Εκατόν τριάντα έξι (136) χρόνια από τη ματωμένη Πρωτομαγιά στο Σικάγο, οι εργαζόμενοι της Μισθωτής Εργασίας και της μικρομεσαίας απασχόλησης βρίσκονται στο έλεος της γενικευμένης «εταιρικής διακυβέρνησης».
Τα τρία παρακάτω ουσιώδη αντικοινωνικά φαινόμενα θα επιδεινώσουν ραγδαία την πολιτική, οικονομική και κοινωνική κατάσταση των λαών τα επόμενα χρόνια και θα συρρικνώσουν ακόμη περισσότερο τη λυμφατική δημοκρατία:
- Η διάλυση και προλεταριοποίηση των μικρομεσαίων που, μαζί με τους υπο-αμειβόμενους εργαζόμενους της Μισθωτής Εργασίας, τίθενται σταδιακώς στο περιθώριο της οικονομίας και με την καταστροφή του μικρο-ιδιοκτητικού τρόπου παραγωγής (ΜΤΠ), βρίσκονται χωρίς αποτελεσματική πολιτική εκπροσώπηση.
- Η διαρκής διάβρωση του Εργατικού Δικαίου, που το μετατρέπει σε κλάδο τού Δικαίου τού Επιχειρείν.
- Η συστημική ενσωμάτωση της συνδικαλιστικής και πολιτικής Αριστεράς, που εμποδίζει το νέο ξεκίνημα.
1. Οι εργαζόμενοι (μισθωτοί και αυτο-απασχολούμενοι) σε απόλυτη αδυναμία να επηρεάσουν την πορεία της οικονομίας και της κοινωνίας
Εκατόν τριάντα έξι χρόνια από την αιματοβαμμένη Πρωτομαγιά του 1886 στο Σικάγο, μετά τη γενικευμένη Βιομηχανική Επανάσταση και την εισαγωγή των «γραμμών παραγωγής», οι εργαζόμενοι βρίσκονται σε απόλυτη σχεδόν αδυναμία να επηρεάσουν την πορεία της οικονομίας και της κοινωνίας.
Η πρόοδος που επιτεύχθηκε στις μεγαλύτερες βιομηχανικές περιοχές της Ευρώπης και του κόσμου, όταν η ζωντανή εργατική δύναμη ήταν αναγκαία για την αύξηση της παραγωγής και τη μεγέθυνση της οικονομίας (ως ο απόλυτος στόχος της παγκόσμιας αστικής τάξης), καταρρέει στην εποχή της ύστερης νεωτερικότητας. Και αυτή η κατάρρευση επιταχύνεται από τις αναταράξεις που προξενούν οι πολλαπλασιαζόμενες συγκρούσεις στον σημερινό πολυ-πολικό κόσμο των «χαοτικών αβεβαιοτήτων», αφού όλα τα έθνη που διαθέτουν ζωτικό μένος προσπαθούν να ανασυγκροτηθούν επί τη βάσει των ιστορικών, θρησκευτικών, κοινωνικών, φυλετικών και οικονομικών τους χαρακτηριστικών ώστε να έχουν προοπτικές αυθυπαρξίας στη Νέα Εποχή.
Όλοι νόμιζαν ότι οι κατακτήσεις που πέτυχε η Εργατική Τάξη και οι ασταθείς σύμμαχοί της μετά τον Α’ και κυρίως μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, θα ήταν η βάση τής μη αναστρέψιμης κοινωνικής ευημερίας. Η πεποίθηση αυτή δημιούργησε παγκόσμιους εργατικούς θεσμούς (Διεθνής Οργάνωση Εργασίας-ΔΟΕ), εθνικά κοινωνικά συστήματα, πολιτικά κόμματα και παρατάξεις, ακόμη και καθεστώτα (σοσιαλδημοκρατικά και κομμουνιστικά), που υποτίθεται ότι δρούσαν επ’ονόματι της -με την ευρεία έννοια- Εργατικής Τάξης. Πολλές θεωρητικές Σχολές, Ινστιτούτα και Πανεπιστημιακά Ιδρύματα γεννήθηκαν με την προσδοκία τής αιώνιας κυριαρχίας της Εργατικής Τάξης που θα έφερνε τη διανόηση, την επιστήμη, την εφεύρεση και την τέχνη ως μόνιμους συμμάχους της διαρκώς νικηφόρας πορείας της.
