Την ώρα που η Ελλάδα έχει καταστεί ως ένας από τους δημοφιλείς προορισμούς του πλανήτη, προσελκύοντας έως και 35-40 εκατ. τουρίστες, για τους Έλληνες οι καλοκαιρινές διακοπές έχουν γίνει όνειρο θερινής νυκτός.
Την αντίθεση αυτή αναδεικνύει σε δημοσίευμά της η βρετανική εφημερίδα «The Guardian» υπό τον τίτλο «’Η Ταϊλάνδη της Ευρώπης’: οι ξένοι ζουν ονειρικές διακοπές στην Ελλάδα, αλλά οι ντόπιοι δεν μπορούν να τις αντέξουν οικονομικά», επικαλούμενη έρευνες που δείχνουν ότι ένας στους δύο Έλληνες δεν θα πάει διακοπές φέτος, καθώς ο μέσος μισθός παραμένει χαμηλός.
Το δημοσίευμα του Guardian για την Ελλάδα, την «Η Ταϊλάνδη της Ευρώπης»
Όπως αναφέρει το δημοσίευμα, το 2025 θα μείνει στην ιστορία ως η χρονιά που οι Έλληνες αποφάσισαν να εγκαταλείψουν το ετήσιο «προσκύνημά» τους στην παραλία. «Οι ανέμελες στιγμές του καλοκαιριού, που τόσο έχουν υμνηθεί από τραγουδοποιούς, ποιητές και κινηματογραφιστές, έχουν πέσει -για πολλούς- θύματα της σκληρής πραγματικότητας του να βγάζεις δύσκολα πέρα», αναφέρεται χαρακτηριστικά.
«Οι μελέτες μας δείχνουν ότι ένας στους δύο Έλληνες δεν θα πάει διακοπές φέτος», λέει ο Τάκης Καλοφόνος, επικεφαλής οικονομικός σύμβουλος της ΕΕΚΕ, της Ένωσης Εργαζομένων Καταναλωτών Ελλάδας.
Η Ευρωπαϊκή Στατιστική Υπηρεσία, Eurostat, πρόσφατα επιβεβαίωσε τα ευρήματα της EΕKE, ανακοινώνοντας ότι το 46% των Ελλήνων – 19% υψηλότερο από την υπόλοιπη ΕΕ – δεν είχαν την οικονομική δυνατότητα να πληρώσουν διακοπές μιας εβδομάδας πέρυσι.
«Ενώ πριν από 10 χρόνια οι άνθρωποι έπαιρναν 20 ή ακόμα και 30 ημέρες άδεια, αυτό το καλοκαίρι είναι λιγότερο από μια εβδομάδα. Οι Κυκλάδες και τα πιο απομακρυσμένα νησιά είναι ένα μακρινό όνειρο για πολλούς Έλληνες. Ποιος μπορεί να πληρώσει 450 ευρώ για εισιτήρια πλοίου, που είναι το κόστος για μια τετραμελή οικογένεια με αυτοκίνητο, όταν ο μέσος μισθός είναι 1.342 ευρώ τον μήνα;», διερωτάται.
Άδειες ξαπλώστρες ακόμα και στα «οικονομικά» νησιά του Αργοσαρωνικού
Τα νησιά του Αργοσαρωνικού είναι δημοφιλή λόγω της εγγύτητάς τους με την Αθήνα. Το 2024, η Αίγινα προσέλκυσε περισσότερους από 2 εκατομμύρια επισκέπτες, πολλοί από τους οποίους ήταν Έλληνες με περιορισμένο προϋπολογισμό που προσελκύστηκαν από τα προσιτά ναύλα των πλοίων.
«Πέρσι οι ουρές ήταν πολύ μεγαλύτερες. Φαίνεται ότι ο κόσμος δεν ταξιδεύει. Το Σαββατοκύριακο η κίνηση είναι μεγαλύτερη, αλλά οι πωλήσεις εισιτηρίων έχουν μειωθεί κατά 50% περίπου», τονίζει ο Τάσος Παπαδόπουλος, ο οποίος κόβει εισιτήρια για επιβάτες που ταξιδεύουν προς τα νησιά του Σαρωνικού.
«Την ίδια περίοδο, τον περασμένο Αύγουστο, όλες οι ξαπλώστρες εκεί είχαν καταληφθεί μέχρι τις 10 το πρωί», λέει ο Κωνσταντίνος Τσάντας, ο οποίος διευθύνει μια επιχείρηση θαλάσσιων σπορ. «Φέτος είναι άδειες. Γνωρίζω ανθρώπους που ασχολούνται με θαλάσσια σπορ σε όλη τη χώρα και όλοι λένε το ίδιο: ότι αυτή η επιχείρηση έχει πέσει. Και να σκεφτείς ότι η Αίγινα είναι σχετικά φθηνή».
Η Αθήνα φέτος δεν άδειασε ποτέ
Η μεγάλη απόδραση του Αυγούστου -που συχνά επικεντρώνεται στα πανηγύρια της Κοιμήσεως της Θεοτόκου στις 15 Αυγούστου- για πολλούς έχει περιοριστεί σε μερικές μέρες που περνούν με την οικογένεια ή τους φίλους τους σε χωριά της ηπειρωτικής χώρας.
