Η Ελληνική μυθολογία εξασκεί πάνω μου από παιδί μια τεράστια γοητεία και βρίσκω συναρπαστική την «προβολή» της στη καθημερινότητα μας.
Το Δωδεκάθεο αποτελεί μια καταπληκτική μικρογραφία της ανθρωπότητας, με όλους τους «τύπους και χαρακτήρες» να σκιαγραφούνται γλαφυρά μέσα από τις περιπέτειες των θεών .
Σε αντίθεση με τη Χριστιανισμό που τη θεία γυναικεία φύση (Παναγία) τη βλέπει κυρίως σαν μητέρα, το Δωδεκάθεο παρουσιάζει και αναλύει την πολυπλοκότητα της γυναικείας ψυχοσύνθεσης.
Έχω διαβάσει πολύ μυθολογία και πολύ Γιούνγκ στη ζωή μου .Έχω «καταβροχθίσει» πολλά έργα του Ελβετού ψυχίατρου και ψυχαναλυτή , ο οποίος έχει ασχοληθεί με τα ανθρώπινα αρχέτυπα βασιζόμενος στην ελληνική μυθολογία. Έχω δε εντρυφήσει ιδιαίτερα στις Ελληνίδες Θεές και τα θηλυκά αρχέτυπα που αυτές εκπροσωπούν:
Η ισχυρή σύζυγος Ήρα
Η σοφή κόρη Αθηνά
Η ατίθαση αδελφή Αρτεμις
Η πνευματική εσωστρεφης Εστία
Η δημιουργική ερωτική Αφροδίτη
Η φροντιστική μητέρα Δήμητρα
Επ´ ευκαιρία της πρόσφατης «γιορτής της μητέρας», αλλά και της επικοινωνιακής εκμετάλλευσης που εξακολουθεί να γίνεται με την τραγωδία της Πάτρας, ήθελα να μοιραστώ μαζί σας κάποιες σκέψεις για να μπορέσουμε να καταλάβουμε καλλίτερα την παραδοσιακή Ελληνίδα μάνα. Και θα το κάνουμε μέσα απο το χαρακτήρα και τις περιπέτειες της Δήμητρας:
Ο ρόλος που διαδραματίζει στη ζωή η θεά της μητρότητας και της γονιμότητας είναι πολύ σημαντικός. Εκφράζει το αρχέτυπο της «τροφής» , τόσο της υλικής όσο και της και πνευματικής. Είναι μεγαλόψυχη και γενναιόδωρη και ικανοποιείται με πράξεις φροντίδας, προσφοράς και αλληλεγγύης. Και κάποιες φορές ζει μέσα από αυτές .
Όπως όλα τα αρχέτυπα έχει θετικές και αρνητικές όψεις. Τα θετικά μπορούμε νομίζω εύκολα να τα αντιληφθούμε. Όσοι και όσες ευτυχήσαμε να έχουμε μια παραδοσιακή Ελληνίδα μάνα να μας έχει «κανακέψει», το αντιλαμβανόμαστε πλήρως από πρώτο χέρι. Με τις πορτοκαλάδες και τα καφεδάκια μας, με την άγρυπνη παρουσία στις αρρώστιες μας και τη τρυφερή αγκαλιά στις κακοτοπιές μας . Με το να μας περιμένει άγρυπνη στο μπαλκόνι μέχρι να επιστρέψουμε από νυχτερινές εξόδους. Ακόμη και με τις γραφικές υπερβολές της να φάμε καλά και να μη κρυώσουμε, μας γέμισε αγάπη και φροντίδα τα νιάτα μας -και όχι μόνο -και μας χόρτασε σιγουριά και αυτοπεποίθηση.
Αλλά όσες γυναίκες έχουν ισχυρό αυτό το αρχέτυπο δεν είναι απλά καλές μητέρες. Είναι ευαίσθητοι και αξιόπιστοι άνθρωποι, με αλτρουιστικά στοιχεία. Είναι πιστές στις φιλίες τους και στις σχέσεις τους και έχουν πάντα έναν υποστηρικτικό λόγο και μια ζεστή αγκαλιά στις παρέες ή στη δουλειά.
