Σε σαρωτικούς ελέγχους προχώρησε η ΑΑΔΕ ακυρώνοντας χιλιάδες γονικές παροχές και δωρεές που δεν πληρούσαν τις νόμιμες προϋποθέσεις. Οι παραβάτες καλούνται να καταβάλλουν βαριές επιβαρύνσεις με συντελεστές έως και 20%.
Χιλιάδες υποθέσεις γονικών παροχών και δωρεών «κόπηκαν» από την Εφορία, καθώς δεν πληρούσαν τις προϋποθέσεις που ορίζει η ισχύουσα νομοθεσία. Μόνο στο πρώτο επτάμηνο του έτους, η ΑΑΔΕ εντόπισε περισσότερες από 8.000 περιπτώσεις οι οποίες κρίθηκαν παράτυπες και ακυρώθηκαν, με τους εμπλεκόμενους φορολογούμενους να καλούνται να πληρώσουν πρόσθετους φόρους που κυμαίνονται από 10% έως 20%.
Από τον Οκτώβριο του 2021 τέθηκε σε ισχύ η ρύθμιση που αύξησε το αφορολόγητο όριο για γονικές παροχές και δωρεές προς συγγενείς Α΄ κατηγορίας (γονείς, παιδιά, εγγόνια, σύζυγοι, μέρη συμφώνου συμβίωσης) στις 800.000 ευρώ.
Η κίνηση αυτή αποτέλεσε κίνητρο για χιλιάδες φορολογούμενους να μεταβιβάσουν ακίνητα, μετοχές αλλά και μεγάλα χρηματικά ποσά στα παιδιά ή τα εγγόνια τους.
Ωστόσο προϋπόθεση ήταν οι χρηματικές μεταφορές να πραγματοποιούνται αποκλειστικά μέσω του τραπεζικού συστήματος. Η χρήση μετρητών ή η επίκληση εικονικών δωρεών οδηγεί αυτομάτως σε απώλεια του αφορολόγητου και επιβολή φόρου από το πρώτο ευρώ.
Συγκεκριμένα, η νομοθεσία, όπως διαμορφώθηκε μετά το 2021, προβλέπει:
- Αφορολόγητο όριο 800.000 ευρώ αποκλειστικά για συγγενείς πρώτης κατηγορίας.
- Η απαλλαγή καλύπτει κάθε μορφής περιουσία (κινητή, ακίνητη, μετοχές, χρηματικά ποσά).
- Υποχρεωτική τραπεζική συναλλαγή: μόνο οι μεταφορές μέσω πιστωτικών ιδρυμάτων κατοχυρώνουν το αφορολόγητο.
- Για συναλλαγές με μετρητά δεν ισχύει αφορολόγητο και ο φόρος είναι 10%.
- Για συγγενείς Β΄ κατηγορίας ο φόρος ανέρχεται στο 20%, ενώ για Γ΄ κατηγορία (π.χ. ανίψια, θείοι, ξαδέλφια) στο 40%.
Χιλιάδες υποθέσεις στην «τσιμπίδα» της ΑΑΔΕ
Σύμφωνα με τις ανακοινώσεις της ΑΑΔΕ, οι κυριότερες παραβάσεις που εντοπίστηκαν αφορούσαν:
► Χρηματικές παροχές με μετρητά: Σε πλήθος περιπτώσεων, οι γονείς ή οι παππούδες κατέθεταν μετρητά σε τραπεζικούς λογαριασμούς των παιδιών ή των εγγονών τους, αγνοώντας ότι κάτι τέτοιο δεν αναγνωρίζεται ως νόμιμη γονική παροχή με αφορολόγητο όριο. Οι συγκεκριμένες πράξεις φορολογούνται με συντελεστή 10% από το πρώτο ευρώ.
► Εικονικές ή διαδοχικές δωρεές: Καταγράφηκαν περιπτώσεις όπου έγιναν αλλεπάλληλες μεταβιβάσεις (π.χ. από παιδί σε γονέα και εν συνεχεία από γονέα σε άλλο παιδί) με στόχο να φτάσει το ποσό σε άτομο που δεν ανήκει στην Α΄ κατηγορία. Στις περιπτώσεις αυτές, όταν διαπιστώνεται ότι ο πραγματικός δικαιούχος είναι συγγενής Β΄ κατηγορίας (π.χ. αδελφός), επιβάλλεται φόρος 20%, χωρίς κανένα αφορολόγητο.
► Ελλιπή ή μη υποβληθέντα δικαιολογητικά: Σε αρκετές περιπτώσεις οι δωρεές ακυρώθηκαν επειδή δεν είχαν κατατεθεί τα απαραίτητα έγγραφα ή οι δηλώσεις.
Οι κυρώσεις για τους παραβάτες
Οι ελεγκτές της ΑΑΔΕ δεν περιορίζονται στη διαπίστωση της παράβασης. Σε υποθέσεις όπου εντοπίζονται διαδοχικές δωρεές ή μεγάλα ποσά με μετρητά, πραγματοποιείται παράλληλος έλεγχος στο «πόθεν έσχες» των δωρητών. Εξετάζονται τραπεζικοί λογαριασμοί και δηλωθέντα εισοδήματα ακόμη και παλαιότερων ετών.
Αν τα ποσά δεν δικαιολογούνται από το φορολογικό προφίλ του δωρητή, τότε χαρακτηρίζονται ως εισόδημα αγνώστου προέλευσης και επιβαρύνονται με φόρο 33%, προσαυξήσεις και εισφορά αλληλεγγύης. Πρόκειται για μια από τις αυστηρότερες κυρώσεις, που συχνά καταλήγει να υπερβαίνει το αρχικό ποσό της γονικής παροχής.
Όπως επισημαίνεται, η ΑΑΔΕ έχει θέσει ως προτεραιότητα την πάταξη των εικονικών γονικών παροχών, οι οποίες χρησιμοποιούνται συχνά για τη συγκάλυψη αδήλωτης περιουσίας ή «μαύρου» χρήματος.
Με τη διασταύρωση δηλώσεων, τραπεζικών δεδομένων και εισοδημάτων, οι ελεγκτικοί μηχανισμοί στοχεύουν στον εντοπισμό «αλυσιδωτών» μεταβιβάσεων που στην πραγματικότητα εξυπηρετούν δικαιούχους εκτός του πλαισίου της νομοθεσίας.
Παράλληλα, η φορολογική διοίκηση στέλνει σαφές μήνυμα στους φορολογούμενους: οι γονικές παροχές και οι δωρεές αποτελούν νόμιμο και ισχυρό εργαλείο οικογενειακής μεταβίβασης περιουσίας, αλλά μόνο όταν γίνονται με διαφάνεια και τραπεζική ιχνηλασιμότητα.
