Ο επικεφαλής των Ευρωπαίων κεντροδεξιών Μ. Βέμπερ, έσπευσε προεκλογικά να επαινέσει δημόσια τον Μπερλουσκόνι ως «θεματοφύλακα της φιλοευρωπαϊκής πολιτικής στην Ιταλία». Ψευδαίσθηση ή συνειδητή πορεία;
Κάποιοι κύκλοι της Δεξιάς ανοίγουν το δρόμο στην Ακροδεξιά και μπορεί να ανοίγουν το δρόμο και στο δικό τους λάκκο. Η αυτονόμηση της Ακροδεξιάς δεν είναι μακριά. Στην αρχή η Ακροδεξιά είναι κρυμμένη μέσα στα δεξιά κόμματα, μετά παίρνει κεφάλι και γίνεται «πατροκτόνος» ή συνοδοιπόρος ή πρωτοπορία τους.
Πότε γίνεται αυτό; Όταν η κυριαρχία του φιλελευθερισμού έχει δώσει ότι μπορεί στην ανάπτυξη και τις ατομικές ελευθερίες και πλέον δεν μπορεί να δώσει άλλη ώθηση. Αυτά που έδωσε έγιναν εμπόδιο για τα κέρδη αυτών που τον στήριξαν. Έτσι έρχεται ο νεοφιλελευθερισμός με τις μεγάλες ανισότητες, τις παγκόσμιες αντιθέσεις και τις απανωτές οικονομικές κρίσεις. Οι φιλελεύθερες κυβερνήσεις της Δύσης δεν μπορούν πλέον να διασφαλίσουν τα κέρδη της οικονομικής ολιγαρχίας και ταυτόχρονα να επιβάλουν την κοινωνική ειρήνη. Δεν μπορούν να σταματήσουν τις ροές των μεταναστευτικών ρευμάτων που δημιουργούν αναστάτωση. Έρχονται κρίσεις, χάνουν τις αγορές.
Έρχονται τότε τα Ακροδεξιά κόμματα που δεν μασούν τα λόγια και δεν μετρούν τις πράξεις τους. Κάνουν πλάτες στην ολιγαρχία, κρατούν τους ξένους έξω από τη χώρα και διατηρούν κάποιο κοινωνικό κράτος που ο νεοφιλελευθερισμός και τα γνήσια δεξιά κόμματα ήθελαν να ιδιωτικοποιήσουν. Το στήριγμά τους όμως σε πολλές βάρκες δεν είναι σταθερό. Αργά ή γρήγορα καταλήγουν σαν καλύτεροι υπερασπιστές της οικονομικής ολιγαρχίας και αντίπαλοι των εργαζόμενων.
Αυτά διδάσκει η Ιστορία και η πορεία κάποιων χωρών όπως η Ουγγαρία του Όρμπαν, η Βραζιλία του Μπολσονάρου κ.α.
Όταν ανέλαβε ο Χίτλερ την εξουσία υπήρχαν 4,5 εκατ. άνεργοι. Τους έδωσε άμεσα δουλειές, κύρια στην κατασκευή αυτοκινητόδρομων και τους πήρε με το μέρος του. Οι φτηνοί αυτοί εργάτες στη συνέχεια πήγαν στην Krupp, Siemens κ.α., προτού πάνε στην «κρεατομηχανή» του μετώπου και αντικατασταθούν από σκλάβους από τις κατεχόμενες χώρες.
Στην Ιταλία οι συμβιβασμοί της σοσιαλδημοκρατίας και της Αριστεράς μετά τον θάνατο του Μπερλινγκουέρ (1984), στον πόλεμο της Γιουγκοσλαβίας (Ντ’ Αλέμα), στην οικονομική πολιτική, η διαφθορά του Κράξι και η αυτοκρατορία των ΜΜΕ του Μπερλουσκόνι, δημιούργησαν την αντίληψη ότι «όλοι ίδιοι είναι». Η αποβιομηχάνιση του Βορρά, η διατήρηση στη φτώχεια του Νότου και η αποτυχία του υπ’ αριθμόν 1 τεχνοκράτη της Ευρώπης Ντράγκι, έφεραν την μεταφασίστρια Μελόνι από μια εργατική συνοικία της Ρώμης.
Η συμμαχία Μελόνι-Σαλβίνι-Μπερλουσκόνι, είναι το κοινό μέτωπο του φασιστικού λαϊκισμού, του πλούσιου ιταλικού βορρά και της οικονομικής ολιγαρχίας και των ΜΜΕ. Είναι περιττό να πούμε ποια συμφέροντα εξυπηρετούν.
Δεν αποκλείεται τα ακροδεξιά κόμματα να δώσουν σε πρώτη φάση και κοινωνικές παροχές και να μειώσουν την ανεργία. Όπως είναι πολύ πιθανόν να έρθουν σε ρήξη με εντολές της Ε.Ε. ή της ΕΚΤ και να ακολουθήσουν πιο αυτόνομη πορεία. Κάτι που το επιθυμούν όλοι οι λαοί της Ευρώπης.
Οι εργαζόμενοι θέλουν δουλειές. Έπεσαν την παγίδα της Λεπέν και της Μελόνι. Πιθανόν, θα βρουν μεροκάματο ίδιο ή φτηνότερο από τους ξένους. Θα έχουν φτηνότερο ρωσικό φυσικό αέριο και ίσως φτηνότερα τρόφιμα. Θα στέλνουν τα παιδιά τους σε χριστιανικά σχολεία και θα στηρίζουν ακροδεξιές κυβερνήσεις. Θα πληρώσουν όμως το τίμημα της άνευ όρων παράδοσής τους.
