλεί και η ρητορική για τους δασμούς, επισημαίνει ο επικεφαλής του Γραφείου Προϋπολογισμού του Κράτους στη Βουλή (ΓΠΚΒ) καθηγητής Ιωάννης Τσουκαλάς.
Παρουσιάζοντας την τριμηνιαία έκθεση του Γραφείου, ανέφερε χαρακτηριστικά ότι: «η ραγδαία επιδείνωση της παγκόσμιας οικονομικής προοπτικής, εμπορικών και γεωπολιτικών εντάσεων, ενδέχεται να έχει αρνητικές συνέπειες για τις ελληνικές εξαγωγές και τις ιδιωτικές επενδύσεις», ενώ δεν απέκλεισε «ένα νέο πληθωριστικό σοκ».
«Ο πληθωρισμός παραμένει ανθεκτικός, αρκετά πάνω από τον μέσο πληθωρισμό στην Ευρωζώνη (1,9%), και ανήλθε τον Μάιο του 2025 στο 3,3%, σημαντικά αυξημένος τόσο σε σχέση με τον Μάιο του 2024 (2,4%) όσο και σε σχέση με τον προηγούμενο μήνα (2,6%). Οι ανοδικές πιέσεις στις τιμές προκύπτουν από τις υπηρεσίες, συμπεριλαμβανομένης της στέγασης, ενώ ανακόπηκε και η αποκλιμάκωση του πληθωρισμού τροφίμων. Οι προσπάθειες ενίσχυσης του ανταγωνισμού όπως και η ανίχνευση και αποτροπή τιμολόγησης σε συνθήκες ολιγοπωλιακές αγοράς θα πρέπει να εντατικοποιηθούν» σύμφωνα με τον κ. Τσουκαλά.
Η ρευστότητα που χαρακτηρίζει το διεθνές οικονομικό περιβάλλον, οδήγησε το ΓΠΚΒ να χαμηλώσει στο 2,2% τον «πήχη» της ανάπτυξης για το 2025, με εύρος πρόβλεψης μεταξύ 2,1% και 2,3%.
«Εξαιτίας του ραγδαία επιδεινούμενου διεθνούς οικονομικού περιβάλλοντος το Γραφείο αναθεώρησε ελαφρώς προς τα κάτω την βασική εκτίμηση για τον ρυθμό αύξησης του ΑΕΠ του έτους 2025 στο 2,2% (από 2,3% στην Έκθεση του Μαρτίου 2025)», σημειώνεται στην έκθεση, σύμφωνα με την οποία «η αναθεώρηση οφείλεται σε δύο πηγές αβεβαιότητας που ενδεχομένως θα επιδεινώσουν το επενδυτικό κλίμα και την καταναλωτική εμπιστοσύνη. Αφενός η συνεχιζόμενη ρητορική περί επιβολής δασμών και αφετέρου η πρόσφατη ανάφλεξη στη Μέση Ανατολή».
Τέλος, όσον αφορά την πρόοδο υλοποίησης επενδυτικών σχεδίων του ΤΑΑ επισημαίνονται καθυστερήσεις οι οποίες, εάν δεν ξεπεραστούν, πιθανόν να έχουν αρνητική επίπτωση τόσο στον ρυθμό ανάπτυξης όσο και στον χρόνο ανάκαμψης του κεφαλαιακού αποθέματος της οικονομίας.
Τα κύρια σημεία της έκθεσης
Το 2025 εξελίσσεται σε χρονιά ασυνήθιστα υψηλής γεωπολιτικής και οικονομικής αβεβαιότητας. Το παγκόσμιο οικονομικό κλίμα παρουσιάζει ραγδαία επιδείνωση λόγω της συνεχιζόμενης κλιμάκωσης των εμπορικών εντάσεων και της ανάφλεξης στη Μέση Ανατολή. Τα παραπάνω δημιουργούν αστάθεια στις διεθνείς χρηματαγορές, σημαντική αύξηση στα ασφάλιστρα κινδύνου διακίνησης πετρελαίου και φυσικού αερίου, δυσμενείς συνθήκες για το διεθνές εμπόριο, μείωση προβλεψιμότητας για επενδυτές και νοικοκυριά, και αν διατηρηθούν, και πολύ περισσότερο αν διαρκέσουν ή/και ενταθούν, απειλούν με ένα νέο πληθωριστικό κύμα και επιβράδυνση της ανάπτυξης.
Η επιβολή ευρείας κλίμακας δασμών από τις Ηνωμένες Πολιτείες και τα αντίμετρα από άλλες χώρες έχουν αποσταθεροποιήσει το διεθνές εμπόριο και έχουν επηρεάσει αρνητικά την οικονομική δραστηριότητα παγκοσμίως. Η ανάγκη για σταθερότητα, διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις και διεθνή συνεργασία είναι επιτακτική, καθώς μόνο μέσα από συντονισμένες πολιτικές μπορεί να αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη, να ενισχυθεί η ανθεκτικότητα και να βελτιωθούν οι προοπτικές για την παγκόσμια ανάπτυξη. Η ΕΕ καλείται να δράσει άμεσα και συντονισμένα: αποφυγή περαιτέρω εμπορικής διάσπασης, με συνδυασμό δημοσιονομικής υπευθυνότητας και ενίσχυσης επενδύσεων και διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων για αύξηση της παραγωγικότητας και βιώσιμη ανάπτυξη.