Οι ηγεσίες τής κοινωνίας αναδεικνύονταν από τους κοινωνικούς αγώνες και την προσφορά τους στον λαό, σε μια συνεχώς αλληλοτροφοδοτούμενη πολιτικο-συνδικαλιστική δράση. Το κράτος ευημερίας της λεγόμενης «μακράς Σοσιαλδημοκρατικής Συναίνεσης» έδειχνε ακλόνητο, πολύ περισσότερο που οι εργατικοί και κοινωνικοί θεσμοί ήταν θεμελιώδεις πυλώνες τού οικονομικού και πολιτικού συστήματος.
Όλοι σχεδόν είχαν πιστέψει ότι τα δημοκρατικά και κοινωνικά Συντάγματα της μακράς αυτής περιόδου δεν ανατρέπονται πλέον και ότι αποτελούν εφαλτήρια για νέες παλλαϊκές κατακτήσεις... Γρήγορα όμως οι νέες τεχνολογίες παραγκώνισαν ανεπιστρεπτί την ανθρώπινη Μισθωτή Εργασία και τη μικρομεσαία αυτοαπασχόληση, από τη θέση τού βασικού συντελεστή της παραγωγικής διαδικασίας.
2. ΟΝΕ και Μνημόνια ακύρωσαν όλες τις κατακτήσεις. Η νεοφιλελεύθερη διάβρωση του Εργατικού Δικαίου
Η πορεία τής Ιστορίας όμως άλλαξε! Το «αντίπαλο δέος», ο υπαρκτός σοσιαλισμός (στον ίσκιο του οποίου αναγκαζόταν το καπιταλιστικό σύστημα να ακολουθεί κοινωνικότερες μορφές οργάνωσης) κατέρρευσε από τις υποκειμενικές (δηλαδή των φορέων του) αλλά και γενετικές-υπαρκτικές του αστοχίες. Η ανθρώπινη γνώση γενεών και γενεών, από την αρχαιότητα μέχρι τις μέρες μας, πέρασε στα χέρια μιας ολιγαρχίας που άλλαξε τη φύση και τον χαρακτήρα των παραγωγικών σχέσεων σε όλους τους τομείς και ολοκληρωτικά στον τομέα των υπηρεσιών.
Η νέα τεχνολογία, η αυτοματοποίηση της παραγωγής, η ρομποτική, η εικονική πραγματικότητα και η τεχνητή νοημοσύνη ελαχιστοποίησαν την ανάγκη της ανθρώπινης Μισθωτής Εργασίας ως του βασικότερου συντελεστή της οικονομίας. Κι ενώ η πρόοδος αυτή ήταν αναπόφευκτη, οι πολιτικές δυνάμεις και οι εκπρόσωποι των εργαζομένων δεν φρόντισαν -και στην καλύτερη περίπτωση, δεν μπόρεσαν- να κατοχυρώσουν ούτε τη θέση τής Μισθωτής Εργασίας ούτε την αμοιβή της ως ικανοποιητικό μερίδιο τού παραγόμενου πολλαπλάσιου πλούτου και των νέων προϊόντων μεγάλης προστιθέμενης αξίας. Απεναντίας, πολλές φορές συνετέλεσαν στην κατεδάφιση των θεσμών τού Κοινωνικού Κράτους Δικαίου και κυρίως της συνάρτησης Εργασιακού-Ασφαλιστικού, κυρίως μετά το Μάαστριχτ και την εταιρική διακυβέρνηση που προωθεί σταθερά η ΕΕ. Αυτό έχει ιδιαίτερη σημασία για τη πατρίδα μας όπου οι θεσμοί τού Κοινωνικού Κράτους δεν ολοκληρώθηκαν αλλά έμειναν αδύναμοι και υπό αμφισβήτηση, κυρίως μετά την πρώτη περίοδο διακυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ ως λαϊκού Κινήματος.