«Θα ήθελα πολύ να περάσω λίγο χρόνο στην Αμοργό, αλλά το να πάω σε ένα νησί τόσο μακριά είναι απλά αδύνατο», είπε η 28χρονη Ισμήνη Μπαλάλη, που αγωνίζεται να επιβιώσει με ένα μισθό 850 ευρώ τον μήνα στον τομέα του λιανικού εμπορίου. «Δεν μπορώ να πληρώσω 200 ευρώ τη βραδιά για ένα δωμάτιο. Όλοι οι φίλοι μου βρίσκονται στην ίδια θέση, και όλοι έχουμε μεταπτυχιακά. Αυτό το καλοκαίρι θα πάρουμε μερικές μέρες άδεια, εδώ και εκεί».
Στην Αθήνα, ο Αύγουστος έχει φέρει σκηνές που κάποτε ήταν αδιανόητες: το σύστημα δημόσιων μεταφορών είναι υπερφορτωμένο, η κυκλοφορία στο κέντρο της πόλης δεν έχει μειωθεί καθόλου, οι θέσεις στα θερινά σινεμά είναι εξαντλημένες και τα μπαρ και τα fast food είναι γεμάτα με νέους Έλληνες που δεν μπόρεσαν να φύγουν.
«Αυτή η κυβέρνηση δεν νοιάζεται»
«Μιλούν για την οικονομική ανάκαμψη της χώρας μας, αλλά κανένας από αυτούς τους θετικούς δείκτες δεν επηρεάζει ανθρώπους όπως εμένα», λέει η Μπαλάλε. «Και δεν νομίζω ότι αυτή η κυβέρνηση νοιάζεται και πολύ».
Η άφιξη 36 εκατομμυρίων ταξιδιωτών πέρυσι – σχεδόν τέσσερις φορές ο πληθυσμός της χώρας – έχει καταστήσει την Ελλάδα ως έναν από τους 10 κορυφαίους προορισμούς παγκοσμίως. Ο τομέας αυτός απέφερε έσοδα ύψους 21,7 δισ. ευρώ το 2024, βοηθώντας την Αθήνα να μειώσει το τεράστιο δημόσιο χρέος της από 180% του ΑΕΠ, στο αποκορύφωμα της οδυνηρής κρίσης χρέους της χώρας, σε 153,6%.
Ωστόσο, ενώ ο τουρισμός αποτελεί τον κινητήριο μοχλό της ελληνικής οικονομίας, παρέχοντας τουλάχιστον μία στις πέντε θέσεις εργασίας, η επιτυχία του έχει επίσης οδηγήσει σε ραγδαία αύξηση των τιμών. Αντίθετα, οι μισθοί έχουν παραμείνει στάσιμοι, ξεπερασμένοι από τα ποσοστά πληθωρισμού που έχουν υπερβεί κατά πολύ τα ποσοστά άλλων χωρών της ΕΕ, προκαλώντας απότομη αύξηση του κόστους ζωής. Όσοι καταφέρνουν να αποταμιεύσουν χρήματα λένε ότι θεωρούν φθηνότερο να κάνουν διακοπές στο εξωτερικό παρά στην Ελλάδα.
Μια δημοσκόπηση της Alco τον Ιούνιο αποκάλυψε ότι η ραγδαία αύξηση του κόστους διαμονής, των ναύλων των πλοίων και των τιμών στα εστιατόρια είναι τα κύρια εμπόδια για τα ταξίδια.
«Οι Έλληνες δεν μπορούν πλέον να απολαύσουν αυτό που αποτελούσε κάποτε μια πολιτιστική και θρησκευτική παράδοση, τις διακοπές του Αυγούστου», λέει ο καθηγητής Χρήστος Πιτέλης, ειδικός σε θέματα βιομηχανικής οικονομίας, τουρισμού και φιλοξενίας στο Πανεπιστήμιο του Σαουθάμπτον. «Η μείωση του διαθέσιμου εισοδήματος κάνει αυτή την εμπειρία απλά απαγορευτική για πολλούς».
Με τη μεσαία τάξη να έχει πληγεί περισσότερο από τα μέτρα λιτότητας που ήταν το τίμημα για τη διάσωση της χρεοκοπημένης ελληνικής οικονομίας από τους διεθνείς πιστωτές πριν από μια δεκαετία, ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης έχει δηλώσει ότι μέτρα ανακούφισης είναι καθ’ οδόν. Η κυβέρνησή του έχει δεσμευτεί να μειώσει τους φόρους και να αυξήσει τον μέσο μηνιαίο μισθό στα 1.500 ευρώ έως το 2027.
Ωστόσο, οι Έλληνες δεν παραβλέπουν το γεγονός ότι, ενώ οι ξένοι επισκέπτες μπορούν να απολαύσουν τη φυσική ομορφιά και άλλες χαρές της χώρας τους, τέτοιες απολαύσεις έχουν γίνει για τους ίδιους μια γλυκόπικρη ανάμνηση.
«Είμαστε η Ταϊλάνδη της Ευρώπης. Παρέχουμε υπηρεσίες για να απολαμβάνουν οι άλλοι», λέει ο Άρης Απικιάν, παρατηρώντας τους περαστικούς τουρίστες έξω από το κατάστημα χαλιών όπου εργάζεται στο κέντρο της Αθήνας. «Ενώ οι ξένοι ζουν το όνειρό τους στην Ελλάδα, εμείς βιώνουμε κάτι τελείως διαφορετικό. Ποιος θέλει να πάει διακοπές όταν του λένε ότι οι λογαριασμοί ενέργειας, και ό,τι άλλο μπορείτε να φανταστείτε, πρόκειται να αυξηθούν; Νομίζω ότι αρχίζουμε να καταλαβαίνουμε, τώρα που δεν μπορούμε να πάρουμε ούτε μια εβδομάδα άδεια, ότι εμείς οι Έλληνες είμαστε οι πραγματικοί χαμένοι».