Μέσα σε αυτό το διεθνές περιβάλλον σημαντικών προκλήσεων και ρίσκων, η Ελληνική οικονομία διατηρεί την ανοδική της πορεία με οδηγό τις καλές δημοσιονομικές επιδόσεις και την εμπιστοσύνη των διεθνών επενδυτών. Οι δημοσιονομικές επιδόσεις και η πορεία αποκλιμάκωσης του δημοσίου χρέους οδήγησαν τον οίκο αξιολόγησης Standard and Poor’s σε νέα αναβάθμιση του αξιόχρεου της χώρας εντός της επενδυτικής βαθμίδας. Η βελτίωση της διεθνούς ανταγωνιστικότητας μέσω επενδύσεων, καινοτομίας και παραγωγικότητας της οικονομίας είναι ο ασφαλέστερος δρόμος για την σύγκλιση του εισοδήματος των πολιτών της χώρας με τον Ευρωπαϊκό μέσο όρο και την διατήρηση ισχυρής ανάπτυξης και μετά το 2026. Για την επίτευξη αυτού του στόχου είναι απαραίτητο να ενταθούν οι προσπάθειες για μεταρρυθμίσεις, βελτίωση της αποτελεσματικότητας του δημοσίου τομέα, απλοποίηση ρυθμιστικών πλαισίων για προσέλκυση επενδύσεων, και με οδηγό την δημοσιονομική σύνεση, αξιοποίηση του δημοσιονομικού χώρου για ενίσχυση της παραγωγικής δυναμικής της χώρας.
Ένα αξιοσημείωτο γεγονός αποτελεί η πρόσφατη αύξηση της Ευρωπαϊκής παρουσίας στο ελληνικό εμπορικό τραπεζικό σύστημα. Η εξέλιξη αυτή συνεισφέρει στον βαθμό εξωστρέφειας του τραπεζικού συστήματος, ενισχύοντας τις προοπτικές για προσέλκυση ξένων κεφαλαίων και αύξηση διασυνοριακών τραπεζικών συνεργασιών στο μέλλον. Αποτελεί επίσης ένδειξη για βελτίωση του βαθμού εμπιστοσύνης της Ευρωπαϊκής τραπεζικής κοινότητας στην Ελληνική οικονομία, κάτι που συνδέεται και με την απόκτηση της επενδυτικής βαθμίδας.
Η επικαιροποιημένη βασική εκτίμηση του Γραφείου για τον ρυθμό μεγέθυνσης του ΑΕΠ για το 2025 αναθεωρήθηκε οριακά προς τα κάτω, στο 2,2%, με εύρος πρόβλεψης μεταξύ 2,1% και 2,3%. Η αναθεώρηση οφείλεται σε δύο πηγές αβεβαιότητας που ενδεχομένως θα επιδεινώσουν το επενδυτικό κλίμα και την καταναλωτική εμπιστοσύνη. Αφενός η συνεχιζόμενη ρητορική περί επιβολής δασμών και αφετέρου η πρόσφατη ανάφλεξη στη Μέση Ανατολή. Η επιτάχυνση της υλοποίησης μεταρρυθμίσεων και επενδύσεων στο πλαίσιο του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης μπορεί να ενισχύσει την παραγωγικότητα και την ανταγωνιστικότητα της Ελληνικής οικονομίας. Αιτίες που ενδέχεται να σχετίζονται με καθυστερήσεις στην υλοποίηση επενδυτικών σχεδίων του ΤΑΑ, και γενικότερα με το επίπεδο ανταγωνιστικότητας της Ελληνικής οικονομίας, επισημαίνονται στις πρόσφατες προτάσεις του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της 4 Ιουνίου 2025 στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου. Μεταξύ άλλων, αναφέρονται η ανάγκη για ενίσχυση της αποτελεσματικότητας της δημόσιας διοίκησης, επιτάχυνση στο χρόνο απονομής δικαιοσύνης που, παρά τις πρόσφατες βελτιώσεις, παραμένει από τους μεγαλύτερους στην EE, περαιτέρω ενίσχυση της φορολογικής συμμόρφωσης, αξιοποίηση της πλατφόρμας Strategic Technologies for Europe Platform (STEP) για επενδύσεις σε στρατηγικούς τομείς, και βελτίωση της εκπαίδευσης σε όλες τις βαθμίδες.
Το δημοσιονομικό ισοζύγιο της Γενικής Κυβέρνησης βελτιώθηκε σημαντικά το 2024, και το πρωτογενές ισοζύγιο αναμένεται να διατηρηθεί θετικό και τα επόμενα χρόνια εφόσον η οικονομία επιτυγχάνει ικανοποιητικούς ρυθμούς ανάπτυξης. Οι νέοι δημοσιονομικοί κανόνες προβλέπουν ετήσια μείωση του λόγου χρέους προς ΑΕΠ κατά μια ποσοστιαία μονάδα. Η Ελλάδα μειώνει τον λόγο αυτό με πολύ γρηγορότερους ρυθμούς τα τελευταία χρόνια, ενώ και οι προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής περί μείωσης του χρέους για το μέλλον είναι ευνοϊκές.
Δείτε ΕΔΩ την Τριμηνιαία Έκθεση.
