Οι επερχόμενες εκλογές για την ανάδειξη περιφερειακών αυτοδιοικήσεων θέτουν σημαντικά διλήμματα. Δεν είναι μόνο οι παρατάξεις που θα προτιμηθούν από τους πολίτες σε κάθε περιφέρεια. Δεν είναι μόνο τα πρόσωπα που θα αναδειχθούν στα περιφερειακά συμβούλια. Ακούγεται συχνά ότι δεσπόζουσα θέση στην κρίση των ψηφοφόρων πρέπει να καταλάβουν οι πολιτικές που προτείνονται. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι αυτά είναι σημαντικά κριτήρια, τα οποία θα παίξουν πρωτεύοντα ρόλο στη διαμόρφωση του τελικού αποτελέσματος σε κάθε μια από τις 13 περιφέρειες της χώρας.
Όμως, από τη δημόσια συζήτηση, απουσιάζει, μεταξύ άλλων, το θεμελιώδες θέμα της αυτοτέλειας των περιφερειών. Ελάχιστα θίγεται στις σχετικές συζητήσεις, ενώ αντίθετα ατέλειωτες είναι οι συζητήσεις, και συχνά οι δημόσιες αντεγκλήσεις, για τα έργα που εκτελέστηκαν αλλά δεν ήταν αρκετά, για εκείνα που έπρεπε να εκτελεστούν αλλά δεν ολοκληρώθηκαν ή ουδέποτε ξεκίνησαν, για τα άλλα με τις κακοτεχνίες και τις υπερτιμολογήσεις. Το θέμα της αυτοτέλειας των περιφερειών μόνο περιθωριακά ενδεχομένως να ακουστεί. Ίσως γιατί, σύμφωνα με το Σύνταγμα της Χώρας, οι οργανισμοί τοπικής αυτοδιοίκησης έχουν διοικητική και οικονομική αυτοτέλεια. Και επειδή το αναφέρει ρητά το Σύνταγμα, οι περισσότεροι ή πιστεύουν ότι αυτό ισχύει ή αποφεύγουν να το αναφέρουν ως θέμα περαιτέρω προβληματισμού. Ακόμη, το Σύνταγμα προβλέπει ότι το Κράτος ασκεί στους οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης εποπτεία που συνίσταται αποκλειστικά σε έλεγχο νομιμότητας και δεν επιτρέπεται να εμποδίζει την πρωτοβουλία και την ελεύθερη δράση τους.
Αλήθεια, υπάρχουν πολλοί συνάνθρωποί μας που δεν έχουν αντιληφθεί ότι συχνά ο περιφερειάρχης στη μία ή την άλλη περιφέρεια εκλέγεται κυρίως επειδή αποτελεί επιλογή του εκάστοτε πρωθυπουργού; Υπάρχουν πολλοί που δεν έχουν αντιληφθεί την απροκάλυπτη παρέμβαση των πολιτικών κομμάτων στην προώθηση, υποστήριξη και τελικά στην εκλογή περιφερειαρχών και περιφερειακών συμβούλων; Υπάρχουν πολλοί που δεν έχουν αντιληφθεί την ποικιλότροπη εξάρτηση των περιφερειών από τις κεντρικές κυβερνήσεις και τα κόμματα; Πόσοι απομένουν να πιστεύουν ότι οι συνταγματικές επιταγές πραγματικά ισχύουν και εφαρμόζονται;
H δική μας αντίληψη, δηλαδή της «Οικολογικής Συμμαχίας για την Περιφέρεια Αττικής», προτάσσει ως θεμελιώδους αξίας την πρόταση για την διοικητική και πολιτική αυτονομία της Περιφέρειας Αττικής και, κατ’ επέκταση, όλων των περιφερειών της χώρας, ως αγαθό που δεν έχει πραγματικά κατακτηθεί μέχρι σήμερα. Ίσως μερικοί αναρωτηθούν: “μα είναι δυνατόν αυτός ο στόχος να γίνει πραγματικότητα;». Η απάντηση είναι αφοπλιστικά απλή: Ναι! Αρκεί να κοιτάξουμε τριγύρω στο διεθνές στερέωμα, π.χ. στην Ιταλία. Εξάλλου, ας μην ξεχνάμε ότι κάποτε δεν υπήρχε καν ο θεσμός της Περιφέρειας. Αφουγκραζόμαστε ότι το αίτημα της πραγματικής διοικητικής και οικονομικής αυτοτέλειας των περιφερειών είναι ώριμο για την περαιτέρω θεσμική θεμελίωσή του.
Αυτός ο άξονας σκέψης υποστηρίζει την επίτευξη των άλλων δύο βασικών κατευθύνσεων της δικής μας αντίληψης. Η μία κατεύθυνση αναφέρεται στην «Οικολογική Μετάβαση» σε μία κοινωνία βιώσιμης ευημερίας για τον άνθρωπο, τα ζώα και το περιβάλλον και η άλλη αφορά στο συνακόλουθο ριζικό αναπροσανατολισμό των πολιτικών της Περιφέρειας. Οι προτάσεις που θα υποστηρίξουμε στο αυριανό Περιφερειακό Συμβούλιο Αττικής περιστρέφονται γύρω από αυτούς τους τρεις άξονες με ένα σχέδιο που θα ανακοινωθεί σύντομα, σχέδιο βασισμένο όχι σε προσωπικές επιλογές ούτε σε κομματικές επιταγές γιατί απλούστατα έχουμε πλήρη ανεξαρτησία και αυτονομία ως περιφερειακή παράταξη.
Το σχέδιο μας βασίζεται στα πορίσματα της επιστήμης, στην τεκμηρίωση, στην υιοθέτηση καλών πρακτικών από το διεθνή χώρο και στη συνομιλία με τους πολίτες της Περιφέρειας Αττικής. Όσοι πιστεύουν ότι το σχέδιό μας θα περιοριστεί στην προστασία του περιβάλλοντος, θέμα εξαιρετικά σημαντικό για μας ούτως ή άλλως, θα απογοητευτούν οικτρά. Εξάλλου, στην τετραετία που λήγει, η Οικολογική Συμμαχία με την παρουσία της στο Περιφερειακό Συμβούλιο Αττικής, και τις μικρές δυνάμεις που διαθέτει, επεκτάθηκε με προτάσεις και κριτική σε πληθώρα θεμάτων.
Αν καλούμασταν να προσφέρουμε προτάσεις σε άλλες περιφέρειες της χώρας και πάλι θα βασιζόμασταν στις ίδιες αρχές. Για το λόγο αυτό, η δική μας πρόταση για την Περιφέρεια Αττικής αύριο θα γίνει πρόταση για όλη τη χώρα.
(Ο Δρ. Γεράσιμος Α. Παπαδόπουλος είναι Σεισμολόγος, Μέλος του Συμβουλίου Διοίκησης του Ελληνικού Μεσογειακού Πανεπιστημίου, Επιστημονικός συνεργάτης της UNESCO, υποψήφιος περιφερειακός σύμβουλος με την «Οικολογική Συμμαχία για την Περιφέρεια Αττικής»).