Μετά όμως έλαβε χώρα ένα καθοριστικό για την πορεία και το μέλλον τού Κοινωνικού Κράτους και της Δημοκρατίας πολιτικό γεγονός: Την περίοδο που κατέρρεε ο υπαρκτός σοσιαλισμός και επερχόταν ο νεοφιλελευθερισμός, η Αριστερά και τα κύρια κόμματά της προτίμησαν (για καθαρά ιδιοτελείς και περιστασιακούς λόγους, ελλείψει και μεσομακροπρόθεσμου στρατηγικού οράματος) να συνεργαστούν με τον πιο ακατάλληλο (ιδεολογικά) προς τούτο συνεταίρο, τη Νέα Δημοκρατία του Κων. Μητσοτάκη.
Έτσι, σταθεροποίησαν την (έστω πρόσκαιρη, αλλά αποφασιστικής σημασίας) κυριαρχία της, νομιμοποίησαν την παρεκκλίνουσα από τις ιδρυτικές της αρχές ιδεολογία της και την διευκόλυναν τον επόμενο χρόνο να βαδίσει πλησίστια -υπό τη θριαμβική τυμπανοκρουσία τού δικομματικού βρυξελληνικού ρεύματος- στην ανεπιφύλακτη υπογραφή της Συνθήκης του Μάαστριχτ. Μιας Συνθήκης, που ακόμη και οι «ευρωπαϊκότεροι» στο φρόνημα λαοί (Γάλλοι, Ολλανδοί κ.ά.) απέρριψαν στα δημοψηφίσματα που έγιναν μετά από μακρά και πλήρη δημόσια συζήτηση (σ.σ. Αυτός ήταν και ο λόγος που η διορισμένη Ευρωπαϊκή Τεχνοδομή τα απαγόρευσε έκτοτε!).
Ήταν μια Συνθήκη νεοφιλελεύθερης επίνευσης, που:
-θεοποιούσε την «εταιρική» διακυβέρνηση,
-ευνοούσε τη συνεργασία με τα αναρίθμητα οικονομικά lobbies που ενδημούν στις έδρες των κοινοτικών οργάνων και
-κυρίως απαγόρευε ουσιαστικά την εναλλακτική οικονομική και κοινωνική οργάνωση των χωρών της Ευρώπης, ακόμη κι αν αυτό ήταν απαίτηση των λαών της. Και αυτό αποδεικνύεται πλήρως τώρα, που οι μονοπωλιακοί ή ολιγοπωλιακοί «παίκτες» των πολυδιαφημισμένων χρηματιστηρίων ενέργειας, ρύπων και βασικών τροφίμων (π.χ. σιτηρά) αφέθηκαν να δρουν χωρίς επιφυλάξεις ως προς τον χρόνο και το είδος της παραγόμενης ενέργειας και κερδοσκοπούν ασύστολα με αφορμή τις αρρυθμίες των αγορών που προξένησε το ουκρανικό ζήτημα.
Η βάναυση αυτή κερδοσκοπία εις βάρος των ευρωπαϊκών λαών, κυρίως των πιο αδύναμων όπως ο ελληνικός, φτάνει στα όρια της λεηλασίας αφού δεν υπάρχουν μηχανισμοί προστασίας του γενικού συμφέροντος (δημόσιες επιχειρήσεις ή προμήθειες ή έστω στρατηγικά αποθέματα που να σταματούν την αθέμιτη κερδοσκοπία τής «μαύρης αγοράς») και η μνημονιακή διακυβέρνηση κατάργησε όσες ασφαλιστικές δικλείδες υπήρχαν. Για παράδειγμα, το χρηματιστήριο ενέργειας που δημιούργησε η προηγούμενη κυβέρνηση των ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ (ν. 4512/2018) παραμένει και ενισχύεται και κατά την παρούσα κυβέρνηση. Και όλα αυτά τα πρωτοφανή και ανήκουστα με τις αυθαίρετες «ρήτρες αναπροσαρμογής» συμβαίνουν σε ένα νομισματικό πεδίο με σταθερές (υποτίθεται) και ακλόνητες χρηματικές ισορροπίες!
