Η Κομισιόν θα παρουσιάσει έναν νέο τρόπο κατανομής 750 δισ. ευρώ σε αγροτικά και αναπτυξιακά κονδύλια της ΕΕ, προσαρμόζοντας τον κοινό προϋπολογισμό έτσι ώστε να ευνοεί τα νεότερα κράτη μέλη και εκείνα που συνορεύουν με τη Ρωσία. Αυτό προβλέπεται στο προσχέδιο της πρότασης που έχουν δει οι Financial Times.
Την Τετάρτη, η Κομισιόν αναμένεται να παρουσιάσει το σχέδιό της για τον επόμενο επταετή προϋπολογισμό της ΕΕ, μια πρόταση για κοινές δαπάνες πάνω από 1 τρισ. ευρώ, η οποία πρέπει να εγκριθεί ομόφωνα από όλα τα 27 κράτη μέλη.
Αυτή η ριζική μεταρρύθμιση περιλαμβάνει την ένωση εκατοντάδων υφιστάμενων προγραμμάτων δαπανών (κυρίως τα 392 δισ. ευρώ για την περιφερειακή ανάπτυξη και τα 387 δισ. ευρώ για τη γεωργία στο τρέχον δημοσιονομικό πλαίσιο) σε ένα ενιαίο σχέδιο ανά χώρα.
Πέραν της προσαρμογής του τρόπου κατανομής των κονδυλίων μεταξύ των χωρών, η νέα προσέγγιση παραχωρεί στα κράτη-μέλη μεγαλύτερη ευελιξία στις δαπάνες και τους επιτρέπει να ανακατανέμουν πόρους από τομείς όπως η περιφερειακή ανάπτυξη προς την άμυνα.
«Η ύπαρξη ενός ενιαίου “φακέλου” για κάθε κράτος μέλος θα διασφαλίσει την αποτελεσματική και ευέλικτη κατανομή της χρηματοδότησης σε διάφορους τομείς πολιτικής, επιτρέποντας στα κράτη μέλη να ανταποκριθούν σε νέες προτεραιότητες όπως οι αμυντικές δυνατότητες ή η ετοιμότητα», υπογραμμίζεται σε διαρροή της πρότασης που περιήλθε σε γνώση των Financial Times.
Το μέγεθος του εθνικού «φακέλου», όπως ονομάζεται χαρακτηριστικά από την Κομισιόν, θα υπολογίζεται με έναν νέο περίπλοκο τύπο, ο οποίος αναθεωρεί σημαντικά τα κριτήρια κατανομής των κονδυλίων.
Το αναθεωρημένο σύστημα διαφοροποιεί την κατανομή των λεγόμενων κονδυλίων συνοχής, καταργώντας τη μέχρι τώρα κατηγοριοποίηση των περιφερειών ανάλογα με το επίπεδο ανάπτυξής τους.
Ποιοι κερδίζουν από τις αλλαγές
Η Ρόμι Χανσούν, ερευνήτρια στο Κέντρο Ζακ Ντελόρ στο Βερολίνο, δήλωσε γι’ αυτό: «Οι φτωχότερες χώρες θα κερδίσουν περισσότερα εις βάρος των πλουσιότερων χωρών που έχουν φτωχές περιφέρειες, ειδικά η Γαλλία και, σε κάποιο βαθμό, η Ισπανία και η Γερμανία».
Επιπρόσθετα, η Επιτροπή επιδιώκει να κλείσει το χάσμα ευημερίας στον αγροτικό τομέα μειώνοντας τις διαφορές στη χρηματοδότηση ανά εκτάριο μεταξύ παλαιών και νέων κρατών μελών. «Οι χώρες με μεγάλες γεωργικές εκτάσεις και σχετικά χαμηλές επιδοτήσεις ανά εκτάριο – ουσιαστικά όλες οι ανατολικές ευρωπαϊκές χώρες – θα είναι οι κύριες ωφελημένες», τόνισε η Χανσούν.
Αξίζει να σημειωθεί πως με τις προωθούμενες αλλαγές χώρες που λαμβάνουν μεγάλα ποσά τόσο από τα περιφερειακά κονδύλια όσο και από τις γεωργικές επιδοτήσεις, όπως η Γαλλία και η Ιταλία, πιθανόν να χάσουν μέρος των περιφερειακών κονδυλίων, καθώς οι άμεσες αγροτικές επιδοτήσεις θα προστατευθούν.
Ακόμα, το νέο σύστημα προτεραιοποιεί επενδύσεις στην εξωτερική ασφάλεια, κάτι που ωφελεί χώρες με σύνορα με τη Λευκορωσία και τη Ρωσία, όπως οι χώρες της Βαλτικής, η Πολωνία και η Φινλανδία, αλλά και χώρες που διαχειρίζονται μεγάλες ροές μεταναστών, όπως η Μάλτα και η Ελλάδα.
Όμως, αυτή η μετατόπιση πόρων προς την Ανατολή πιθανότατα θα περιοριστεί, καθώς κάθε εθνικός «φάκελος» «δεν μπορεί να είναι χαμηλότερος από το 80% και όχι υψηλότερος από το 105%» της τρέχουσας κατανομής των κονδυλίων, σύμφωνα με το προσχέδιο που περιήλθε σε γνώση των FT.
Η ιδέα δημιουργίας ενός ενιαίου «φακέλου» για κάθε κράτος μέλος έχει προκαλέσει αντιδράσεις από τους υφιστάμενους δικαιούχους των κονδυλίων, ιδιαίτερα τις τοπικές και περιφερειακές αρχές που είναι οι παραδοσιακοί αποδέκτες των κονδυλίων συνοχής.
Η Κάτα Τούτο, πρόεδρος της Επιτροπής των Περιφερειών της ΕΕ, δήλωσε στους FT πως η πρόταση μπορεί τελικά να αποτελέσει «έναν υπερβολικά περίπλοκο τρόπο για να δοθεί λευκή επιταγή στις εθνικές κυβερνήσεις».
