Μαύρα σύννεφα καλύπτουν έργα που έχουν ενταχθεί στο Ταμείο Ανάκαμψης αφού καταγράφονται καθυστερήσεις σε έργα ενέργειας, υγείας και κοινωνικής κατοικίας.
Ειδικότερα, έργα ενέργειας, ανακαινίσεις νοσοκομείων και κέντρων υγείας διαπιστώθηκε από το κλιμάκιο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ότι σημειώνουν καθυστερήσεις.
Το κλιμάκιο, υπό τον αναπληρωτή γενικό διευθυντή της Διεύθυνσης Δημοσιονομικής Διαχείρισης, Ντέκλαν Κοστέλο, βρέθηκε στην Αθήνα για την αξιολόγηση της προόδου του ελληνικού προγράμματος Ελλάδα 2.0.
Στόχος να εντοπιστούν τα προβλήματα σε έργα του ελληνικού προγράμματος, τα οποία μπορεί να οδηγήσουν σε αστοχίες με αποτέλεσμα να χαθούν πόροι.
Τα έργα με το μεγαλύτερο πρόβλημα καθυστερήσεων και τεχνικών δυσκολιών, που δεν επιτρέπουν να ολοκληρωθούν ως τα μέσα του 2026, είναι το πρόγραμμα κοινωνικής κατοικίας, 18 ανακαινίσεις νοσοκομείων και 156 κέντρων πρωτοβάθμιας υγείας.
Όσον αφορά τον τομέα της ενέργειας, προβλήματα καταγράφονται στα έργα CCS (Carbon Capture and storage) που αφορούν τη δέσμευση Co2 από βιομηχανίες και την αποθήκευσή του στο υπέδαφος (σε εξαντλημένα κοιτάσματα πετρελαίου ή αερίου). Ακόμα σοβαρότερα προβλήματα εντοπίστηκαν στην υπόγεια αποθήκη που φτιάχνεται στον Πρίνο από την Energean.
Πίεση για αναθεώρηση στο άψε σβήσε
Με στόχο να ολοκληρωθεί κανονικά το ελληνικό πρόγραμμα οι αλλαγές που θα γίνουν θα πρέπει να είναι προσεκτικά επιλεγμένες και τα χρονοδιαγράμματα να τηρηθούν με ευλάβεια αφού τα χρονικά πλαίσια για επιπλέον τροποποιήσεις είναι στενά.
Η τελική θα πρέπει να ολοκληρωθεί και να εγκριθεί μέσα στο μήνα, ώστε να υπάρχει η δυνατότητα ακόμη και όσα έργα αποφασιστεί τελικά να απενταχθούν από το Ταμείο, να μπορούν να ενταχθούν στο ΕΣΠΑ.
Ουσιαστικά έργα τα οποία δεν πρόκειται να ολοκληρωθούν εγκαίρως (δηλαδή εντός χρονοδιαγράμματος) θα πρέπει να απενταχθούν άμεσα για να υποκατασταθεί ο χώρος από αύξηση προϋπολογισμού υφιστάμενων έργων με ικανοποιητική πρόοδο και τα οποία σίγουρα θα ολοκληρωθούν μέχρι τον επόμενο Αύγουστο.
Ο βασικός λόγος που ο χρόνος πιέζει για την ολοκλήρωση της αναθεώρησης είναι ότι θα πρέπει η Ελλάδα να συνεχίσει να υλοποιεί ορόσημα ώστε να προλάβει να κάνει το αίτημα για την 7η δόση ύψους 3,5 δισ. ευρώ, η οποία θα αφορά στην εκταμίευση των 1,7 δισ. σε επιχορηγήσεις και των 1,8 δισ. ευρώ σε δάνεια.
Στελέχη της Επιτροπής εξήγησαν ότι δεν τίθεται κανένα θέμα παράτασης, σιωπηρής ή επίσημης, στο πρόγραμμα.
Μπορεί ακόμα να ολοκληρωθεί το πρόγραμμα
Πάντως, θεωρείται ακόμα εφικτό να μη χαθούν κονδύλια αν γίνονται από δω και πέρα όλα κατά γράμμα και δεν προκύψουν νέα προβλήματα στο χρόνο που υπάρχει.
Όσον αφορά στα χρήματα που απομένει να διεκδικήσει η Ελλάδα, ως χώρα έχουμε να περιμένουμε 11,5 δισ. ευρώ, από τα οποία 5,5 δισ. ευρώ είναι μη επιστρεπτέες επιδοτήσεις και 6 δισ. Δάνεια.
Σχετικά με την πρόοδο του προγράμματος σημειώνεται ότι έχει γίνει το 70% των μεταρρυθμίσεων.
Σε κάθε περίπτωση η αναθεώρηση θα περιλαμβάνει και αλλαγές στο πεδίο των επενδύσεων που τελικά θα ολοκληρωθούν, αλλά και μία σημαντική απλοποίηση των ορόσημων και των στόχων.
Παρά την ανησυχία – εντός Ελλάδας – για την αξιοποίηση των δανείων ύψους 17,8 δισ. ευρώ, η κατάσταση εκτιμάται πως είναι καλύτερη και οι αλλαγές που δρομολογούνται σχετίζονται με ταχύτερη εκταμίευση ρύθμιση των δανείων προς μικρομεσαίες επιχειρήσεις.
Χαμηλότερες προβλέψεις για τις επενδύσεις
Χαμηλότερα τοποθετείται ο πήχης των επενδυτικών δαπανών για το 2026, σύμφωνα με το προσχέδιο του προϋπολογισμού. Η αρχική πρόβλεψη για αύξηση 8,4% περιορίζεται στο 5,7%, ενώ για το 2026 εκτιμάται άνοδος 10,2%.
Η υποβάθμιση των στόχων δεν προκαλεί έκπληξη. Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία, ο ρυθμός αύξησης των ακαθάριστων επενδύσεων παγίου κεφαλαίου για το 2024 έχει μειωθεί στο 4,5%, χαμηλότερα από το 6,7% που προέβλεπε ο προϋπολογισμός και πολύ κάτω από το 9,1% του Προγράμματος Σταθερότητας. Οι εκτιμήσεις για το 2025 έχουν επίσης αναθεωρηθεί διαδοχικά: από 14,4% στο 8,4% και πλέον στο 5,7%, γεγονός που αναδεικνύει το χρηματοδοτικό κενό.
Οι καθυστερήσεις στην εκταμίευση κονδυλίων προς τον ιδιωτικό τομέα και η περιορισμένη ρευστότητα έχουν αρχίσει να επηρεάζουν την οικονομία. Από τα 36 δισ. ευρώ του Ταμείου Ανάκαμψης, μόλις 10 δισ. έχουν φτάσει στους τελικούς δικαιούχους.