Η συνακόλουθη δημιουργία της ΟΝΕ και η ένταξη της απροετοίμαστης πατρίδας μας σε μια «λεόντεια» Νομισματική Ένωση που διευκόλυνε την απόκλιση του «οικονομικού Νότου» έναντι των χωρών τού «κεντρικού πυρήνα», σε συνδυασμό με το κυρίαρχο βρυξελληνικό πολιτικό και επιστημονικό ρεύμα, οδήγησαν στα Μνημόνια. Όλα τότε αποδόθηκαν -και αποδίδονται ακόμη- όχι στους πραγματικά υπεύθυνους αλλά στους «άσωτους Έλληνες» και στον «δυσπροσάρμοστο Νότο».
Κι ενώ δημιουργήθηκε ένα ευρύ αντιμνημονιακό μέτωπο για τη (μερική έστω) χειραφέτηση των οικονομικών και κοινωνικών πραγμάτων, το γ’ Μνημόνιο (ν. 4336/2015) έθεσε τις προδιαγραφές για τη διαρκή ετερόνομη λειτουργία της χώρας και φαλκίδευσε οριστικά την αυτόνομη πορεία της.
Η μνημονιακή λαίλαπα, μεταξύ των άλλων:
-γκρέμισε τους λυμφατικούς και αποδυναμωμένους εργασιακούς θεσμούς,
-πειθανάγκασε σε ένα καθεστώς «συνήχησης» των συντεταγμένων λειτουργιών,
-κατέστρεψε τους μόνιμους μηχανισμούς τού Κοινωνικού Κράτους, τον μικρο-ιδιοκτητικό τρόπο παραγωγής (ΜΤΠ) και τους αποδυναμωμένους θεσμούς τής Κοινωνίας των Πολιτών,
-οδήγησε στην εκδοχή τής «βικτωριανής» διακυβέρνησης, δηλαδή της
-κατά τη βούληση τού ηγεμόνα- παροχής ελεημοσύνης, στη θέση της ακλόνητης (υποτίθεται) λειτουργίας των θεσμών τής συνάρτησης Εργασιακού-Ασφαλιστικού και των τακτικών-δομικών παροχών του, όπως π.χ. κατάργηση του ΕΚΑΣ, συρρίκνωση αναπηρικών συντάξεων, «απαγόρευση» ουσιαστικά της συνταξιοδότησης πολλών συμπολιτών μας (κυρίως γυναικών) λόγω αύξησης των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης και του αριθμού των ημερών ασφάλισης.
-εξαναγκάζει νέους/νέες σε μια διαρκή και χωρίς προοπτική επανόδου μετανάστευση.
Έτσι, μαζί με την καθολική αλλοτρίωση των παραγωγικών πόρων, των κοινωνικών επιχειρήσεων, των κοινοχρήστων εγκαταστάσεων και αγαθών, της εθνικής αποταμίευσης (πώληση συνολικά των υποτιμημένων τραπεζών στο νομαδικό κεφάλαιο «αντί πινακίου φακής») και τη συστηματική υποτίμηση της εργατικής δύναμης, η αταξική συνείδηση της «τηλεργασίας» συμπληρώνει τις τηλε-ψηφοφορίες στις Γενικές Συνελεύσεις και μονιμοποιεί την ελλειμματική, υποτονική, καθεστωτική και εκ του μακρόθεν λειτουργία των αποδυναμωμένων Συνδικάτων.
Και φτάσαμε στο σημείο που η εκδοχή της «βικτωριανής» προδημοκρατικής διακυβέρνησης του γ’ Μνημονίου, που ψήφισε σύσσωμο το μνημονιακό πολιτικό τόξο, συμπληρώθηκε με τον κοινωνικό-εργασιακό ΥΠΟπολιτισμό τής «εταιρικής» διακυβέρνησης, όπου η χώρα (όπως φαίνεται και από το λεγόμενο «πρόγραμμα ...ανάκαμψης») παραδίδεται στην αθέμιτη κερδοσκοπία επ’αφορμή των διεθνών κρίσεων και στις μεγάλες (κυρίως ξένες) εταιρίες που πληρώνουν «τριτοκοσμικά» ημερομίσθια ώστε ο προ 20ετίας θλιβερός νεολογισμός «η γενιά των 700 ευρώ», να θεωρείται σήμερα μεγάλο ...επίτευγμα!!
