Ένα από τα μεγαλύτερα και πιο υποτιμημένα από την ηγεσία του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων προβλήματα είναι η καθυστέρηση στην ολοκλήρωση των συνταξιοδοτικών αιτημάτων των συνταξιούχων που είχαν παράλληλη ασφάλιση σε δύο εντασσόμενα στον ΕΦΚΑ ταμεία. Από τον Μάιο του 2016, ο ΕΦΚΑ αδυνατεί να χορηγήσει τις προσαυξήσεις σύνταξης σε τουλάχιστον 60.000 συνταξιούχους, οι οποίοι λόγω της καθυστέρησης αυτής λαμβάνουν μόνο ένα τμήμα της σύνταξης του. Χιλιάδες γιατροί και μηχανικοί του Δημοσίου, των ΔΕΚΟ αλλά και του ιδιωτικού τομέα, δικαστικοί υπάλληλοι που ασφαλίζονταν παράλληλα στο Ταμείο Νομικών, ενώ έχουν λάβει το τμήμα εθνικής σύνταξης και το τμήμα ανταποδοτικής σύνταξης του φορέα μισθωτής απασχόλησης (Δημόσιο, ΙΚΑ ΝΠΔΔ και ΙΚΑ-ΕΤΑΜ) δεν έχουν λάβει την προσαύξηση σύνταξης που προβλέπεται για τον χρόνο ασφάλισης σε ΤΣΜΕΔΕ και ΤΣΑΥ. Αντίστοιχα χιλιάδες ασφαλισμένοι του ιδιωτικού τομέα πρώην μισθωτοί που είχαν παράλληλα αυταπασχόληση με ασφάλιση στον ΟΑΕΕ, στο ΤΣΜΕΔΕ ή στον ΤΑΝΠΥ (Ταμείο Ασφάλισης Ναυτικών Πρακτόρων και Υπαλλήλων) έχουν λάβει μόνο το τμήμα του κύριο φορέα και αναμένουν για την χορήγηση του ποσού της προσαύξησης.
Οι συγκεκριμένοι συνταξιούχοι που στο παρελθόν θα δικαιώνονταν δύο συντάξεις, αφού τιμωρήθηκαν με την κατάργηση της απονομής της δεύτερης σύνταξης και μειώθηκαν οι συνολικές προβλεπόμενες αποδοχές τους, αναμένουν έως και 6 χρόνια για να λάβουν την προσαύξηση σύνταξης που προβλέπει ο νόμος 4387/2016. Το ποσό που αναμένουν σε πολλές περιπτώσεις μπορεί να κυμαίνεται από 250 έως και 1000 ευρώ και αποτελεί μεγάλο τμήμα της συνολικής συνταξιοδοτικής παροχής που δικαιούνται. Οι δικαιούχοι καταδικάστηκαν από την αδράνεια του Υπουργείου Εργασίας και του ΕΦΚΑ σε ανέχεια για πολλά χρόνια χωρίς κανείς να ασχολείται με το ζήτημα των συντάξεων τους, που η ίδια η πολιτεία επέλεξε να τροποποιήσει μονομερώς.
Με τα άρθρα 17 και 36Α του νόμου 4387/2016 (Νόμος Κατρούγκαλου) προβλέφθηκε πως από 1-1-2017 οι διπλασφαλισμένοι συνταξιούχοι θα λαμβάνουν προσαύξηση σύνταξης για τον παράλληλο χρόνο ασφάλισης για τον υπολογισμό του ανταποδοτικού μέρους της οποίας, η επιπλέον παροχή, για κάθε έτος που έχει καταβληθεί επιπλέον εισφορά θα υπολογίζεται με ετήσιο συντελεστή αναπλήρωσης 0,075% για κάθε ποσοστιαία μονάδα (1%) επιπλέον εισφοράς.