Τα δεξιά κόμματα δεν θα έρθουν σε αντιπαράθεση με τα πρώτα τους «ξαδέλφια». Παρότι τους κόβουν το δρόμο της αυτοδυναμίας, τους διευρύνουν το μέτωπο της συνεργασίας απέναντι στα αριστερά και σοσιαλδημοκρατικά κόμματα. Τα τελευταία ταλαντεύονται ανάμεσα στην σκληρή πραγματικότητα, την απομάκρυνση από τις μάζες, την αδυναμία έκφρασης θέσεων και τον φόβο αντιπαράθεσης με τους υποστηριχτές της Δεξιάς.
Η Ακροδεξιά του Μουσολίνι χρησιμοποίησε σαν πολιορκητικό κριό το συνδικαλιστικό κίνημα, ο Χίτλερ τα τάγματα εφόδου. Η σημερινή Δεξιά χρησιμοποιεί τα ΜΜΕ, τα οποία ελέγχει και καθοδηγεί μέσω των ιδιοκτητών-ολιγαρχών.
Ο «εχθρός» για τον Μουσολίνι ήταν η έλλειψη «νόμου και τάξης». Για τον Χίτλερ ήταν «οι παρηκμασμένες δημοκρατίες της Δύσης», ο κομμουνισμός και οι Εβραίοι. Για την σημερινή Ακροδεξιά είναι οι μετανάστες και οι «Βρυξέλλες».
Χωρίς κατασκευασμένο «εχθρό» στο εσωτερικό δεν μπορεί να υπάρξει Ακροδεξιά. Η κυβέρνηση Μητσοτάκη έχει τον ίδιο «εχθρό» με την Ακροδεξιά, τους μετανάστες και την Αριστερά. Μάλιστα ο «εχθρός» αυτός κατέχει υψηλότερη θέση στην συνείδηση των συντηρητικών πολιτών από τον πραγματικό εχθρό που απειλεί την κυριαρχία των ανατολικών περιοχών της χώρας. Το κατασκευασμένο και φαντασιακό κάλυψε το πραγματικό. Το ψέμα κάλυψε την αλήθεια.
Η υπεράσπιση των ανθρωπιστικών δικαιωμάτων που σωστά υπερασπίζεται μέρος της Αριστεράς, ποτέ δεν μπόρεσε να αναχαιτίσει την Ακροδεξιά. Χρειάζεται κάτι πιο χειροπιαστό. Και αυτό είναι τα εργασιακά, η παραγωγικότητα, η κοινωνική δικαιοσύνη, τα θεμελιώδη αγαθά για όλους. Μέσα σε αυτές τις συλλογικές διεκδικήσεις βρίσκονται και οι διεκδικήσεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Έφτασαν στον 21ο αιώνα οι δυτικές αναπτυγμένες κοινωνίες για να καταλάβουν ότι χωρίς ρεύμα, τρόφιμα και καύσιμα, δεν υπάρχει Δημοκρατία και Δικαιοσύνη.
Στη χώρα μας η χρησιμοποίηση από την τωρινή κυβέρνηση του εθνικισμού και του συναισθηματικού στοιχείου απέναντι στη συμφωνία των Πρεσπών, των υπερβολών απέναντι στους πρόσφυγες και μετανάστες και η κατασκευή «εχθρού», της απόκρυψης και υποβάθμισης των πραγματικών εξωτερικών κινδύνων, ο ρόλος των ΜΜΕ που προβάλουν κατά κόρον τα συστημικά και ολιγαρχικά συμφέροντα και συσκοτίζουν την πραγματικότητα, η προβολή δήθεν θεραπευτικών μεθόδων τύπου «κηραλοιφών» και δήθεν επιστολών του Ιησού από αρχηγό κόμματος, η υπερβολική και εκ του πονηρού προβολή βασιλικών τελετών, ο αντιεπιστημονικός ρόλος μέρους της εκκλησίας στην πανδημία, δημιουργούν κλίμα Μεσαίωνα και σκοταδισμού. Ότι πιο κατάλληλο για την καλλιέργεια ακροδεξιού κλίματος και αναμονής «Σωτήρα». Η κυβέρνηση στρώνει το έδαφος με τον αυταρχισμό, τις ιδιωτικοποιήσεις, την ακρίβεια και την παραπληροφόρηση και η Ακροδεξιά προχωράει.
Η Ακροδεξιά έρχεται με «εχθρό» έτοιμο, «ρεαλιστικούς» στόχους και «φιλολαϊκό» πρόγραμμα. Τουλάχιστον στην αρχή.
Η Αριστερά μαζί με την Σοσιαλδημοκρατία θα μπορέσουν να συγκρατήσουν τον φασισμό (συγκεκαλυμμένο ή όχι) μόνο με πολύ συγκεκριμένο πρόγραμμα παραγωγής με σχεδιασμό, κρατικοποιήσεις των κοινών αγαθών (ρεύμα, νερό) και δημόσιο έλεγχο της υγείας και παιδείας, πλαφόν στα βασικά τρόφιμα και «καθαρά» λόγια για τα προβλήματα. Πράγμα δύσκολο αν λάβουμε υπόψη τον κατακερματισμό και τη διστακτικότητά της.
Η ιστορία και οι ευθύνες της Ακροδεξιάς στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και για τα καθ’ ημάς στην χούντα και στην τραγωδία της Κύπρου, δυστυχώς ξεχάστηκαν. Η Ακροδεξιά θα προελαύνει μέχρι ότου προκαλέσει μεγάλη καταστροφή ή πάψει να είναι χρήσιμη για τα συμφέροντα αυτών που την στηρίζουν. Εκτός αν οι κοινωνίες συνειδητοποιήσουν τα δικά τους συμφέροντα και αντιδράσουν…
(Ο Νίκος Τόσκας είναι πρώην υπουργός και υποστράτηγος ε.α.)