3.Η συστημική ενσωμάτωση της ηγεσίας Συνδικάτων-Αριστεράς, τροχοπέδη για το νέο ξεκίνημα
Μια νέα, ως εκ τούτου, συνειδητοποίηση του κυριολεκτικού χαρακτήρα κάθε φορέα και πολιτικής δύναμης πρέπει, ως εκ θαύματος, να επισυμβεί προκειμένου να διαλυθεί η σύγχυση και η μεθοδευμένη επιφανειακή ιδεολογικο-πολιτική όξυνση μεταξύ των κύριων μνημονιακών δυνάμεων που, αποκρύπτοντας την αλήθεια της αφόρητης ομοιότητας ή συνέχειας των πολιτικών τους (π.χ. το χρηματιστήριο ενέργειας, όπως προαναφέρθηκε), «μάχονται» επί των δευτερευόντων για να δικαιολογήσουν την πολιτική τους ύπαρξη και να εγκλωβίσουν τους αμήχανους, μελαγχολικούς και παραιτημένους πολίτες.
Αυτό συμβαίνει σήμερα και επί του Εργασιακού. Ο ΣΥΡΙΖΑ ξαναφορά το φιλεργατικό προσωπείο του και ανακράζει με θράσος «σοσιαλισμός ή βαρβαρότητα», παρότι διατήρησε όλους τους αντεργατικούς θεσμούς των προηγούμενων Μνημονίων, εντάσσοντας μάλιστα στις τάξεις του τούς επιφανείς μνημονιακούς υπουργούς και βουλευτές της προηγούμενης κεντρο-ακροδεξιάς κυβέρνησης Παπαδήμου.
Και αφού πλούτισε το αντεργατικό «οπλοστάσιο»
-με το τερατούργημα του e-ΕΦΚΑ, που διαλύει όλο τον διαχρονικό πλουραλισμό τής Εργασίας και των συνδικαλιστικών αγώνων,
-με την ηλεκτρονική ψηφοφορία για τη διεξαγωγή της Γ.Σ, αιτιολογώντας την ότι έτσι δήθεν θα ...αναζωογονηθούν(!!) τα Συνδικάτα,
-με την κατάργηση των πολλών κοινωνικών παροχών και του ΕΚΑΣ, εκμεταλλεύεται τώρα την έλλειψη ενημέρωσης, την προσωρινή μνήμη των πολιτών και την προϊούσα παραίτησή τους από τον δημόσιο χώρο, για να επαναφέρει την ψευδεπίγραφη φιλεργατικότητά του...
Η κατάρρευση ασφαλώς και περιθωριοποίηση των Συνδικάτων είχε συντελεστεί από την προμνημονιακή περίοδο, αλλά η πλήρης ιδεολογική και ηθική τους απαξία επήλθε με τα Μνημόνια και την άμεση ή έμμεση προσχώρηση σ’αυτά των μεγαλύτερων Συνδικαλιστικών Οργανώσεων. Έτσι, με απαξιωμένα συνδικαλιστικά στελέχη, που απορροφήθηκαν από τη μνημονιακή πανίδα και χλωρίδα, οι εργαζόμενοι βρέθηκαν απροστάτευτοι, έρμαιοι καθοριστικών για την περαιτέρω ύπαρξή τους ακρωτηριασμών.
4. Εργατική Πρωτομαγιά 2022:
-Γενικευμένη ΑΠΟνομιμοποίηση της Μισθωτής Εργασίας
-Θεσμική εργασιακή καταστροφή
-Πρωτοφανής συρρίκνωση της Δημοκρατίας
Τώρα μπαίνουμε πλέον στην περίοδο της ΑΠΟνομιμοποίησης της Μισθωτής Εργασίας, των κοινωνικών θεσμών, συνολικά του πολιτισμού τής Εργατικής Τάξης και ασφαλώς του μικρο-ιδιοκτητικού τρόπου παραγωγής (ΜΤΠ)... Για να καταλήξουμε στην ανεμπόδιστη κατεδάφιση και των τελευταίων κεκτημένων του Εργατικού Δικαίου με τους πρόσφατους νόμους, κατόπιν των υποδείξεων της Έκθεσης Πισσαρίδη και εντός του πνεύματος του γ’ γενικευμένου και ανακεφαλαιωτικού Μνημονίου τού ΣΥΡΙΖΑ και των προηγούμενων Μνημονίων.
