Σε τροχιά απόσχισης Ντε Φάκτο κινείται η Σερβική Δημοκρατία της Βοσνίας καθώς ο ηγέτης του ομόσπονδου κράτους Ντόντικ επιδιώκει να αφαιρέσει από την Συνομοσπονδιακή Κυβέρνηση όλες τις αρμοδιότητες σε θέματα Φορολογίας, Δικαιοσύνης και Άμυνας!
Έτσι στην συνολική εικόνα αστάθειας που παρουσιάζει η Νοτιοανατολική Ευρώπη από την Ρουμανία, την Βουλγαρία, την Αλβανία μέχρι και την Βόρεια Μακεδονία, προστίθεται η δυναμική αναζωπύρωσης της εθνικιστικής αντιπαράθεσης στην Βοσνία - Ερζεγοβίνη λίγο πριν από την 26η επέτειο της υπογραφής της Συνθήκης του Ντέιτον τον Νοέμβριο του 1995 που τερμάτισε μια αιματηρή πολεμική σύγκρουση τρεισήμισι χρόνων.
Τα προσεκτικά μεν αλλά αποφασιστικά βήματα του Ντόντικ προς την απόσχιση και στην συνέχεια την ένωση με την Σερβία είναι μια επιλογή που συνυπολογίζει νέα δεδομένα:
- Πρώτον το ταμπού του απαραβίαστου των εσωτερικών συνόρων της πρώην Γιουγκοσλαβίας έχει καταπατηθεί με τις φήμες για συμπεφωνημένη αλλαγή συνόρων μεταξύ Σερβίας και Κοσόβου αλλά με προβληματισμό αν η συνταγή πρέπει να επεκταθεί στο σύνολο των Δυτικών Βαλκανίων.
- Δεύτερον το αδιέξοδο της ευρωπαϊκής ενταξιακής προοπτικής των έξι υποψηφίων Δυτικοβαλκανικών Χωρών.
Περισσότερο από την Βόρεια Μακεδονία που χάρη στην διαπραγματευτική δεινότητα του Γκλιγκόροφ πήρε στα τέλη του 1991 βελούδινο διαζύγιο από το Βελιγράδι η Βοσνία - Ερζεγοβίνη αποτελεί εδώ και 125 σχεδόν χρόνια το διαχρονικό επίκεντρο τεκτονικών δονήσεων που θέτουν σε σκληρή δοκιμασία την περιφερειακή αλλά και την ευρωπαϊκή σταθερότητα.
Η Βοσνία –Ερζεγοβίνη οι κάτοικοι της οποίας είναι Σλάβοι και μιλούν την Σερβοκροατική Γλώσσα είναι σαν σμίκρυνση της πάλαι ποτέ πολυεθνικής Γιουγκοσλαβίας καθώς οι τρείς διαφορετικές θρησκείες, Ισλάμ Καθολικισμός και Ορθοδοξία προσδιορίζουν τρεις διαφορετικές εθνικές ταυτότητες στην Βοσνιακή , την Κροατοβοσνιακή και την Σερβοβοσνιακή.
Η Βοσνία –Ερζεγοβίνη ανήκε στην Οθωμανική Αυτοκρατορία μέχρι το Συνέδριο του Βερολίνου το 1878 που την έθεσε υπό την κατοχική διοίκηση της Αυστροουγγαρίας και στην συνέχεια την πλήρη προσάρτηση της μετά την επανάσταση των Νεοτούρκων το 1908.
Από το 1878 μέχρι την ίδρυση το 1918 του Βασιλείου των Σέρβων , Κροατών και Σλοβένων την μετέπειτα Γιουγκοσλαβία η Βοσνία –Ερζεγοβίνη υπήρξε το αιματηρό πεδίο αντιπαράθεσης του Κροατικού με τον Σερβικό εθνικισμό και αλυτρωτισμό με τις δύο αντίπαλες πλευρές να αρνούνται ξεχωριστή εθνική ταυτότητα στους Μουσουλμάνους τους οποίους συνυπολόγιζαν ως θρησκευτική μειονότητα μιας Μεγάλης Σερβίας και μιας Μεγάλης Κροατίας.
Το 1914 ο διάδοχος του Θρόνου της Αυστροουγγαρίας Αρχιδούκας Φραγκίσκος - Φερδινάνδος προωθούσε την μετατροπή της Διπλής Μοναρχίας σε Τριπλή με την σύσταση μιας τρίτης κρατικής οντότητας δίπλα στην Αυστρία και την Ουγγαρία ενός Σλαβικού Βασιλείου που θα περιλάμβανε την Βοσνία Ερζεγοβίνη, την Κροατία και την Σλοβενία.
Το Σλαβικό Βασίλειο προκάλεσε την οργή της Σερβίας και της Ουγγαρίας και έστησε το σκηνικό της δολοφονίας στο Σεράγεβο του Φραγκίσκου-Φερδινάνδου η είδηση της οποίας προκάλεσε ξέφρενους πανηγυρισμούς στην Βουδαπέστη.
Στο Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο η Βοσνία-Ερζεγοβίνη προσαρτήθηκε στο φασιστικό Κροατικό Κράτος του Πάβελιτς με τους Μουσουλμάνους και τους Κροάτες να εφαρμόζουν πολιτικές εθνοκάθαρσης σε βάρος των Σέρβων.
Μεταπολεμικά , μετά το 1945 η Βοσνία Ερζεγοβίνη αποτέλεσε ομόσπονδη δημοκρατία της Γιουγκοσλαβίας, ενώ με την Συνταγματική Μεταρρύθμιση του 1974 οι Μουσουλμάνοι της Βοσνίας αναγνωριστήκαν ως ξεχωριστή εθνότητα.
Είναι από τα παραπάνω σαφές πως αν ανατραπεί το έξωθεν επιβληθέν στην Βοσνία-Ερζεγοβίνη σημερινό εύθραυστο Στάτους Κβο θα υπάρξει ένα Ντόμινο αποσταθεροποίησης που θα θέσει σε δεινή δοκιμασία την σταθερότητα όχι μόνον στα Δυτικά Βαλκάνια αλλά στο σύνολο της Νοτιοανατολικής Ευρώπης.
Ο Γιώργος Καπόπουλος είναι δημοσιογράφος-διεθνολόγος