Με την με αριθμό Φ.10043/οικ.58770 /1442/19-12-2016 εγκύκλιο του Υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης με θέμα: «Εφαρμογή του άρθρου 36 του ν. 4387/2016 σε ασφαλισμένους του ΕΤΑΑ», δόθηκαν οι πρώτες διευκρινιστικές οδηγίες για την εφαρμογή των διατάξεων και για την υπολογισμό των ποσών προσαύξησης. Συνεπώς δεν υπάρχουν δικαιολογίες για την καθυστέρηση στην απονομή των παροχών εδώ και έξι συναπτά έτη. Με την υπ’ αριθ. 37/18-10-2017 εγκύκλιο του τμήματος διαδοχικής ασφάλισης του ΕΦΚΑ με θέμα «Οδηγίες για την εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου 19 του Ν. 4387/2016, που αφορά θέματα Διαδοχικής Ασφάλισης» ορίζεται ότι: «Γ. Παράλληλος χρόνος ασφάλισης(παρ. 6 εδάφιο β ́ άρθρο 19 τουΝ.4387/2016) εξειδικευθήκαν περαιτέρω οι διατάξεις και απεστάλησαν για εφαρμογή στους εντασσόμενους φορείς του ΕΦΚΑ. Ακολούθησαν διαδοχικά η υπ’ αριθ. Φ.1500/οικ.1681/119/19-09-2017 εγκύκλιος του Υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης με θέμα: «Εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου 19 του ν. 4387/2016 για πρόσωπα με διαδοχικό χρόνο ασφάλισης, η υπ’ αριθ. Φ.80000/οικ.58967/77/Δ29.17/29-12-2017 εγκύκλιος του Υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης με θέμα: «Παροχή οδηγιών σχετικά με την συνταξιοδότηση λόγω γήρατος ασφαλισμένων που εμπίπτουν στις ρυθμίσεις του άρθρου 17 παρ. 2 και του άρθρου 36 παρ. 3 και 4 τουν.4387/2016», η υπ’ αριθ. Φ.80000/Δ17/οικ.46340/1034/12-9-2018 εγκύκλιος του Υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης με θέμα: «Παροχή οδηγιών σχετικά με την συνταξιοδότηση ασφαλισμένων που εμπίπτουν στις ρυθμίσεις της παρ. 1 του άρθρου 17 και των παρ. 1 και 2 του άρθρου 36 του ν. 4387/2016», η υπ’ αριθ. Φ.1500/Δ17/οικ.42472/969/14-3-2019 εγκύκλιος του Υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης με θέμα: «Παροχή οδηγιών σχετικά με την εφαρμογή των διατάξεων των άρθρων 17, 19 και 36 του ν. 4387/2016», η υπ’ αριθ. Φ.80000/Δ17/οικ.13008/561/5-5-2020 εγκύκλιος του Υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης με θέμα: «Κοινοποίηση των διατάξεων του άρθρου 36Α του ν. 4387/2016 περί αξιοποίησης παράλληλου χρόνου ασφάλισης καθώς και χρόνου παράλληλης απασχόλησης», στην υπ’ αριθ. Φ.1500/19412/716/16-9-2020 εγκύκλιο του Υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης με θέμα: «Εφαρμογή συνδυασμού διατάξεων των άρθρων 36Α και 19 του ν.4387/2016 στις περιπτώσεις συνταξιοδότησης με διαδοχική, παράλληλη ασφάλιση και παράλληλη απασχόληση».