Η αγάπη της μάνας - Δήμητρας είναι αγάπη άνευ όρων . Τελείως διαφορετική από την αγάπη της απαιτητικής μάνας Αθηνάς, της ανεξάρτητης Αρτέμιδας, της εσωστρεφούς Εστίας, της ερωτικής Αφροδίτης και της κλασικής συζύγου Ήρας που πάνω από όλα έχει το νου της «στο στεφάνι» της Η μάνα Δήμητρα είναι περήφανη και υποστηρικτική για όλα της τα «παιδιά», βιολογικά η μη, ανεξάρτητα από τις επιλογές που κάνουν κατά τη διάρκεια της ζωής τους. Θα είναι πάντοτε διαθέσιμη να συζητήσει τα όνειρα ή τις απογοητεύσεις και να βοηθήσει προσφέροντας συγκεκριμένες λύσεις, συχνά θυσιάζοντας τις προτεραιότητες της. Μια γυναίκα με τις ποιότητες της Δήμητρας, δεν θα παραιτηθεί ποτέ αν πιστεύει ότι το «παιδί» της αδικείται με οποιονδήποτε τρόπο.
Ο γυναίκες που ικανοποιούνται με το να φροντίζουν τους άλλους πολλές φορές μπορεί να τους κρατούν όμως «αρρωστημένα εξαρτημένους» μέσα από υπερβολική υπερπροστασία και έλεγχο. Σπρωγμένες δε από μια φανατική διεκδίκηση των «μητρικών τους δικαιωμάτων», καταφέρνουν κάποιες φορές, όχι μόνο να εξαλείψουν την δική τους προσωπικότητα, αλλά και την προσωπική ζωή και ανάπτυξη των παιδιών τους. Που συχνά μένουν δέσμια της μάνας -αφέντρας σε όλη τους τη ζωή.
Οι γυναίκες που το αρχέτυπο της Δήμητρας παίζει σημαντικό ρόλο στην ζωή τους, είναι πιθανό επίσης να βιώσουν έντονα το «σύνδρομο της άδειας φωλιάς» όταν φύγουν τα παιδιά τους από το σπίτι. Ζουν κυριολεκτικά μέσα από τα παιδιά τους και μπορεί να θυμώσουν ή να απογοητευτούν όταν τα παιδιά τους απομακρυνθούν από το σπίτι και χάσουν το ρόλο τους. Ενδέχεται να βιώσουν έντονα την θλίψη - ακόμη και κατάθλιψη- της Δήμητρας όταν έχασε τη κόρη της Περσεφόνη που την άρπαξε ο Άδης. Και τότε σπάραξε από τον καημό της και τίποτα δε φύτρωνε πια στη γη.
Είναι σημαντικό λοιπόν, για να μην βιώσουν έτσι δραματικά την απώλεια, να έχουν οι γυναίκες δικά τους ενδιαφέροντα ακόμη και αν δεν εργάζονται. Ακόμη και όταν τα παιδιά τους είναι μικρά, πρέπει να αφιερώνουν χρόνο για τον εαυτό τους μακριά τους. Γιατί μια ισορροπημένη γυναίκα πρέπει να απολαμβάνει και να φροντίζει τα παιδιά της, αλλά να μην ζει μέσα από αυτά.
Η έντονη μητρική φύση προδιαθέτει μια γυναίκα να ασχοληθεί με επαγγέλματα που προσφέρουν φροντίδα και βοήθεια. Μπορεί να γίνει μια υπομονετική δασκάλα, μια εξαίρετη κοινωνική λειτουργός, ψυχοθεραπεύτρια, φυσικοθεραπεύτρια, γιατρός ή νοσηλεύτρια. Μια γυναίκα Δήμητρα μπορεί να γίνει ο άνθρωπος κλειδί σε οργανισμούς, για την υποστήριξη των αδυνάτων (παιδιά με ειδικές ανάγκες, ηλικιωμένους κ.α) ή να γίνει η «μάνα του λόχου» σε μια επιχείρηση, πχ μια ανθρωποκεντρική διευθύντρια προσωπικού. Γνωρίζω πολλές από αυτές τις θαυμάσιες γυναίκες
Είναι ευλογία να έχει κανείς μια Δήμητρα δίπλα του, σαν μάνα, αλλά και φίλη η συνάδελφο. Γιατί μέσα από την υποστηρικτική της ενέργεια μπορούμε να ξεπεράσουμε κάθε εμπόδιο που η ζωή φέρνει στο διάβα μας. Μια γυναίκα Δήμητρα, πρέπει να μάθει όμως να είναι καλή μητέρα και για τον εαυτό της και να μάθει να λέει “όχι”. Να μάθει από τις άλλες Θεές δίπλα της ότι για να ολοκληρωθεί σαν γυναίκα και προσωπικότητα πρέπει να μην αρκεστεί στο να είναι μόνο μάνα...
Συνέχεια στις άλλες θεές λίαν συντόμως …
(Η Αναστασία Σιδέρη Είναι Χημικός Μηχανικός, Επικοινωνιολόγος, Επίτιμη Καθηγήτρια Πανεπιστημίου Γλασκώβης)