Τα φέρνει έτσι καμιά φορά η ζωή και η ειδησεογραφία, που δύο γεγονότα έρχονται την ίδια στιγμή να μας θυμίσουν τα μεγάλα. Ιδανικά του ανθρωπισμού, τα οποία αντί να αποτελούν θεμελιώδεις αξίες του σύγχρονου κόσμου, αντιμετωπίζονται ως ιδεαλιστικές εξαιρέσεις, όχι μόνο από αυτούς που κυριαρχούνται από άγρια εθνικιστικά ένστικτα αλλά και από ολόκληρα κράτη και φορείς τους.
Αφορμή για τα παραπάνω και τα επόμενα η αποδημία της Αιμιλίας Καμβύση, της τρίτης από τις «γιαγιάδες της Συκαμνιάς» που πέθανε σε ηλικία 93 χρονών και η προσωρινή απόλυση και επαναπρόσληψη από το BBC του βετεράνου βρετανού ποδοσφαιριστή Γκάρι Λίνεκερ, που επί 24 χρόνια είναι ο παρουσιαστής της πιο διάσημης, όπως τη χαρακτηρίζει το ίδιο το κανάλι, ποδοσφαιρικής εκπομπής στον κόσμο «Match Of The Day».
Και θα αναρωτηθεί κάποιος τι σχέση έχουν αυτά τα δύο πρόσωπα μεταξύ τους. Τυπικά καμία, αλλά σε επίπεδο αξιών μάλλον μεγάλη. Η γιαγιά Αιμιλία με τις δυο φίλες της, τις γιαγιάδες Μαρίτσα και Ευστρατία Μαυραπίδου, που κι αυτές έχουν φύγει από τη ζωή, γιατί το 2015 τις «συνέλαβε» ο φωτογραφικός φακός να περιποιούνται ένα βρέφος μιας γυναίκας πρόσφυγα από τη Συρία και ο Λίνεκερ γιατί σε ένα tweet του σχολίασε αρνητικά και ως αμέτρητα σκληρή τη βρετανική πολιτική στο θέμα του σε μετανάστες. Η φωτογραφία των γιαγιάδων με το μωρό έγινε η αιτία να προταθούν οι τρείς «Συκαμνιώτισσες» για το Νόμπελ Ειρήνης το 2016 και η απόλυση του διάσημου βρετανού πρώην στράικερ της Εθνικής Αγγλίας να σηκωθεί τεράστιο κύμα διαμαρτυρίας απέναντι στο BBCκαι την κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου υπό τον Ρίσι Σούνακ.
Και οι «γιαγιάδες της Συκαμνιάς» και ο Γκάρι Λίνεκερ έκαναν το αυτονόητο. Υπερασπίστηκαν τους αδικημένους. Τους ικέτες και τις ικέτιδες, όπως θα τους χαρακτήριζε αν ζούσε σήμερα ο Αισχύλος. Οι γιαγιάδες με τη φροντίδα του μωρού και ο Λίνεκερ με τις επικρίσεις του για το νόμο, καθώς και με τη φιλοξενία πρόσφυγα στο σπίτι του. Και, μάλιστα, με ένα δημόσιο λόγο αυθόρμητο και διαπεραστικό. Οι γιαγιάδες από οικογένεια προσφύγων από το Μοσχονήσι, αναρωτήθηκαν με φυσικό τρόπο για την πρόταση για το Νόμπελ με τη φράση «Γιατί λες μπράβο γιε μου; Τι κάναμε;» και ο βρετανός νυν παρουσιαστής με το «κι εγώ παρεκτρέπομαι;» ταυτίζοντας τη γλώσσα του νομοσχεδίου για το άσυλο με εκείνη που χρησιμοποιούσε η Γερμανία τη δεκαετία του 1930, όταν εδραιώθηκαν οι ναζί στην εξουσία.
Με τη στάση τους, όπως και άλλοι πολλοί μας υπενθύμισαν τον τίτλο του βιβλίου του Δημήτρη του Χριστόπουλου «Αν το προσφυγικό ήταν πρόβλημα θα είχε λύση», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις ΠΟΛΙΣ. Γιατί πολύ σωστά το προσφυγικό είναι φαινόμενο και όχι πρόβλημα.
Γιατί το μέτρο είναι ο άνθρωπος, η ανθρώπινη ζωή και η ανθρώπινη αξιοπρέπεια. Πανανθρώπινες αξίες που ξεπερνάνε τον χρόνο, τα κράτη και τα σύνορα. Που αποτελούν τα θεμέλια του πιο σημαντικού ίσως δημιουργήματος του δυτικού πολιτισμού, του ανθρωπισμού. Αυτόν με τον οποίο ασύνειδα, αλλά εμπειρικά ήταν ποτισμένες οι «γιαγιάδες της Συκαμνιάς» και ο πρεσβευτής του Γκάρι Λίνεκερ, ο οποίος μάλλον από εκεί ψηλά θα έχει την ευχή τους, αλλά και τις πιο φανατικές «θαυμάστριες» της στάσης του που ήταν και δική τους.
(Ο Δημήτρης Στεμπίλης είναι δημοσιογράφος και ιστορικός)