Οπότε άλλαζε Υπουργός ή Διοικητής του ΕΦΚΑ εκδιδόταν και μια εγκύκλιος από τον ΕΦΚΑ η το Υπουργείο. Παρά την πληθώρα εγκυκλίων, ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΕΚΔΟΘΕΙ ΚΑΜΙΑ ΑΠΟΦΑΣΗ ΑΠΟΝΟΜΗΣ ΠΡΟΣΑΥΞΗΣΗΣ ΤΟΥ ΠΑΡΑΛΛΗΛΟΥ ΧΡΟΝΟΥ, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στα άρθρα 17 και 36Ατου ν. 4387/2016, με αποτέλεσμα οι συνταξιούχοι που είχαν την ατυχία να καταβάλλουν αυξημένες εισφορές να μην έχουν λάβει ακόμα το τμήμα της προσαύξησης σύνταξης. Η αντιμετώπιση αυτή απέναντι σε συνεπείς ασφαλισμένους αποτελεί ντροπή και άγος και για το ελληνικό κράτος και γκρεμίζει την αξιοπιστία του ασφαλιστικού συστήματος. Πως η πολιτεία απαιτεί από τους εργαζομένους και τους αυτοαπασχολούμενους να έχουν ασφαλιστική συνείδηση , όταν η ίδια δεν μπορεί να διασφαλίσει τα αυτονόητα. Οι συνταξιούχοι περίμεναν 2 με 3 χρόνια για να λάβουν την εθνική και την ανταποδοτική σύνταξη και αναμένουν έξι έτη για να τους χορηγηθεί η προσαύξηση σύνταξης.
Στην περίπτωση ενός μηχανικού δημοσίου υπαλλήλου η κύρια παροχή που έχει ήδη λάβει κυμαίνεται περίπου στα 1.200 ευρώ μεικτά ενώ η προσαύξηση μπορεί να κυμαίνεται ακόμα και στα 1.100 μεικτά παραπάνω. Στην περίπτωση διπλοασφαλισμένων σε ΙΚΑ-ΟΑΕΕ , ακόμα και σε μικρές συντάξεις , η προσαύξηση δεν υπολείπεται των 200 ευρώ. Συνεπώς αποτελούν σημαντικά ποσά για την διαβίωση των συνταξιούχων, τα οποία δεν έχουν λάβει με ευθύνη της πολιτείας και κανείς δεν ενημερώνει πότε θα τα λάβουν .
Η επίσημη δικαιολογία του ΕΦΚΑ είναι πως δεν έχει ακόμα το κατάλληλο λογισμικό ώστε να μπορεί να υπολογιστεί το ποσό. Ανακύπτουν συγκεκριμένα ερωτήματα; Αφού οι εγκύκλιοι υπάρχουν εδώ και χρόνια, πότε δόθηκε η εντολή προς τον ιδιώτη πάροχο ώστε αυτός να ετοιμάσει το σχετικό πληροφοριακό σύστημα -λογισμικό για την απονομή των προσαυξήσεων σύνταξης που αφορά στην παράλληλη ασφάλιση;
Αν δεν δόθηκε εγκαίρως, οι ευθύνες των ηγεσιών του Υπουργείου Εργασίας είναι διαχρονικές και μεγάλες. Αν η καθυστέρηση είναι ευθύνη του παρόχου, ποιες ρήτρες προβλέπονται από τη σύμβαση σε περίπτωση ζημιάς του κοινωνικού συνόλου από την μη έγκαιρη τήρηση των συμβατικών υποχρεώσεων του ιδιώτη παρόχου;
Δεδομένου ότι πολλοί από τους διπλοασφαλισμένους συνταξιούχους κατέβαλλαν υπέρογκες εισφορές, δικαιούνται μεγάλα ποσά προσαυξήσεων που μπορεί σε αρκετές περιπτώσεις να υπερβαίνουν τι 50.000 ευρώ (6 χρόνια καθυστέρησης ) μήπως η καθυστέρηση οφείλεται σε οικονομικούς λόγους;
Έχουν αναζητηθεί ευθύνες για την ταλαιπωρία 60.000-70.000 χιλιάδων ασφαλισμένων; Προς το παρόν ο ΕΦΚΑ και το Υπουργείο Εργασίας δεν δίνουν ούτε χρονοδιάγραμμα για το πότε θα λυθεί το θέμα. Ο Υπουργός συνεχίζει να ανακοινώνει την υποτιθέμενη μείωση των εκκρεμών συντάξεων, δηλώνοντας πως έως τον Ιούνιο του 2022 θα έχουν εκκαθαριστεί όλες οι εκκρεμείς συντάξεις. Οι συγκεκριμένες 60.000 τουλάχιστον περιπτώσεις δεν συμπεριλαμβάνονται στις εκκρεμείς συντάξεις. Επειδή έχουν λάβει ένα μέρος της παροχής, τα αιτήματα τους θεωρούνται διεκπεραιωμένα. Οι επικοινωνιακές αλχημείες δεν μπορούν να κρύψουν το πρόβλημα.