Έτσι, οι λαοί (και κυρίως οι εργαζόμενοι), προϊόντος τού νεοφιλελεύθερου χρόνου, απορφανίζονται κάθε ουσιαστικής πολιτικής εκπροσώπησης. Στη Γαλλία τα πολιτικώς «ορφανά» λαϊκά αιτήματα, που αφορούν στην Εργασία, στο Κοινωνικό Κράτος, στον έλεγχο των ολιγοπωλίων κ.λπ., ανέλαβε να εκφράσει πειστικά (όπως φαίνεται από τα αποτελέσματα των πρόσφατων εκλογών και την κατανομή των ψήφων ανά κοινωνική ομάδα) ένας μεταμορφωμένος ακροδεξιός φορέας. Η ενδυνάμωσή του και τα εκλογικά του όρια οφείλονται στην προσπάθεια να «σωθεί» ο «Πρόεδρος των πλουσίων» από τη γενικευμένη κοινωνική κατακραυγή, αφού η Ευρωπαϊκή Τεχνοδομή και η «εταιρική» διακυβέρνηση ανέσυραν ως φάντασμα τον από δεκαετιών μισαλλόδοξο εθνικιστικό του χαρακτήρα που, κατά την «προοδευτική» εταιρική διακυβέρνηση, επιβαρύνει όλη την παρούσα και μέλλουσα πολιτική του γενεαλογία, ανεξαρτήτως προγράμματος...
Ταυτόχρονα ο νέος πολυπολικός κόσμος των «χαοτικών αβεβαιοτήτων» άρχισε να γεννά πολέμους, επιδημίες, σιτοδείες και γενικευμένες αρρυθμίες, αφού δεν ρυθμίστηκαν ποτέ οι ...εκκρεμότητες μεταξύ των δυνάμεων που προέκυψαν από την κατάρρευση του διπολισμού τού Ψυχρού Πολέμου και κυριαρχεί ακόμη η πλεονεξία των νικητών.
Αντί, ως εκ τούτου, οι δυνάμεις της αγοράς να τιθασευτούν από μία ολοένα και ισχυρότερη δημοκρατία, δρουν κυριαρχικά, χωρίς να υπακούουν σε οποιονδήποτε ρυθμιστικό κανόνα, Σύνταγμα και θεσμό και επιβάλλουν τις αποφάσεις τους στην Πολιτική Λειτουργία. Έτσι όλες οι αποφάσεις κερδοσκοπίας εις βάρος των λαών μεταμορφώνονται σε θεσμικό λειτούργημα»!
Αντί οι ανεξέλεγκτες αυτές παγκοσμιοποιημένες οικονομικές ολοκληρώσεις να ρυθμιστούν από τις συνεργαζόμενες παγκοσμίως δημοκρατικές δυνάμεις, ζούμε την άνευ όρων και ορίων συσσώρευση των πάσης φύσεως ολιγαρχών σε Ανατολή και Δύση, ως πεμπτουσία τάχα της ...Δημοκρατίας!
Επομένως η φετινή επέτειος της Εργατικής Πρωτομαγιάς δεν μπορεί παρά να είναι μια μελαγχολική ημέρα αυτογνωσίας και αποτίμησης της συνεχιζόμενης θεσμικής εργασιακής καταστροφής και της συρρίκνωσης της Δημοκρατίας.
Και αν -όπως λέγεται- η συναίσθηση της αδυναμίας είναι η μεγαλύτερη δύναμη, ας ελπίσουμε ότι η επόμενη Εργατική Πρωτομαγιά θα εορταστεί με μεγαλύτερη συνειδητοποίηση και συνδικαλιστική αποτελεσματικότητα, κάτι που δυστυχώς δεν φαίνεται πιθανό στο ορατό μέλλον.
Αλέξης Π. Μητρόπουλος - Δημήτρης Π. Μητρόπουλος