Το κράτος έχει παραβιάσει με την πρακτική σου σειρά θεμελιωδών συνταγματικών δικαιωμάτων των συνταξιούχων όπως το δικαίωμα αξιοπρεπούς διαβίωσης ((άρθρο 2 παρ. 1 του Συντάγματος), το δικαίωμα σε ίση μεταχείριση ( άρθρο 4 παρ. 1 του Συντάγματος) σε σχέση με άλλους συνταξιούχους και πολίτες. Επίσης έχει προσβληθεί σε ανώτατο βαθμό η αρχή της χρήστης διοίκησης η αρχή της καλής πίστης και της εμπιστοσύνης του διοικούμενου και η αρχή της αναλογικότητας , αρχές θεμελιώδεις στο Διοικητικό μας Δίκαιο.
Οι διπλοασφαλισμένοι συνταξιούχοι είδαν λόγω των παραλείψεων του κράτους, το επίπεδο ζωής τους να υποβαθμίζεται δραματικά και τις δυσκολίες να ανταπεξέλθουν στις οικονομικές τους υποχρεώσεις να κορυφώνονται. Ο προσωπικός και ο οικογενειακός τους βίος διαταράχθηκε. Η συμπεριφορά αυτή της πολιτείας απέναντι τους με την καθυστέρηση καταβολής των ποσών σύνταξης για τα οποία πλήρωνα εισφορές μια ολόκληρη ζωή, αποτελεί ξεκάθαρα προσβολή της προσωπικότητας τους, η οποία γεννά το δικαίωμα τους για αποζημίωση.
Ήδη οι συνταξιούχοι, απελπισμένοι από την καθυστέρηση και χωρίς καμία ενημέρωση από την επίσημη πολιτεία, προχωρούν σε μαζικές αγωγές με τις οποίες καλούν τον ΕΦΚΑ, να τους καταβάλλει έντοκα λόγω της καθυστέρησης τα ποσά των προσαυξήσεων της παράλληλης ασφάλισης αλλά και χρηματική ικανοποίηση ένεκα αποζημιώσεως για την ηθική βλάβη που έχουν υποστεί από την αδιαμφισβήτητη προσβολή της προσωπικότητάς τους. Πώς το κράτος απαιτεί από τους πολίτες να είναι τυπικοί στις υποχρεώσεις ενώ το ίδιο οφείλει υπέρογκα ποσά επί πολλά χρόνια. Πώς το κράτος τοκίζει τις οφειλές σε εφορία και ασφαλιστικά ταμεία, αλλά όταν καθυστερεί το ίδιο καταβάλλει τα ποσά άτοκα;
Το Ελληνικό κράτος, πέραν του ότι δυσφημίζει την ίδια την υπόσταση του με την ταλαιπωρία που έχει επιφυλάξει για τους πολίτες του, κινδυνεύει να κληθεί να τους αποζημιώσει για την ζημιά που τους έχει προκαλέσει. Πίσω από αυτούς τους συνταξιούχους δεν κρύβονται αριθμοί αλλά άνθρωποι με ανάγκες και υποχρεώσεις.
(Ο Κώστας Δ. Τσουκαλάς είναι δικηγόρος)
